Bezirk Starasól

Powiat Starasól

Bezirk Starasól

powiat
1854–1867
Państwo	Cesarstwo Austrii
Kraj związkowy	Królestwo Galicji i Lodomerii
Powiat	cyrkuł samborski
Siedziba	Starasól
Data powstania	1854
Data likwidacji	1867
Powierzchnia	5,2 mil²
Populacja (1854) • liczba ludności	23.589
Języki urzędowe	niemiecki
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin katastralnych (1854)	31 (w tym 1 miasto i 3 miasteczka)
brak współrzędnych
Multimedia w Wikimedia Commons

Bezirk Starasól – dawny powiat (Bezirk) kraju koronnego Królestwo Galicji i Lodomerii, funkcjonujący w latach 1854–1867. Siedzibą starostwa było miasto Starasól (obecnie Stara Sól).

Bezirk Starasól utworzono w ramach reformy uwłaszczeniowej z okresu Wiosny Ludów (1848–1849), która likwidowała jurysdykcję właściciela ziemskiego nad poddanymi. W Galicji, dominium – jako podstawowa jednostka administracyjna i filar systemu feudalnego straciło rację bytu. Konieczne stało się zatem wprowadzenie nowego systemu administracyjnego, którego zręby powstały w latach 1851–1855. Nowy trójstopniowy podział administracyjny objął 21 cyrkułów (niem. Kreise), 179 małych powiatów (niem. Bezirke) i ponad 6000 gmin (niem. Gemeinde)^[1].

Bezirk Starasól objął obszar o wielkości 5,2 mil², zamieszkany przez 23.589 ludzi i podzielony na 31 gmin katastralnych, w tym jedno miasto (Starasól) i trzy miasteczka (Chyrów, Felsztyn i Laszki Murowane). Wszedł w skład cyrkułu samborskiego, jako jeden z jego jedenastu powiatów^[2].

Po nadaniu Galicji autonomii oraz powołaniu samorządu gminnego i powiatowego w 1865 zlikwidowano cyrkuły (Kreise). Dotychczasowe małe powiaty (Bezirke) w liczbie 179, utrzymały się do 1867 roku, kiedy to w następstwie kolejnej reformy administracyjnej (23 stycznia 1867) zostały zastąpione przez 74 większych powiatów^[1][3]. Obszar zniesionego Bezirk Starasól wszedł wtedy w skład nowych powiatów samborskiego, staromiejskiego i przemyskiego (vide podział w tabeli poniżej)^[4][5]. 1 sierpnia 1878 częściowo zmieniono granice powiatów samborskiego i staromiejskiego^[6]. 1 stycznia 1900 nazwę powiatu staromiejskiego zmieniono na starosamborski^[7]. 1 kwietnia 1927 gminy Błożew Górna, Koniów, Towarnia i Wołcza Dolna przeniesiono z powiatu starosamborskiego do powiatu dobromilskiego^[8]; powiat starosamborski zniesiono 1 kwietnia 1932^[9]. 1 kwietnia 1928 zniesiono gminę Posada Felsztyńska (włączono do gminy Felsztyn^[10]), a 1 kwietnia 1931 gminę Posada Chyrowska (włączono do miasta Chyrów)^[11].

Podział administracyjny Bezirk Starasól w 1854 roku^[2]

Lp.	Gmina jednostkowa	Powierzchnia	Ludność	Powiat w 1867 po zniesieniu
1	Starasól (M)	4870	4536	staromiejski[12][13]
2	Felsztyn (m)	340	846	staromiejski[12][14][13]
3	Posada Felsztyńska	1630	788	staromiejski[12]
4	Laszki Murowane (m)	1810	796	staromiejski[12][13]
5	Grodowice	1450	698	staromiejski[12][13]
6	Bukowa	2100	782	samborski
7	Towarnia	600	240	samborski[15][12][16]
8	Koniów	2000	564	samborski[15][12][16]
9	Suszyca Wielka	4120	1347	staromiejski[12][13]
10	Bąkowice z Suszycą Małą	1010	240	staromiejski[12][13]
11	Polana ze Śliwnicą	1230	349	staromiejski[12][13]
12	Posada Chyrowska	860	333	staromiejski[12][17]
13	Chyrów (m)	810	1468	staromiejski[12][17][13]
14	Berezów z Tarnawką	1710	398	staromiejski[12][13]
15	Słochynie	1040	313	staromiejski[12][13]
16	Wołcza Dolna	1800	558	staromiejski[12][16]
17	Czaple	1865	556	samborski
18	Janów	420	253	samborski
19	Wola Rajnowa	510	309	samborski[15][12][13]
20	Humieniec z Pawłówką	1540	769	samborski
21	Głęboka	920	403	samborski
22	Sąsiadowice z Uhadówką	3470	1469	samborski
23	Czyszki	2610	932	samborski
24	Sanoczany	760	251	przemyski
25	Błozew Górna	2000	614	samborski[15][12][16]
26	Bylice	2940	1044	samborski
27	Rogóźno	1720	633	samborski
28	Brześciany	1815	644	samborski
29	Rakowa	2300	889	samborski
30	Lutowiska	980	392	samborski
31	Szumina	250	175	staromiejski[12][13]

Objaśnienie:

(M) = miasto; (m) = miasteczko

• Handbuch des Lemberger Statthelterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1858. Lemberg, 1858. (niem.)
• Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim.