| Tepeler | |
|---|---|
 | |
 Köyden bir görünüm | |
 Ardahan'ın konumu | |
  Tepeler Tepeler'in Ardahan'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Ardahan |
| İlçe | Merkez |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[3] İhtiyar heyeti[3] |
| Rakım | 2044 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 428 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0478 |
| İl plaka kodu | 75 |
| Posta kodu | 75110 |
Tepeler, Ardahan ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Tepeler köyünün eski adı Komki'dir. Komki (კომკი veya კომქი), 1595 tarihli Osmanlı tahrir defterinde Komk (كومك) olarak geçer.[4] Geç dönemde Konk şeklini almıştır. Nitekim 1886 tarihli Rus nüfus sayımı ile 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Konk (Конкъ ve قونق) şeklinde yazılmıştır.[5][6] Ortadan kalkmış köyler olan Petre-Pavle, Anuşivani ve Sadgomi'nin yerleşim alanları, Tepeler köyünün bugünkü sınırları içinde bulunmaktadır.
Komki, tarihsel Gürcistan'ın güneybatı kesimini oluşturan bölgelerden biri olan Artaani'de yer alıyordu. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirmiştir. Köyün bugünkü sınırları içinde bulunan tarihi yapılar da bu dönemden kalmış olmalıdır.[7]
Komki köyü, 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterine göre, Gürcistan Vilayeti içinde Ardahan-i Büzürg livasının Kuzay nahiyesine bağlıydı. Köyün nüfusu 31 Hristiyan haneden oluşuyordu. İspenç vergisi vermekle yükümlü hane reislerin çoğu Bena, Dzamana, Grigol, Rosap, Maharebel, Gogiça, Papuna, Davit, Sarkis, Çita, Lazare, İvane gibi Gürcü adları taşıyordu. Köyde buğday, arpa ve yonca tarımı ile arıcılık yapılıyor, koyun ve domuz besleniyordu. Bu defterde Ardahan-i Büzürg livasının Meşe nahiyesinde aynı adı taşıyan başka bir köy bulunuyordu.[8][9]
Komki köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından savaş tazminatının bir parçası olarak Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin 1886 tarihli nüfus tespitinde Konk (Конкъ) şeklinde kaydettiği yerleşim, Ardahan sancağının Ardahan kazasına bağlı Nakalakevi nahiyesinin sekiz köyünden biriydi. Nüfusu, 40'i erkek ve 52'si kadın olmak üzere, 10 hanede yaşayan 92 kişiden oluşuyordu. Bu nüfus içinde bir hane (4 kişi) Kürt, 9 hane Türk olarak kaydedilmiştir.[5]
Komk köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Konk (قونق) adıyla Kars vilayetinin Ardahan kazasının Yalnızçam nahiyesine bağlıydı.[10] 1940 genel nüfus sayımında köy, aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 1.051 kişiden oluşuyordu.[11] Komk veya Konk Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Tepeler olarak değiştirilmiştir.[12] 1965 genel nüfus sayımında Tepeler köyünün nüfusu 1.767 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 609 kişi okuma yazma biliyordu.[13]
Tepeler köyünde günümüze ulaşan tarihsel yapılardan biri Komki Kalesi'dir. Köyün 500 metre güneybatısında, yüksekçe bir tepede bulunan kaleden geriye sadece kulesi kalmıştır. Kulenin çevresinde başka yapı izleri de tespit edilmiştir. Bir başka yapı kalıntısı ise, köyün 1 kilometre doğusundaki kiliseye aittir. Köylüler kilise kalıntısının bulunduğu yeri §Anişevan§ olarak adlandırmaktadır. Bu kilisenin Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı ve 1595 tarihli Osmanlı tahrir defterinde geçen Anuşivani köyünün kilisesi olduğu tahmin edilmektedir. Bu defterde geçen Petre-Pavle köyü da bugün Tepeler köyünün sınırları içinde bulunmaktadır. Tepeler köyü yerleşiminin 3 kilometre güneybatısında yer alan bu köyün kilisesinin kalıntıları bugüne ulaşmıştır. Petre-Pavle köyünde ayrıca megalit bir yapı kalıntısı bulunmaktadır.[7][14]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Tepeler köyü, Ardahan il merkezine 12 km uzaklıktadır.[15]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 428[2] |
| 2021 | 436[2] |
| 2020 | 432[2] |
| 2019 | 445[2] |
| 2018 | 478[2] |
| 2017 | 495[2] |
| 2016 | 486[2] |
| 2015 | 497[2] |
| 2014 | 527[2] |
| 2013 | 552[2] |
| 2012 | 562[2] |
| 2011 | 572[2] |
| 2010 | 590[2] |
| 2009 | 591[2] |
| 2008 | 607[2] |
| 2007 | 590[2] |
| 2000 | 732[15] |
| 1990 | 981[15] |
| 1985 | 1.239[15] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Tepeler, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 11 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Ardahan Merkez Tepeler Köy Nüfusu". Nufusune.com. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი: გამოკვლევა: წიგნი III), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, III. Cilt (1958), s. 520". 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2025.
- ^ a b "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Kars oblastı": 298". 29 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2025.
- ^ "Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 760". 29 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2025.
- ^ a b 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო–კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 102, 106-107. 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-7362-5
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი: გამოკვლევა: წიგნი III), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, III. Cilt (1958), s. 520, 536". 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2025.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი: თარგმანი : წიგნი II), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; II. cilt (1941), s. 441". 17 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2025.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 760.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 349.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 706". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 358.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი: გამოკვლევა: წიგნი III), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, III. Cilt (1958), s. 524". 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2025.
- ^ a b c d "Tepeler Köyü". YerelNet.org.tr. 6 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.