Siglaşeni (Gürcüce: სიგლაშენი), tarihî Artani bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin merkez ilçesine bağlı Çimenkaya (Toroshevi) köyünün sınırları içinde ortadan kalkmış bir köydür.[1]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Gürcüce bir yer adı olan Siglaşeni (სიგლაშენი), 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde Siglaşen (سكلاشین) şeklinde geçer. Eski Gürcü dilinde “şeni” (შენი), mesken anlamına gelir.[2]
Siglaşeni köyünün bulunduğu tarihî Artani, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biriydi. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirmiştir. Siglaşeni'nin yerleşim alanı, Çimenkaya köyünün yerleşim merkezinin kuzeybatısındadır.[1]
Siglaşeni köyü, 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde Siglaşen (سكلاشین) şeklinde geçer. Siglaşen-i Büyük (Büyük Siglaşeni) ve Siglaşen-i Küçük (Küçük Siglaşeni) adıyla iki köy olarak kaydedilmiş olan yerleşim bu sırada Gürcistan Vilayeti içinde, Ardahan-i Büzürg livasının Güney nahiyesine bağlıydı. Küçük Siglaşeni boşalmıştı. Büyük Siglaşeni'de ise 7 Hristiyan hane bulunuyor ve hane reisleri Gürcü adlarını taşıyordu. Köyde buğday ve arpa tarımı ile arıcılık yapılıyor, koyun ve domuz besleniyordu.[3][4]
Siglaşeni, Çıldır Eyaleti'nin 1694-1732 dönemini kapsayan Osmanlı cebe defterinde de Siglaşen (سكلاشن) adıyla tek yerleşim olarak aynı idarî konuma sahipti. Hicri 1136 (1723/1724) tarihli kayda göre köy Süleyman adında birine tahsis edilmiş ve 3.000 akçe vergi belirlenmişti.[5]
Osmanlı mufassal defterini yayımlayan Gürcü Türkolog Sergi Cikia, Siglaşeni köyünün Rusça kaynaklarda Ziglaşeni (Зиглашени) şeklinde geçtiğini ve 1878 yılında köyde sadece 2 hanenin bulunduğunu yazmıştır.[3] Ancak 1886 tarihli Rus nüfus sayımında Ardahan sancağının Ardahan kazasında bir köy olarak yer almamış olması, Siglaşeni'nin bu tarihten önce köy olmaktan çıktığını göstermektedir.[6]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო–კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 181. 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-7362-5
- ^ "შენი" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt 21 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 0-9535878-3-5
- ^ a b "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი: გამოკვლევა: წიგნი III), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, III. Cilt (1958), s. 511". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2025.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი : თარგმანი : წიგნი II), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; II. cilt (1941), s. 438". 17 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2025.
- ^ "Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (ჩილდირის ვილაიეთის ჯაბა დავთარი : 1694-1732 წწ.), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979, s. 193-194, 257". 30 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2025.
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Kars oblastı" - 262-347". 29 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2025.