Kariprazyna

Kariprazyna
Nazewnictwo
Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
3-(4-{2-[4-(2,3-dichlorofenylo)piperazyn-1-ylo]etylo}cykloheksylo)-1,1-dimetylomocznik
Inne nazwy i oznaczenia
RGH-188
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

C21H32Cl2N4O

Masa molowa

427,41 g/mol

Identyfikacja
Numer CAS

839712-12-8

PubChem

11154555

DrugBank

DB06016

SMILES
CN(C)C(=O)NC1CCC(CC1)CCN2CCN(CC2)C3=C(C(=CC=C3)Cl)Cl
InChI
InChI=1S/C21H32Cl2N4O/c1-25(2)21(28)24-17-8-6-16(7-9-17)10-11-26-12-14-27(15-13-26)19-5-3-4-18(22)20(19)23/h3-5,16-17H,6-15H2,1-2H3,(H,24,28)/t16-,17-
InChIKey
KPWSJANDNDDRMB-QAQDUYKDSA-N
Niebezpieczeństwa
Globalnie zharmonizowany system
klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
Wiarygodne źródła oznakowania tej substancji
według kryteriów GHS są niedostępne.
Klasyfikacja medyczna
ATC

N05AX15

Farmakokinetyka
Działanie

przeciwpsychotyczne

Okres półtrwania

2–5 dni

Metabolizm

wątrobowy

Uwagi terapeutyczne
Drogi podawania

doustna

Multimedia w Wikimedia Commons

Kariprazyna – organiczny związek chemiczny, stosowany jako lek przeciwpsychotyczny. Lek opracowała węgierska firma farmaceutyczna Gedeon Richter we współpracy z Forest Laboratories i Mitsubishi Tanabe Pharma[1].

Komisja Europejska zaakceptowała 19 lipca 2017 stosowanie kariprazyny w leczeniu schizofrenii u osób dorosłych w krajach Unii Europejskiej pod nazwą produktu Reagila[2]. Decyzja ta nastąpiła po pozytywnej opinii Komitetu Produktów Medycznych Stosowanych u Ludzi w dniu 18.05.2017[3]. Wcześniej, we wrześniu 2015 roku zatwierdzono stosowanie kariprazyny w USA, pod nazwą Vraylar, do leczenia objawów schizofrenii i choroby afektywnej dwubiegunowej u dorosłych[4].

Mechanizm działania

Kariprazyna jest antagonistą/częściowym agonistą receptorów dopaminergicznych D2 i D3, wykazującym 6 do 10 razy większą selektywność wobec receptorów D3[5][6]. Wykazuje również częściowy agonizm wobec receptorów serotoninergicznych 5-HT1A[1]. Połączenie agonizmu wobec 5-HT1A i antagonizmu wobec receptorów D2 jest cechą kilku nowych leków przeciwpsychotycznych (arypiprazolu, perospironu, lurasidonu, bifeprunoksu), określanych przez niektórych psychofarmakologów jako neuroleptyki „trzeciej generacji”[7].

Profil receptorowy kariprazyny[8]:

  • 5-HT1A (Ki = 3 nM)
  • 5-HT2A (Ki = 19 nM)
  • 5-HT2B (Ki = 0,58 nM)
  • 5-HT2C (Ki = 134 nM)
  • 5-HT7 (Ki = 111 nM)
  • D2S (Ki = 0,69 nM)
  • D2L (Ki = 0,49 nM)
  • D3 (Ki = 0,085 nM)
  • H1 (Ki = 23 nM)

Wysokie powinowactwo do receptorów D3 sugeruje, że kariprazyna działa głównie w układzie mezolimbicznym, gdzie receptory D3 podlegają większej ekspresji. Postulowana rola receptorów D3 w procesach poznawczych i wykazana skuteczność kariprazyny w poprawie deficytów poznawczych w modelu zwierzęcym sugeruje korzystny wpływ leku na deficyty poznawcze w schizofrenii[9]. Średnie powinowactwo do receptorów histaminowych H1 i serotoninergicznych 5-HT2C pozwalają przypuszczać, że lek będzie wywierał niewielkie działanie sedatywne i powodował mniejszy przyrost masy ciała[10].

Farmakokinetyka

Kariprazyna jest metabolizowana w wątrobie przy udziale izoenzymów cytochromu P450: 3A4 (CYP3A4) i w mniejszym stopniu 2D6 (CYP2D6)[10]. Ma dwa aktywne metabolity, demetylokariprazynę i didemetylokariprazynę[8]. Ma długi okres półtrwania (2 do 5 dni przy dawce dziennej 1,5–12,5 mg) i wysoką biodostępność po podaniu doustnym[1][8].

Kariprazyna jest słabym kompetycyjnym inhibitorem CYP2D6 i CYP3A4, nie indukuje CYP3A4[10].

Działania niepożądane

Najczęściej obserwowanymi działaniami niepożądanymi (częstość >10%) są objawy pozapiramidowe, akatyzja, niepokój, bezsenność, ból głowy i przyrost masy ciała, nudności. Rzadsze działania niepożądane: neutropenia, obniżenie progu drgawkowego, zaparcia, hipotonia ortostatyczna, wysypka, pokrzywka, świąd[10]. W krótkoterminowych randomizowanych badaniach kariprazyna nie powodowała istotnych zaburzeń metabolicznych, podwyższenia stężenia prolaktyny ani istotnego wydłużenia odstępu QT[11].

Badania kliniczne

Kariprazyna jest oceniana w badaniach klinicznych jako lek w schizofrenii[12] i chorobie afektywnej dwubiegunowej, zarówno w epizodach maniakalnych i mieszanych[13][14], jak depresyjnych[15]. Ukończono również badanie kliniczne mające ocenić jej przydatność w augmentacji leczenia przeciwdepresyjnego w ciężkich zaburzeniach depresyjnych[16]. Opublikowano dotąd wyniki II fazy badań klinicznych, w których wykazano skuteczność i dobrą tolerancję kariprazyny w leczeniu objawów zaostrzenia schizofrenii[17].

Przypisy

  1. ↑ a b c G. Gründer. Cariprazine, an orally active D2/D3 receptor antagonist, for the potential treatment of schizophrenia, bipolar mania and depression. „Current Opinion in Investigational Drugs”. 11 (7), s. 823–832, 2010. PMID: 20571978. 
  2. ↑ European Commission approved Reagila® (cariprazine) for the treatment of schizophrenia. 2017-07-19. [dostęp 2017-07-24].
  3. ↑ Summary of opinion (initial authorisation). 2017-05-18. [dostęp 2017-07-24].
  4. ↑ FDA approves new drug to treat schizophrenia and bipolar disorder. [dostęp 2016-08-15].
  5. ↑ B. Kiss, A. Horváth, Z. Némethy, E. Schmidt i inni. Cariprazine (RGH-188), a dopamine D(3) receptor-preferring, D(3)/D(2) dopamine receptor antagonist-partial agonist antipsychotic candidate: in vitro and neurochemical profile. „Journal of Pharmacology and Experimental Therapeutics”. 333 (1), s. 328–340, 2010. DOI: 10.1124/jpet.109.160432. PMID: 20093397. 
  6. ↑ E. Agai-Csongor, G. Domány, K. Nógrádi, J. Galambos i inni. Discovery of cariprazine (RGH-188): a novel antipsychotic acting on dopamine D3/D2 receptors. „Bioorganic & Medicinal Chemistry Letters”. 22 (10), s. 3437–3440, 2012. DOI: 10.1016/j.bmcl.2012.03.104. PMID: 22537450. 
  7. ↑ A. Newman-Tancredi. The importance of 5-HT1A receptor agonism in antipsychotic drug action: rationale and perspectives. „Current Opinion in Investigational Drugs”. 11 (7), s. 802–812, 2010. PMID: 20571976. 
  8. ↑ a b c L. Citrome. Cariprazine: chemistry, pharmacodynamics, pharmacokinetics, and metabolism, clinical efficacy, safety, and tolerability. „Expert Opinion on Drug Metabolism and Toxicology”. 9 (2), s. 193–206, 2013. DOI: 10.1517/17425255.2013.759211. PMID: 23320989. 
  9. ↑ I. Gyertyán, B. Kiss, K. Sághy, J. Laszy i inni. Cariprazine (RGH-188), a potent D3/D2 dopamine receptor partial agonist, binds to dopamine D3 receptors in vivo and shows antipsychotic-like and procognitive effects in rodents. „Neurochemistry International”. 59 (6), s. 925–935, 2011. DOI: 10.1016/j.neuint.2011.07.002. PMID: 21767587. 
  10. ↑ a b c d S. Caccia, R.W. Invernizzi, A. Nobili, L. Pasina. A new generation of antipsychotics: pharmacology and clinical utility of cariprazine in schizophrenia. „Therapeutics and Clinical Risk Management”. 9, s. 319–328, 2013. DOI: 10.2147/TCRM.S35137. PMID: 23966785. 
  11. ↑ L. Citrome. Cariprazine in schizophrenia: clinical efficacy, tolerability, and place in therapy. „Advances in Therapy”. 30 (2), s. 114–126, 2013. DOI: 10.1007/s12325-013-0006-7. PMID: 23361833. 
  12. ↑ Safety and Efficacy of Cariprazine in Schizophrenia, [w:] ClinicalTrials.gov, National Institutes of Health, NCT01104779 [dostęp 2014-03-30]  (ang.).
  13. ↑ Study Evaluating RGH-188 in the Treatment of Patients With Acute Mania, [w:] ClinicalTrials.gov, National Institutes of Health, NCT00488618 [dostęp 2014-03-30]  (ang.).
  14. ↑ Safety and Efficacy of Cariprazine for Mania – Full Text View, [w:] ClinicalTrials.gov, National Institutes of Health, NCT01058096 [dostęp 2014-03-30]  (ang.).
  15. ↑ Safety, Tolerability, and Efficacy of Cariprazine for Patients With Bipolar Depression, [w:] ClinicalTrials.gov, National Institutes of Health, NCT01396447 [dostęp 2014-03-30]  (ang.).
  16. ↑ Safety and Efficacy of Cariprazine As Adjunctive Therapy In Major Depressive Disorder, [w:] ClinicalTrials.gov, National Institutes of Health, NCT00854100 [dostęp 2014-03-30]  (ang.).
  17. ↑ S. Durgam, A. Starace, D. Li, R. Migliore i inni. An evaluation of the safety and efficacy of cariprazine in patients with acute exacerbation of schizophrenia: a phase II, randomized clinical trial. „Schizophrenia Research”. 152 (2–3), s. 450–457, 2014. DOI: 10.1016/j.schres.2013.11.041. PMID: 24412468. 

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

  • p
  • d
  • e
  • p
  • d
  • e
N05: Leki psycholeptyczne
N05A – Leki przeciwpsychotyczne
N05AA – Pochodne fenotiazyny
z łańcuchem alifatycznym
N05AB – Pochodne fenotiazyny
z grupą piperazynową
N05AC – Pochodne fenotiazyny
z grupą piperydynową
N05AD – Pochodne butyrofenonu
N05AE – Pochodne indolu
N05AF – Pochodne tioksantenu
N05AG – Pochodne difenylobutylopiperydyny
N05AH – Pochodne diazepiny,
oksazepiny i tiazepiny
N05AL – Benzamidy
N05AN – Sole litu
N05AX – Inne
N05B – Anksjolityki
N05BA – Pochodne benzodiazepin
N05BB – Pochodne difenylometanu
N05BC – Karbaminiany
N05BD – Pochodne dibenzobicyklooktadienu
  • benzoktamina
N05BE – Pochodne azaspirodekanodionu
N05BX – Inne
N05C – Leki nasenne i uspokajające
N05CA – Barbiturany
N05CC – Aldehydy i ich pochodne
N05CD – Pochodne benzodiazepiny
N05CE – Pochodne piperynodionu
N05CF – Cyklopirolony
N05CH – Agonisty receptora melatoninowego
N05CJ – Antagonisty receptora oreksynowego
  • suworeksant
  • lemboreksant
  • daridoreksant
N05CM – Inne
N05CX – Preparaty złożone zawierające leki nasenne
i uspokajające, z wyłączeniem barbituranów