Lantan

Lantan, ₅₇La
	1 cm uzunluğundaki saf bir lantan parçası
Standart atom ağırlığı Ar, std(La)	138,90547(7)
Periyodik tablodaki yeri
	baryum ← Lantan → seryum
Atom numarası (Z)	57
Grup	n/a
Periyot	6. periyot
Blok	f bloku
Elektron dizilimi	[Xe] 5d1 6s2
Kabuk başına elektron	2, 8, 18, 18, 9, 2
Fiziksel özellikler
Renk	Gümüşi beyaz
Faz (SSB'de)	Katı
Erime noktası	1193 K (920 °C, 1688 °F)
Kaynama noktası	3737 K (3464 °C; 6267,2 °F)
Yoğunluk (SSB'de)	6,145 g/L
sıvıyken (en'de)	5,94 g/cm3
Erime entalpisi	6,20 kJ/mol
Buharlaşma entalpisi	400 kJ/mol
Molar ısı kapasitesi	27,11 J/(mol·K)
Atom özellikleri
Yükseltgenme durumları	0, +1, +2, +3 güçlü bazik
Elektronegatiflik	Pauling ölçeği: 1,10
İyonlaşma enerjileri	1.: 538,1 kJ/mol ; 2.: 1067 kJ/mol ; 3.: 1850,3 kJ/mol ; ;
Atom yarıçapı	Deneysel: 187 pm
Kovalent yarıçapı	207±8 pm
	Bir spektrum aralığındaki renk çizgileriElementin spektrum çizgileri
Diğer özellikleri
Kristal yapı	α formu: Çift hekzagonal sıkı istifli
Genleşme	5,1×10-6 µm/(m·K) (20 °C'de)
Isı iletkenliği	13,4 W/(m·K)
Elektrik direnci	α, poli: 615 Ω·m (20 °C'de)
Manyetik düzen	Paramanyetik
Young modülü	α formu: 36,6 GPa
Kayma modülü	α formu: 14,3 GPa
Hacim modülü	α formu: 27,9 GPa
Poisson oranı	α formu: 0,280
Mohs sertliği	2,5
Vickers sertliği	360-1750 MPa
Brinell sertliği	350-400 MPa
CAS Numarası	7439-91-0
Tarihi
Adını aldığı	Yunancada "saklanmak" anlamındaki λανθάνειν kelimesinden (seritte "saklanması"na atfen)
Keşif	Carl Gustaf Mosander (1838)

Lantan, La sembolü ile bilinen, atom no: 57 ve atom ağırlığı: 138.92 olan kimyasal element.

Periyodik cetvelde III B grubu bir element olan ve 1839 tarihinde Cari Gustav Mosander tarafından serbest oksitten ayrılan Lantan, oksit halinde keşfedilmiştir. Genel görünüm açısından gri renge sahip olan Lantan, dövülebilen, yumuşak bir yapıya sahip olan metal olarak bilinir.

Kısaca La sembolüne sahip olan atom numarası 57 ve atom ağırlığı 138,9055 olan Lantan, katı halde bulunmakta ve lantanit grubu elementler arasında yer almaktadır. Yanıcı olması yanı sıra seyreltik asitten etkilenmektedir.

Özellikleri ve Kullanım Alanları

Lantan, parlak bir alev nedeniyle yanabilmekte ve seyreltilmiş asitten etkilenmektedir. Nemsiz ortamda bulunması durumunda kararmaya başlayan element sıcak su ile oldukça hızlı bir şekilde tepkimeye girebilmektedir. Lantan, azot, bor, selenyum, fosfor, kükürt ve halojenler ile doğrudan tepkimeye girebilmektedir.

Üç çekirdekli olan elementin tuzları renksiz olup oksitleri lantan oksit, lantan hidroksit şeklinde sıralanmaktadır. Lantanın elde edildiği kaynaklara bakıldığında oransal olarak %38 ile bastnasit ve %25 ile monantitit ilk sırada yer alır.

Bugün, çakmak taşı üretiminde kullanılmakta olan misch metalinde %25'lik bir orana sahip olan lantan, doğada katı halde bulunmaktadır. Kullanım alanlarına bakıldığında özellikle fotoğrafçılık ile özel cam üretiminde, katkı maddesi olarak demir döküm işlerinde, lamba üretiminde gömlek yapımında ve aydınlatma ile sinema endüstrisinde kullanılmaktadır. Lantan ve bileşikleri toksik etki bakımından orta sınıfta yer alması sebebiyle kullanım sırasında dikkatli olunmalıdır.

Kaynakça

^ ^a ^b Arblaster, John W. (2018). Selected Values of the Crystallographic Properties of Elements. Materials Park, Ohio: ASM International. ISBN 978-1-62708-155-9.
^ Yttrium and all lanthanides except Ce, Pm, Eu, Tm, Yb have been observed in the oxidation state 0 in bis(1,3,5-tri-t-butylbenzene) complexes, see Cloke, F. Geoffrey N. (1993). "Zero Oxidation State Compounds of Scandium, Yttrium, and the Lanthanides". Chem. Soc. Rev. 22: 17–24. doi:10.1039/CS9932200017.
^ Lide, D. R., (Ed.) (2005). "Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds". CRC Handbook of Chemistry and Physics (PDF) (İngilizce) (86. bas.). Boca Raton: CRC Press. ISBN 0-8493-0486-5. 3 Mart 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2025.

Grup	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18
Lantanitler			57 La	58 Ce	59 Pr	60 Nd	61 Pm	62 Sm	63 Eu	64 Gd	65 Tb	66 Dy	67 Ho	68 Er	69 Tm	70 Yb	71 Lu

Element veya periyodik tablo ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[Arblaster_2018-1] Arblaster, John W. (2018). Selected Values of the Crystallographic Properties of Elements. Materials Park, Ohio: ASM International. ISBN 978-1-62708-155-9.

[Cloke1993-2] Yttrium and all lanthanides except Ce, Pm, Eu, Tm, Yb have been observed in the oxidation state 0 in bis(1,3,5-tri-t-butylbenzene) complexes, see Cloke, F. Geoffrey N. (1993). "Zero Oxidation State Compounds of Scandium, Yttrium, and the Lanthanides". Chem. Soc. Rev. 22: 17–24. doi:10.1039/CS9932200017.

[magnet-3] Lide, D. R., (Ed.) (2005). "Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds". CRC Handbook of Chemistry and Physics (PDF) (İngilizce) (86. bas.). Boca Raton: CRC Press. ISBN 0-8493-0486-5. 3 Mart 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2025.

[1]

[2]

[3]