| Aşağıözbağ | |
|---|---|
 Mahallenin haritadaki yeri | |
 Erzurum'un Türkiye'deki konumu | |
  Aşağıözbağ Aşağıözbağ'ın Erzurum 'daki konumu | |
Koordinatlar: 40°28′16″N 40°58′41″E / 40.4711°K 40.9781°D | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Erzurum |
| İlçe | İspir |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[1] İhtiyar heyeti[1] |
| Rakım | 1172 m |
| Nüfus (2021)[2] | 342 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0442 |
| İl plaka kodu | 25 |
| Posta kodu | 25902 |
Aşağıözbağ, Erzurum ilinin İspir ilçesine bağlı bir kentsel mahalledir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Aşağıözbağ ile Yukarıözbağ'ın eski ortak adı Kan'dır. Nitekim 1642 tarihli avarız defterinde ve 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Kan (كان) olarak geçer.[4][5] Gürcüce kaynaklarda Kani (ქანი) şeklinde geçer.[6] Köy daha sonra ikiye bölünmüş ve 1940 genel nüfus sayımında bugünkü Aşağıözbağ köyü Aşağıkan şeklinde kaydedilmiştir.[7]
Kan veya Aşağıkan köyü, Orta Çağ'da Gürcistan sınırları içinde bulunan Speri bölgesinde yer alıyordu. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 1549 tarihli Gürcistan seferiyle Gürcülerden ele geçirmiştir. Bugünkü Yukarıözbağ'ın sınırları içinde tespit edilmiş olan megalit yapı kalıntıları da buranın eski yerleşim alanı olduğunu göstermektedir.[6]
Kan köyünün nüfusu 1642 tarihli Osmanlı avarız defterine göre İspir Sncağı'na bağlıydı ve nüfusu, 6'sı Hristiyan ve 2'si Müslüman olmak üzere 8 haneden oluşuyordu.[8] 1896 tarihli nüfus sayımında ise, İspir kazasının merkez nahiyesine bağlıydı. Bu sırada köyde 247 erkek kaydedilmişti. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, Kan köyünün toplam nüfusunun yaklaşık 494 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[9]
Kan köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesine göre, Erzurum vilayetinin İspir kazasının merkez nahiyesine bağlıydı.[5] 1940 genel nüfus sayımında Aşağıkan şeklinde yazılmış olan bu yerleşim aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 550 kişiden oluşuyordu. Bugünkü Yukarıözbağ köyü de Yukarıkan olarak kaydedilmişti.[10] Kan Türkçe olmadığı için Aşağıkan köyünün adı 1959 yılında Aşağıözbağ olarak değiştirilmiştir.[11] 1965 genel nüfus sayımında Aşağıözbağ köyünde 787 kişi yaşıyor ve bu nüfus içinde 216 kişi okuma yazma biliyordu.[12]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Mahalle, Erzurum il merkezine 143 km, uzaklıktadır.[13] Mahalle, ilçe merkezinin güneybatı kısmındadır. D.050 numaralı Bayburt-Artvin (Pazaryolu-İspir) devlet yolu ve Çoruh Nehri mahallenin güneyinden geçmektedir.[14]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 342[2] |
| 2020 | 380[2] |
| 2019 | 399[2] |
| 2018 | 425[2] |
| 2017 | 397[2] |
| 2016 | 405[2] |
| 2015 | 398[2] |
| 2014 | 427[2] |
| 2013 | 413[2] |
| 2012 | 419[2] |
| 2011 | 421[2] |
| 2010 | 440[2] |
| 2009 | 427[2] |
| 2008 | 477[2] |
| 2007 | 490[2] |
| 1965 | 787[15] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Erzurum İspir Aşağıözbağ Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 24 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2023.
- ^ "İbrahim Etem Çakır, "1642 Tarihli Avârız Defterine Göre İspir Sancağı", Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt:2, Sayı: 8, Yıl: 2009" (PDF). 31 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Mart 2025.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 222.
- ^ a b 2018 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2018 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2019, s 65. 31 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-978-9941-9639-1-9
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 243.
- ^ "İbrahim Etem Çakır, "1642 Tarihli Avârız Defterine Göre İspir Sancağı", Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt:2, Sayı: 8, Yıl: 2009" (PDF). 31 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Mart 2025.
- ^ "İskender Yılmaz, "19. Yüzyılın Son Çeyreğinde İspir Kazasının İdari Yapısı ve Nüfusu", Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 53, Aralık 2014, Sayı: 53". 14 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2025.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 244.
- ^ Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 608.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 255.
- ^ "Aşağıözbağ Mahallesi". YerelNet.org.tr. 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2023.
- ^ "Google Maps detay". Google Maps. 4 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2024.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.