WikiMini

Çekya'daki Dünya Mirasları listesi

Çekya'daki Dünya Mirasları'nın konumu. Yeşil noktalar Avrupa'nın Büyük Kaplıca Şehirleri'nin bir parçası olan kaplıca şehirleridir.

1972 yılında imzalanan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi ile Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerler olan Dünya Mirasları kavramını tanımladı.[1][2] Doğal özellikler (fiziksel ve biyolojik oluşumlardan oluşur), jeolojik ve fizyografik oluşumlar (tehdit altındaki hayvan ve bitki türlerinin yaşam alanları dahil) ve bilim, koruma veya doğal güzellik açısından önemli olan doğal alanlar doğal miras olarak tanımlanır.[3] Çekya'nın, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına İlişkin Sözleşme'yi 10 Temmuz 1989'da onaylamasıyla ülkedeki alanlar listeye dahil edilmiştir.[4]

Çekya'daki 17 alan Dünya Mirası listesinde, 13 alan ise ise geçici listede bulunur.[4] Listeye eklenen ilk yerler 1992'de Çekoslovakya döneminde Dünya Miras Komitesinin 16. oturumunda kayıt altına alınan Prag'ın Tarihî Merkezi, Český Krumlov'un Tarihî Merkezi ve Telč'in Tarihî Merkezi'ydi.[5] En son olarak 2023'te Žatec ve Saaz Şerbetçiotu Manzarası listeye dâhil edildi.[4] Erzgebirge/Krušnohoří Madencilik Bölgesi Almanya ile, üç kaplıca kentinin dahil olduğu Avrupa'nın Büyük Kaplıca Şehirleri altı ülke ile, Izera Dağları'nın dahil olduğu ülkenin tek doğal alanı olan Karpatlardaki ve Avrupa'nın Diğer Bölgelerindeki İlkel Kayın Ormanları 17 ülke ile paylaşılır.[4]

Dünya Mirasları listesi

[değiştir | kaynağı değiştir]

UNESCO, alanları on kritere göre listelemektedir; Her alan kriterlerden en az birini karşılaması gerekir. i'den vi'ye kadar olan kriterler kültüreldir ve vii'den x'e kadar olan kriterler doğaldır.[6]

  Ulusötesi alan
Ad Fotoğraf Bölge Seçildiği yıl UNESCO verileri Kaynak
Prag'ın Tarihî Merkezi[a] Karl Köprüsü'ne ve nehrin karşısındaki kaleye bakın Prag 1992 616bis; ii, iv, vi
(kültürel) 		[7]
Český Krumlov'un Tarihî Merkezi Eski şehrin ve kalenin yukarıdan görünümü Güney Bohemya 1992 617; iv
(kültürel) 		[8]
Telč'in Tarihî Merkezi Nehrin karşısından Telč panoraması Vysočina 1992 621; i, iv
(kültürel) 		[9]
Nepomuklu Aziz John Hac Kilisesi Önünde mezarlık bulunan kilisenin görünümü Vysočina 1994 690; iv
(kültürel) 		[10][11]
Kutná Hora: Tarihî kent merkezi, Azize Barbara Kilisesi ve Kutsal Meryem Ana'nın Göğe Kabulü ve Yahya Kilisesi Geceleyin büyük bir Gotik yapı olan Aziz Barbara Kilisesi Orta Bohemya 1995 732; ii, iv
(kültürel) 		[12]
Lednice-Valtice Kültürel Peyzajı Lednice castle in neo-Gothic style Güney Moravya 1996 763; i, ii, iv
(kültürel) 		[13]
Kroměříž Kalesi ve Bahçesi Çiçek bahçesi ve pavyon Zlín 1998 860; ii, iv
(kültürel) 		[14][15]
Tarihî Holašovice Köyü Boyalı cepheli iki köy evi Güney Bohemya 1998 861; ii, iv
(kültürel) 		[16]
Litomyšl Kalesi Zengin bir şekilde dekore edilmiş cepheyi gösteren kalenin görünümü Pardubice 1999 901; ii, iv
(kültürel) 		[17]
Olomouc'taki Kutsal Teslis Sütunu Çeşitli heykellerle süslenmiş Kutsal Üçlü Sütunu Olomouc 2000 859rev; i, iv
(kültürel) 		[18][19]
Tugendhat Villası Temiz beyaz yüzeylere sahip villanın dışı Güney Moravya 2001 1052; ii, iv
(kültürel) 		[20]
Třebíč'teki Yahudi Mahallesi ve Aziz Procopius Bazilikası Arkaplanda Aziz Prokopius Bazilikası'nın bulunduğu Třebíč Yahudi Mahallesi Vysočina 2003 1078bis; ii, iii
(kültürel) 		[21]
Ore Dağı Madencilik Bölgesi[b] Gümüş bir madeni paranın önü ve arkası. Kuzey Bohemya 2019 1478; ii, iii, iv
(kültürel) 		[22]
Kladruby nad Labem'deki Tören Arabası Atlarının Yetiştirilmesi ve Eğitimi Peyzajı Kladruby'deki Ulusal Damızlık Çiftliği'nin önünde Kladruber atları. Pardubice 2019 1589; iv, v
(kültürel) 		[23]
Karpatlardaki ve Avrupa'nın Diğer Bölgelerindeki İlkel Kayın Ormanları[c] Izera Dağları Kayın Ormanı Liberec 2021 1133quater; ix
(doğal) 		[24]
Avrupa'nın Büyük Kaplıca Şehirleri[d] Marianske Lazne'deki Maksim Gorki sütunlu Karlovy Vary 2021 1613; ii, iii, iv, vi
(kültürel) 		[25]
Žatec ve Saaz Şerbetçiotu Manzarası Binalarla çevrili şerbetçiotu bahçesi Ústí nad Labem 2023 1558rev; iii, iv, v
(kültürel) 		[26]

Geçici liste

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dünya Mirası listesinde yer alan alanlara ek olarak, üye devletler aday göstermeyi düşünebilecekleri geçici alanların bir listesini de tutabilirler. Dünya Mirası listesine aday göstermeler, yalnızca alanın daha önce geçici listede yer alması durumunda kabul edilir.[27] Çekya, 2024 itibarıyla geçici listesine 13 alan kaydetti.[4]

Ad Fotoğraf Bölge Seçildiği yıl UNESCO kriterleri Kaynak
Slavonice'de Rönesans Evleri Sgraffito cepheli evler Güney Bohemya 2001 i, ii, iv
(kültürel) 		[28]
Třeboň Havzası'ndaki Göletler Rožmberk'teki balık havuzuna yukarıdan görünümü Güney Bohemya 2001 i, ii, iii, iv, v
(kültürel) 		[29]
Český ráj (Çek Cenneti) Kaya Kuleler Hrubá Skála kaya oluşumları birkaç site 2001 (doğal) [30]
Büyük Moravya'daki Sitler: Mikulčice'deki Slavonik Müstahkem Yerleşimler-Azize Marina Kilisesi[e] Mikulčice Arkeopark'taki kalıntılar Güney Moravya 2001 iii, v
(kültürel) 		[31]
Ostrava'daki Endüstri Komleksi Vítkovice'deki endüstriyel nesneler Moravya-Silezya 2001 i, iv, v
(kültürel) 		[32]
Terezín Kalesi Yukarıdan Terezín'in Küçük Kaleleri Ústí nad Labem 2001 i, ii, iv
(kültürel) 		[33]
Luhačovice'deki spa Jurkovič kaplıca evi ve önündeki çeşme Zlín 2001 i, ii, iii, iv
(kültürel) 		[34]
Kuks yakınlarındaki Betlém Kaya Heykelleri İncil'den bir sahneyi tasvir eden Betlém Kaya Heykelleri. Arka planda çit ve ağaçlar. Hradec Králové 2001 i, ii, iv
(kültürel) 		[35]
Karlštejn Kalesi Tepedeki Karlštejn Kalesi'nin aşağıdan görünümü Orta Bohemya 2001 i, ii, iv
(kültürel) 		[36]
Dünya Mirası Alanı "Prag'ın Tarihî Merkezi"nin Yakın Çevresindeki Önemli Anıtlarla Genişletilmesi The Hvězda Hunting Lodge, a Renaissance villa surrounded by forest Prag 2001 i, ii, iv
(kültürel) 		[37]
Ještěd Kulesi Otel ve Televizyon Vericisi Ještěd'in yukarıdan görünümü Liberec 2007 i, ii, iv
(kültürel) 		[38]
Bubeneč'teki Kanalizasyon Arıtma Tesisi İki kırmızı tuğla bacası olan tesisin ön görünümü Prag 2020 ii, iv
(kültürel) 		[39]
Avrupa Kâğıthaneleri (kâğıdın elle yapıldığı devirden)[f] Fabrika binası Olomouc 2024 ii, iii, iv
(kültürel) 		[40]

Notlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ 2010 yılında Průhonice Park'ı dahil edecek şekilde genişletildi. 2012'de de küçük bir sınır değişikliği yapıldı.
  2. ^ Almanya ile paylaşılır.
  3. ^ 18 Avrupa ülkesi ile paylaşılır.
  4. ^ Yedi Avrupa ülkesi ile paylaşılır.
  5. ^ Slovakya ile paylaşılır.
  6. ^ Beş Avrupa ülkesi ile paylaşılır.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "The World Heritage Convention". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 27 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2024. 
  2. ^ "Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 1 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2024. 
  3. ^ "Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage". UNESCO World Heritage Centre. 1 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2021. 
  4. ^ a b c d e "Czechia". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 7 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2024. 
  5. ^ "16th session of the World Heritage Committee". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 20 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2024. 
  6. ^ "UNESCO World Heritage Centre – The Criteria for Selection". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 12 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2025. 
  7. ^ "Historic Centre of Prague" (İngilizce). UNESCO Dünya Miras Merkezi. 20 Temmuz 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2024. 
  8. ^ "Historic Centre of Český Krumlov" (İngilizce). UNESCO Dünya Miras Merkezi. 29 Ekim 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2024. 
  9. ^ "Historic Centre of Telč" (İngilizce). UNESCO Dünya Miras Merkezi. 27 Ekim 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2024. 
  10. ^ "Pilgrimage Church of St John of Nepomuk at Zelená Hora" (İngilizce). UNESCO Dünya Miras Merkezi. 29 Kasım 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2024. 
  11. ^ "Vysočina: kraj s nejvyšším počtem památek UNESCO – Novinky.cz". web.archive.org. 4 Mart 2016. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2024. 
  12. ^ "Kutná Hora: Historical Town Centre with the Church of St Barbara and the Cathedral of Our Lady at Sedlec" (İngilizce). UNESCO Dünya Miras Merkezi. 28 Temmuz 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2024. 
  13. ^ "Lednice-Valtice Cultural Landscape" (İngilizce). UNESCO Dünya Miras Merkezi. 20 Temmuz 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2024. 
  14. ^ "Gardens and Castle at Kroměříž" (İngilizce). UNESCO Dünya Miras Merkezi. 12 Nisan 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2024. 
  15. ^ "Archbishop's Chateau Kroměříž". Archbishop’s Chateau Kroměříž (İngilizce). 8 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2024. 
  16. ^ "Holašovice Historic Village" (İngilizce). UNESCO Dünya Miras Merkezi. 3 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2024. 
  17. ^ "Litomyšl Castle" (İngilizce). UNESCO Dünya Miras Merkezi. 12 Kasım 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2024. 
  18. ^ "Holy Trinity Column in Olomouc" (İngilizce). UNESCO Dünya Miras Merkezi. 12 Kasım 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2024. 
  19. ^ "Holy Trinity Column in Olomouc, WHC Nomination Documentation" (PDF). UNESCO Dünya Miras Merkezi. s. 7. 5 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Haziran 2025. 
  20. ^ "Tugendhat Villa in Brno" (İngilizce). UNESCO Dünya Miras Merkezi. 27 Ocak 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2024. 
  21. ^ "Jewish Quarter and St Procopius' Basilica in Třebíč" (İngilizce). UNESCO Dünya Miras Merkezi. 27 Ocak 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2024. 
  22. ^ "Erzgebirge/Krušnohoří Mining Region" (İngilizce). UNESCO Dünya Miras Merkezi. 29 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2024. 
  23. ^ "Landscape for Breeding and Training of Ceremonial Carriage Horses at Kladruby nad Labem" (İngilizce). UNESCO Dünya Miras Merkezi. 6 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2024. 
  24. ^ "Ancient and Primeval Beech Forests of the Carpathians and Other Regions of Europe" (İngilizce). UNESCO Dünya Miras Merkezi. 2 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2024. 
  25. ^ "The Great Spa Towns of Europe" (İngilizce). UNESCO Dünya Miras Merkezi. 24 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2024. 
  26. ^ "Žatec and the Landscape of Saaz Hops" (İngilizce). UNESCO Dünya Miras Merkezi. 20 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2024. 
  27. ^ "UNESCO World Heritage Centre – Tentative Lists". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 20 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2025. 
  28. ^ "Renaissance Houses at Slavonice" (İngilizce). UNESCO Dünya Miras Merkezi. 10 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2024. 
  29. ^ "Fishpond Network in the Trebon Basin" (İngilizce). UNESCO Dünya Miras Merkezi. 3 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2024. 
  30. ^ "Český ráj (Czech Paradise) Rock Cities" (İngilizce). UNESCO Dünya Miras Merkezi. 10 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2024. 
  31. ^ "Sites of Great Moravia: Slavonic Fortified Settlement at Mikulčice – Church of St. Margaret at Kopčany" (İngilizce). UNESCO Dünya Miras Merkezi. 10 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2024. 
  32. ^ "The Industrial Complexes at Ostrava" (İngilizce). UNESCO Dünya Miras Merkezi. 7 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2024. 
  33. ^ "The Fortress of Terezín" (İngilizce). UNESCO Dünya Miras Merkezi. 10 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2024. 
  34. ^ "The Spa at Luhacovice" (İngilizce). UNESCO Dünya Miras Merkezi. 16 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2024. 
  35. ^ "The Betlém Rock Sculptures near Kuks" (İngilizce). UNESCO Dünya Miras Merkezi. 28 Ağustos 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2024. 
  36. ^ "The Karlstejn Castle" (İngilizce). UNESCO Dünya Miras Merkezi. 10 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2024. 
  37. ^ "Extension of the World Heritage Site "Historic Centre of Prague" with the important Monuments in its Vicinity" (İngilizce). UNESCO Dünya Miras Merkezi. 10 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2024. 
  38. ^ "Mountain-top Hotel and Television Transmitter Ještěd" (İngilizce). UNESCO Dünya Miras Merkezi. 13 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2024. 
  39. ^ "Old Wastewater Treatment Plant in Prague-Bubeneč" (İngilizce). UNESCO Dünya Miras Merkezi. 13 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2024. 
  40. ^ "European Paper Mills (from the era of hand-made paper) (Czechia)" (İngilizce). UNESCO Dünya Miras Merkezi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2024. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Çekya'daki Dünya Mirasları listesi ile ilgili ortam dosyaları mevcuttur.