Warzenko

Warzenko
	wieś
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Powiat	kartuski
Gmina	Przodkowo
Liczba ludności (2011)	218
Strefa numeracyjna	58
Kod pocztowy	84-208
Tablice rejestracyjne	GKA
SIMC	0169868
	Położenie na mapie gminy Przodkowo Warzenko
	Położenie na mapie Polski Warzenko
	Położenie na mapie województwa pomorskiego Warzenko
	Położenie na mapie powiatu kartuskiego Warzenko
	54°25′18″N 18°21′33″E/54,421667 18,359167
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Warzenko, dodatkowa nazwa w języku kaszubskim Wôrzenkò^[4], niem. Warschenko^[5] – wieś kaszubska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie kartuskim, w gminie Przodkowo nad jeziorem Tuchomskim.

W pobliżu wsi, w sąsiedztwie jeziora Tuchomskiego, znajduje się użytek ekologiczny. Są również planowane obszary ochrony przyrody: zespół przyrodniczo-krajobrazowy Rynna Kczewsko-Tuchomska oraz zespół przyrodniczo-krajobrazowy Martenki.

Nad Jeziorem Tuchomskim znajduje się grodzisko średniowieczne, przy którym występuje Przęstka pospolita (Hippuris vulgaris) oraz skupienie głogów z 3 gatunków. Koło Warzenka, w pasie torfowiska zarastającego drzewami, występuje bagno zwyczajne (Ledum palustre) objęte ochroną ścisłą, a w przyległym lesie sosnowym spotkać można ściśle chroniony relikt glacjalny – zimoziół północny (Linnaea borealis).

We wsi zlokalizowany jest Ośrodek Szkoleniowo-Kolonijny należący do Fundacji Pro Caritate Gedanesis.

Nazwa miejscowości

Nazwa Warzenko jest nazwą deminutywną, czyli zdrobniałą, od leżącej już w powiecie wejherowskim wsi Warzno. Ta z kolei nazwa została przeniesiona z leżącego w pobliżu miejscowości jeziora Warzno, zapisanego w 1278 r. jako Warsno. Dziś ten zbiornik wodny nosi nazwę Jezioro Tuchomskie. Pierwotna jego nazwa została utworzona typowym dla nazw jezior formantem -no od rzeczownika war, kasz. wôr o znaczeniu 'gorąca woda'^[6].

Historia miejscowości

Wieś istniała już w czasach krzyżackich (1308-1466). W czasach polskich (1466-1772), w powiecie gdańskim województwa pomorskiego, stanowiła własność miejską Gdańska. W późniejszym okresie stała się własnością prywatną. Spośród właścicieli znani są: w 1781 r. Lerchenfeltowa, w 1789 Robakowski, w 1885 r. Max Hevelke^[6].

W roku 1892 wieś miała 94 mieszkańców, 72 Kaszubów katolików i 22 Niemców ewangelików^[7]. W roku 1910 było już 175 mieszkańców, w tym, wg deklarowanego języka ojczystego, 130 Kaszubów i 45 Niemców^[5].

W roku 1913 w miejscowym majątku funkcjonowała też cegielnia. Właścicielem był wciąż Max Hevelke, kapitan wojsk pruskich w stanie spoczynku^[8].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego.

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 144454
↑ Wieś Warzenko w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2019-11-13] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1455 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
↑ 30.12.2014 r., Uchwała Rady Gminy Przodkowo Nr II/18/2014. Numer przypisany dodatkowej nazwie miejscowości lub obiektu fizjograficznego w MSWiA - NM/57-32
↑ ^a ^b Prussia (Kingdom) StatistischesP.(K.) S. Landesamt, Gemeindelexikon für die regierungsbezirke Allenstein, Danzig, Marienwerder, Posen, Bromberg und Oppeln: Auf grund der ergebnisse der volkszählung vom. 1. Dezember 1910 und anderer amtlicher quellen bearbeitet vom Königlich Preussischen Statistischen Landesamte, verlag des Königlichen Statistischen Landesamts, 1912, s. 32 [dostęp 2025-08-03] (niem.).
↑ ^a ^b Breza Edward. Nazwy miejscowości powiatu kartuskiego. Kartuzy 2017. s.106
↑ StefanS. Ramułt StefanS., Statystyka ludności kaszubskiej, Akademia Umiejȩtności, 1899, s. 98 [dostęp 2025-08-03] .
↑ Adressbuch aller Länder der Erde, der Kaufleute, Fabrikanten, Gewerbetreibenden, Gutsbesitzer etc, Leuchs, 1913, s. 78 [dostęp 2025-08-03] (niem.).

Linki zewnętrzne

Warzenko, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 121 .

Zobacz też

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 144454

[2] Wieś Warzenko w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2019-11-13] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[3] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1455 [zarchiwizowane 2022-10-26] .

[4] 30.12.2014 r., Uchwała Rady Gminy Przodkowo Nr II/18/2014. Numer przypisany dodatkowej nazwie miejscowości lub obiektu fizjograficznego w MSWiA - NM/57-32

[:0-5] Prussia (Kingdom) StatistischesP.(K.) S. Landesamt, Gemeindelexikon für die regierungsbezirke Allenstein, Danzig, Marienwerder, Posen, Bromberg und Oppeln: Auf grund der ergebnisse der volkszählung vom. 1. Dezember 1910 und anderer amtlicher quellen bearbeitet vom Königlich Preussischen Statistischen Landesamte, verlag des Königlichen Statistischen Landesamts, 1912, s. 32 [dostęp 2025-08-03] (niem.).

[:1-6] Breza Edward. Nazwy miejscowości powiatu kartuskiego. Kartuzy 2017. s.106

[7] StefanS. Ramułt StefanS., Statystyka ludności kaszubskiej, Akademia Umiejȩtności, 1899, s. 98 [dostęp 2025-08-03] .

[8] Adressbuch aller Länder der Erde, der Kaufleute, Fabrikanten, Gewerbetreibenden, Gutsbesitzer etc, Leuchs, 1913, s. 78 [dostęp 2025-08-03] (niem.).

[2]

[3]

[1]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]