Pałac Oskara Schöna
 nr rej. :
- A/970/2022 z 28 kwietnia 2022 (woj. śląskie)[1]
- 1370/88 z 10 kwietnia 1988 (woj. katowickie) |
Pałac od strony wschodniej |
| Państwo |  Polska
|
| Miejscowość | Sosnowiec |
| Adres | 1 Maja 19 |
| Styl architektoniczny | eklektyzm |
| Architekt | nieznany |
| Ukończenie budowy | 1903 |
| Pierwszy właściciel | Oskar Schön |
Położenie na mapie Sosnowca |
Położenie na mapie Polski |
Położenie na mapie województwa śląskiego |
 50°16′22,541″N 19°08′20,677″E/50,272928 19,139077 |
 | Multimedia w Wikimedia Commons | |
Nowy Pałac Schöna w Sosnowcu, Pałac Oskara Schöna – jedna z dwóch rezydencji rodu Schönów, zlokalizowana w dzielnicy Dębowa Góra. Pałac powstawał we włączonej później do miasta osadzie Kuźnica, położonej pomiędzy wsiami Ostra Górka i Sielec, na lewym brzegu Czarnej Przemszy[2].
Historia
Wzniesiony w latach 1900 - 1903[3] w stylu eklektycznym, na zlecenie Oskara Schöna. Budowla została zbudowana na działce, kupionej w 1885 r. przez rodzinę Schönów, od hrabiego Mortimer-Tschirschky'ego[4], nad rzeką Czarną Przemszą. Pierwotny właściciel zginął podczas rewolucji w 1905 r. W pałacu zamieszkali Franz i Emma Schön.[5]
W czasie I powstania śląskiego, w 1919 r. w budynku pałacu była siedziba dowództwa powstania z siedzibą dowództwa obrony plebiscytu, przygotowującego III powstanie śląskie w 1921 r[5].
Pożar przędzalni w 1907 oraz I wojna światowa przyczyniły się do pogorszenia sytuacji finansowej rodziny, przez co pałac został wydzierżawiony na potrzeby sądu. W 1923 r. budowla została zaadaptowana na potrzeby sądu, W okresie okupacji niemieckiej, mieścił się w nim Deutsches Haus. Od 1945 r. pełni ponownie funkcję siedziby sądu.
Architektura
Nad eklektycznym budynkiem pałacu, góruje charakterystyczna neogotycka wieża w stylu gotyku angielskiego. Także większość bryły budynku posiada cechy neogotyckie[3], ale w stylistyce można dostrzec także elementy stylu: neoromańskiego, neorenesansowego, neobarokowego i secesyjnego.[4] Pałac w swej części północno - wschodniej posiadał przeszkloną oranżerię. W trakcie remontów i adaptacji pałacu na potrzeby sądownictwa oranżeria została przykryta dachem i przerobioną na pomieszczenia biurowe.
Wnętrze pałacu charakteryzuje bogactwo elementów zdobniczych, typowych dla epoki. Centralną częścią wnętrza pałacu jest hall i okazała klatka schodowa prowadząca na I piętro. Najwspanialej prezentuje się dwukondygnacyjna sala balowa z wystrojem wnętrza stylowo opierającym się na wzorach z połowy XVIII wieku. Romantyczności wnętrz rezydencji Schönów miały dodawać ukryte w ścianach kręte schody i tajemne przejścia.
Początkowo, od południa i wschodu otoczony był rozległym ogrodem parkowym ze skałami[3][6]. Po przebudowie centrum, po II wojnie światowej, ogród pozostał w szczątkowej formie. Jest to teren zielony przyległy do brzegów Czarnej Przemszy[6].
Wpisany wraz z otaczającym go ogrodem do wojewódzkiego rejestru zabytków pod nr rej. 1370/88 z 10.02.1988 r.
Galeria
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Spis obiektów nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków z terenu województwa śląskiego (stan na 27 listopada 2023 r.) (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2023-12-02]
- ↑ Kuźnica [online], Sosnowiec Wikia [dostęp 2023-12-21] (pol.).
- ↑ a b c Rodzina Schönów wpisana w historię Sosnowca. Co pozostawili po sobie znani włókiennicy?, „Twoje Zagłębie”, 6 stycznia 2016 [dostęp 2017-06-27] [zarchiwizowane z adresu 2017-07-29] (pol.).
- ↑ a b Pałac Schönów w Sosnowcu Sielcu [online], www.zabytkitechniki.pl [dostęp 2017-06-27] (pol.).
- ↑ a b TOS, Sosnowiec: Sąd Rejonowy opuści Pałac Oskara Schoena dopiero w 2017 roku, „sosnowiec.naszemiasto.pl”, 4 stycznia 2013 [dostęp 2017-06-27] (pol.).
- ↑ a b Sosnowiec - Sąd Rejonowy - stare zdjęcia, mapa [online], sosnowiec.fotopolska.eu [dostęp 2020-01-14] .
| Zamki, Dwory, Pałace | |
|---|
| Obiekty sakralne | |
|---|
| Parki i ogordy | |
|---|
| Obiekty zniszczone | |
|---|
nr rej. :
50°16′22,541″N 19°08′20,677″E/50,272928 19,139077 
Pałac na starej pocztówce
Pałac od strony wschodniej
Pałac od południa
Wieża pałacowa
Wnętrze
