Pałac Dietla

Pałac Dietla
Symbol zabytku nr rej. A/1702/98 z 31.12.1998
Ilustracja
Pałac Henryka Dietla
Państwo

 Polska

Miejscowość

Sosnowiec

Adres

ul. Stefana Żeromskiego 2
41-205 Sosnowiec

Typ budynku

pałac

Styl architektoniczny

neobarok

Ukończenie budowy

ok. 1900[1]

Pierwszy właściciel

Heinrich Dietel

Kolejni właściciele

Skarb Państwa

Obecny właściciel

Stanisław Kuliś (od 1997)

Położenie na mapie Sosnowca
Mapa konturowa Sosnowca, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Pałac Dietla”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Pałac Dietla”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Pałac Dietla”
Ziemia50°17′06,529″N 19°08′17,653″E/50,285147 19,138237
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Pałac Dietla – neobarokowy pałac Heinricha Dietla o wysokich walorach artystycznych, położony w Sosnowcu przy ulicy Stefana Żeromskiego 2[2].

Historia

Pierwsze plany budynku powstały w latach 80. XIX wieku, a sygnowane były przez Stanisława Waligórskiego[3]. Pierwszy projekt rozbudowy powstał w 1890 roku[2]. Około roku 1900, wraz z pracami wykończeniowymi pałacu, powstało założenie parkowe otoczone murem, z oranżerią i elementami małej architektury. Pałac wchodził w skład zespołu patronackiego, wraz z parkiem, zabudową dawnej fabryki, osiedlem robotniczym, a także kościołem ewangelickim[4]. Jako rezydencja rodowa Dietlów pałac funkcjonował do roku 1945. W styczniu tegoż roku zajęty został przez komendanturę radziecką NKWD miasta na jej potrzeby[5]. Wówczas wiele fragmentów pałacu oraz wyposażenie zostało zniszczonych. Do 1997 roku siedziba Szkoły Muzycznej[5]. Od 1997 budynek znalazł się w rękach prywatnych[5]. Od tego samego roku rozpoczęły się prace związane z renowacją budynku.

Architektura

Pałac składa się z dwóch części: węższej północnej i szerszej od południa. Elewacje wykonane są z cegły, z detalem z tynku i sztucznego kamienia. Budynek nakryty jest dachami mansardowymi[6].

Wnętrza

Wnętrza pałacu zachowały część oryginalnego wyposażenia i wystroju, co sprawia, że obiekt jest szczególnie cennym zabytkiem. Reprezentacyjne sale usytuowane zostały na pierwszym piętrze. Są to:

  • Sala balowa

Dwukondygnacyjna sala balowa utrzymana jest w stylu Ludwika XV[7]. Ściany ozdabiają lustra i sztukaterie. W ścianie zachodniej umieszczony został niewielki balkon.

  • Neobarokowa jadalnia

Pomieszczenie to, drugie co do wielkości w pałacu, zwane jest również salą holenderską lub pokojem kredensowym[8]. W jadalni zachowana jest dębowa boazeria z wkomponowanymi w nią kredensami. Dodatkową ozdobą są płyciny z dekoracją nawiązującą do malarstwa holenderskiego z Delftu.

  • Neoromański pokój fajkowy

Ozdobiony boazerią z motywami roślinnymi i zwierzęcymi, w którą zostały wkomponowane szafki i siedzisko. Dodatkową dekorację pokoju stanowią dwa witraże.

  • Gabinet secesyjny

Pokój połączony jest z jadalnią poprzez masywne rozsuwane drzwi. Sufit ozdobiony jest dekoracją sztukatorską.

  • Łazienka

Bogate wyposażenie łazienki zachowało się prawie bez zmian. Ta ekskluzywna pałacowa łazienka „zagrała” m.in. w filmie Między ustami a brzegiem pucharu[9].

Galeria

  • Pałac z ok. 1900 roku
    Pałac z ok. 1900 roku
  • Pałac Dietla – przed renowacją elewacji
    Pałac Dietla – przed renowacją elewacji
  • Budynek wjazdowy w zespole pałacu
    Budynek wjazdowy w zespole pałacu
  • Sala balowa
    Sala balowa
  • Jadalnia
    Jadalnia
  • Pokój fajkowy
    Pokój fajkowy
  • Witraż przedstawiający śpiącą Brunhildę
    Witraż przedstawiający śpiącą Brunhildę
  • Salon
    Salon
  • Buduar Klary
    Buduar Klary
  • Łazienka
    Łazienka
  • Klatka schodowa
    Klatka schodowa
  • Park
    Park

Przypisy

  1. Michał Bulsa, Patronackie osiedla robotnicze. Tom 2: Zagłębie Dąbrowskie, Ziemia Rybnicka, Ziemia Wodzisławska, Łódź 2023, s. 78.
  2. a b Pałac Dietlów, ob. Centrum Artystyczno-Biznesowe - Zabytek.pl [online], zabytek.pl [dostęp 2023-02-15]  (pol.).
  3. Dawny Pałac Dietla wciąż zachwyca [online], Kurier Miejski, 29 marca 2024 [dostęp 2024-03-29]  (pol.).
  4. Pałac Dietla w Sosnowcu i wybrane elementy jego wystroju - Instytut im. Wojciecha Korfantego [online], instytutkorfantego.pl [dostęp 2024-03-07] .
  5. a b c Pałac Dietla w Sosnowcu – WikiZagłębie [online], wikizaglebie.pl [dostęp 2023-02-15] .
  6. Irena Kontny: Pałac Dietla w Sosnowcu W: Wiadomości konserwatorskie województwa śląskiego, tom 2 Zamki. Pałace. Katowice: Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego, 2010, s. 63. ISBN 978-83-85871-59-0.
  7. Irena Kontny: Pałac Dietla w Sosnowcu W: Wiadomości konserwatorskie województwa śląskiego, tom 2 Zamki. Pałace. Katowice: Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego, 2010, s. 67. ISBN 978-83-85871-59-0.
  8. Irena Kontny: Pałac Dietla w Sosnowcu W: Wiadomości konserwatorskie województwa śląskiego, tom 2 Zamki. Pałace. Katowice: Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego, 2010, s. 68. ISBN 978-83-85871-59-0.
  9. Artur Ptasiński. Pałac Dietla. „Kurier miejski”. s. 12. ISSN 1232-7395. 

Linki zewnętrzne

  • Oficjalna strona pałacu
  • Pałac Dietla w Sosnowcu i wybrane elementy jego wystroju, strona internetowa Śląskiego Centrum Dziedzictwa Kulturowego w Katowicach. scdk.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-08)].
  • Panoramy pomieszczeń pałacu Dietla
  • Pałac Dietla w Encyklopedii Zagłębia Dąbrowskiego
  • p
  • d
  • e
  • p
  • d
  • e
powiat będziński
dwory
pałace
zamki
powiat bielski, Bielsko-Biała
dwory
pałace
zamki
Bytom, Dąbrowa Górnicza
pałace
zamki
powiat cieszyński
pałace
zamki
powiat częstochowski, Częstochowa
dwory
pałace
zamki
powiat gliwicki, Gliwice
dwory
pałace
zamki
Jastrzębie-Zdrój
dwory
pałace
Katowice
dwory
pałace
powiat kłobucki
dwory
pałace
zamki
powiat lubliniecki
dwory
  • Łagiewniki Wielkie (1)
  • Łagiewniki Wielkie (2)
  • Panoszów
pałace
zamki
powiat mikołowski
dwory
  • Orzesze-Gardawice
  • Wyry
pałace
powiat myszkowski
dwory
  • Myszków
  • Żarki (nie istnieje)
pałace
strażnice
zamki
powiat pszczyński
dwory
pałace
zamki
powiat raciborski
pałace
zamki
powiat rybnicki, Rybnik
dwory
  • Czerwionka
pałace
zamki
Ruda Śl., Siemianowice Śl.,
Świętochłowice
dwory
pałace
zamki
Sosnowiec
dwory
pałace
zamki
powiat tarnogórski
dwory
pałace
zamki
Tychy, Zabrze, Żory
dwory
pałace
powiat wodzisławski
pałace
powiat zawierciański
dwory
pałace
strażnice
  • Ryczów
zamki
powiat żywiecki
dwory
pałace
zamki