Kalendarium historii Austrii

Kalendarium historii Austrii – uporządkowany chronologicznie, począwszy od czasów najdawniejszych aż do współczesności, wykaz dat i wydarzeń z historii Austrii.

Czasy najdawniejsze

• VIII w. p.n.e. – początek rozwoju kultury epoki żelaza (zapoczątkowanego prawdopodobnie przez przybyszów pochodzenia iliryjskiego) na ziemiach należących obecnie do Austrii^[1]
• VII w. p.n.e. – zajęcie ziem przez Scytów^[1]
• IV w. p.n.e. – tereny obecnej Austrii zajęli Celtowie, którzy stworzyli pierwsze organizacje państwowe (m.in. Recja i Noricum)^[1]
• I w. p.n.e. – Recja i Noricum znalazły się pod panowaniem rzymskim^[1]
• I w. n.e. – utworzone zostały prowincje Recja i Noricum^[1]

Średniowiecze

• VI–VIII w. – osadnictwo słowiańskie i bawarskie^[1]
• początek IX w. – Karol Wielki utworzył Marchię Naddunajską na terenach obecnej Austrii^[1]
• 976–1246 – okres władania Babenbergów nad Marchią^[1]
• 1156 – do Austrii przyłączono Styrię^[1]
• 1156 – Austria stała się dziedzicznym księstwem Rzeszy^[2]
• 1251–1276 – okres władania Czechów nad Austrią^[1]
• 1282 – początek panowania dynastii Habsburgów^[1]

Panowanie Habsburgów

• 1335 – do Austrii przyłączono Karyntię i Krainę^[1]
• 1363 – do Austrii przyłączono Tyrol^[1]
• 1368 – do Austrii przyłączono Bryzgowię^[1]
• 1382 – do Austrii przyłączono Triest^[1]
• XV w. – początek najazdów tureckich na Austrię^[1]
• 1526 – Habsburgowie objęli swoim panowaniem Czechy, zachodnie Węgry i Śląsk^[1]
• 12 września 1683 – wojska polsko-austriacko-niemieckie pod dowództwem króla Jana III Sobieskiego pokonały oblegającą Wiedeń armię imperium osmańskiego dowodzoną przez wezyra Kara Mustafę
• 1686–1688 – okres panowania Habsburgów nad Węgrami^[1]
• 1713 – w obliczu rychłego wygaśnięcia męskiej linii Habsburgów uchwalono sankcję pragmatyczną (przewidująca dziedziczenie całości monarchii przez córkę Karola VI, Marię Teresę)^[1]
• 1714–1797 – okres panowania Habsburgów nad Belgią^[1]
• 16 grudnia 1740 – wybuch wojny o sukcesję
• 1740 – początek panowania Marii Teresy
• 18 października 1748 – zakończenie wojny o sukcesję. W wyniku wojny Austria straciła Śląsk na rzecz Prus
• 1772 – Austria wzięła udział w I rozbiorze Polski
• 1775 – Austria zdobyła Bukowinę^[1]
• 29 listopada 1780 – zmarła Maria Teresa, ostatnia władczyni z rodu Habsburgów^[3]
• II poł. XVIII w. – przeprowadzono pierwsze reformy w duchu centralizmu i „oświeconego absolutyzmu”

Lata 1780–1868

• 1795 – Austria wzięła udział w III rozbiorze Polski
• 1804 – Franciszek II przyjął zawczasu tytuł cesarza austriackiego (jako Franciszek I) – powstanie Cesarstwa Austriackiego^[2][1]
• 1806 – Franciszek I zrzekł się godności cesarza rzymskiego pod presją Napoleona Bonaparte^[1]
• 1809 – w wyniku wojny z Napoleonem Bonaparte Austria utraciła ziemie zagarnięte w III rozbiorze Polski^[1]
• 1809–1813 – okres nierównoprawnego sojuszu z Francją^[1]
• 1815 – w wyniku kongresu wiedeńskiego Austria odzyskała ziemie zagarnięte w III rozbiorze Polski i ponownie uzyskała status mocarstwa^[1]
• 15 marca 1848 – wybuchło powstanie węgierskie, które zagroziło podstawom państwa^[1][4]
• 1859 – Austria utraciła północne Włochy^[2]
• 1867–1868 – Austria przekształciła się w dualistyczną monarchię Austro-Węgier^[1]

Austro-Węgry

• 1907 – przyjęto demokratyczną ordynację wyborczą^[1]
• 28 czerwca 1914 – w Sarajewie zamordowano następcę tronu austro-węgierskiego arcyksięcia Franciszka Ferdynanda^[5]
• 28 lipca 1914 – Austro-Węgry wypowiedziały wojnę Serbii; wybuch I wojny światowej^[5]
• 6 sierpnia 1914 – Austro-Węgry wypowiedziały wojnę Rosji^[5]
• 25 maja 1915 – Włochy wypowiedziały wojnę Austro-Węgrom^[5]
• 10 września 1918 – Austro-Węgry podpisały traktat pokojowy w Saint-Germain-en-Laye, tocząc nadal wojnę z Włochami^[5]
• 3 listopada 1918 – Austro-Węgry ogłosiły kapitulację, kończąc w ten sposób wojnę z Włochami^[5]
• 1918 – proklamowano republikę, rozwiązano Austro-Węgry^[2]
• 1918–1932 – okres pogrążania się Austro-Węgier (a następnie Austrii) w kryzysie gospodarczym^[1]

Lata 1919–1945

• 10 września 1919 – w wyniku traktatu w Saint-Germain-en-Laye ograniczono obszar Austrii do rdzennych ziem dawnego księstwa (ok. 12% powierzchni Austro-Węgier), ograniczono liczebność jej armii, zabroniono połączenia z Niemcami (Anschluss)^[1][2]
• 1920 – uchwalono nową demokratyczną konstytucję^[1]
• 1933–1934 – rozwiązano partie lewicowe^[1]
• 1938 – włączenie Austrii do III Rzeszy (poparte w plebiscycie przez większość Austriaków), tzw. Anschluss^[1]
• 1938 – powstał obóz koncentracyjny Mauthausen, położony 15 km od Linzu^[6]
• 1939 – powstał obóz koncentracyjny Gusen^[6]
• 1940 – obozy koncentracyjne w Mauthausen i Gusen połączono w jeden obiekt (obóz koncentracyjny Mauthausen-Gusen)^[6]
• 1943 – uchwalono deklarację moskiewską, dzięki której miał się dokonać podział Austrii na 4 strefy okupacyjne i przywrócenie republiki demokratycznej^[1]
• 1945 – w wyniku rozpadu III Rzeszy Austria odzyskała niepodległość; kraj podzielono na 4 strefy okupacyjne (amerykańską, brytyjską, francuską i radziecką)^[2]

Czasy najnowsze

• 1945–1966 – okres władzy rządów koalicyjnych chadeków i socjaldemokratów^[1]
• 1946 – uchwalono pierwszą ustawę denazyfikacyjną^[1]
• 1947 – uchwalono drugą ustawę denazyfikacyjną^[1]
• 1948 – ogłoszono amnestię wobec austriackich nazistów^[1]
• 1948 – Austria przystąpiła do planu Marshalla^[1]
• 1952 – początek szybkiego rozwoju gospodarczego Austrii, w którym szczególną rolę odgrywał tzw. Sozialpartnerschaft (mechanizm współdecydowania związków pracowników i pracodawców)^[1]
• październik 1955 – parlament uchwalił ustawę o wieczystej neutralności Austrii^[1]
• 1955 – podpisany traktat państwowy przywrócił Austrii pełną suwerenność^[1]
• 1955 – Austria została członkiem ONZ^[1]
• 1960–1995 – okres przynależności Austrii do EFTA^[1]
• 1966–1970 – okres samodzielnej władzy chadeków^[1]
• 1969 – w wyniku umowy uregulowano spór z Włochami o Tyrol Południowy^[1]
• 1970–1983 – okres samodzielnej władzy socjaldemokratów^[1]
• 1987–1999 – okres rządów koalicji socjaldemokratów i chadeków^[1]
• 1995 – Austria została członkiem Unii Europejskiej^[1]
• 2000–2006 – okres rządów chadeckiej koalicji^[7]
• 2002 – Austria przyjęła walutę euro^[1]
• 2007–2017 – okres rządów koalicji socjaldemokratów i ludowców^[8]
• 2017–obecnie – okres rządów chadeków^[8]
• 2019 – ujawnienie afery z Ibizy^[9]
• 25 lutego 2020 – Austria notuje pierwsze przypadki zakażeń COVID-19^[10]

Przypisy