![]() | |||
Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | |||
Klasa | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Podrodzina | |||
Rodzaj | |||
Gatunek |
jastrun zapoznany | ||
Nazwa systematyczna | |||
Leucanthemum ircutianum DC. Prodr. 6: 47 (1838)[3] | |||
Synonimy | |||
|
Jastrun zapoznany (Leucanthemum ircutianum DC.) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych. Obszar jego występowania obejmuje dużą część Europy (na zachodzie po Hiszpanię, Francję, Wielką Brytanię i Norwegię) oraz Kazachstan[3]. W Polsce jest rozpowszechniony w dużej części kraju[4]. W szerokim ujęciu gatunku jastrun właściwy L. vulgare włączany do niego w randze podgatunku[3][4].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Roślina zielna o łodydze zwykle owłosionej i nierozgałęzionej, osiągającej do 70 cm wysokości lub mocno rozgałęzionej, ale tylko w górnej części, i osiągającej do 90 cm (takie rośliny opisywane są jako var. praestans Briq. et Cav.)[4][5].
- Liście
- Rozmieszczone wzdłuż łodygi do co najmniej 3/4 jej wysokości[4]. Liście dolne, w tym odziomkowe, o łopatkowatym lub odwrotnie jajowatym kształcie, ogonkowe[5]. Liście łodygowe podługowate, siedzące, niezbyt wyraźnie uszkowate, słabo zwężone w nasadzie, z dolnymi ząbkami szerszymi niż dłuższymi[4] (nie są klapowane lub pierzastodzielne)[5].
- Kwiaty
- Zebrane w powstające pojedynczo na szczycie łodyg koszyczki o średnicy do 5 cm. Okrywa płasko półkulista, z listkami wąsko obrzeżonymi, ułożonymi dachówkowato. Kwiaty języczkowate białe, a rurkowate złocistożółte[5].
- Owoce
- Jednonasienne niełupki o długości ok. 2 mm, bez rąbka kielichowego lub ze szczątkowym rąbkiem w owocach powstających z kwiatów brzeżnych (rzadko rąbek wyraźnie wykształcony)[5].
-
Owłosiona łodyga
-
Liść łodygowy
-
Okrywa koszyczka
-
Kwiat języczkowy
-
Kwiat rurkowy
- Gatunek podobny
- Wąsko ujmowany jastrun właściwy L. vulgare ma łodygi zwykle nagie, mocno rozgałęzione u nasady, liście łodygowe silniej zwężone u nasady, bardziej uszkowate, z dolnymi klapami dłuższymi niż węższymi[4].
Biologia i ekologia
[edytuj | edytuj kod]Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od czerwca do października[4].
Mieszańce
[edytuj | edytuj kod]Rośliny tego gatunku krzyżują się z jastrunem okrągłolistnym (L. rotundifolium) i jastrunem alpejskim (L. gaudinii), w tym tworząc potrójne hybrydy[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2025-06-14] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2025-06-14] (ang.).
- ↑ a b c d Leucanthemum ircutianum DC., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens Kew [dostęp 2025-06-14] .
- ↑ a b c d e f g Rutkowski Lucjan , Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, Wyd. Naukowe PWN, 2004, s. 484, ISBN 83-01-14342-8 .
- ↑ a b c d e Halina Piękoś , Leucanthemum Mill., Jastrun (Margaretka), [w:] Bogumił Pawłowski, Adam Jasiewicz (red.), Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych, t. XII, Warszawa, Kraków: PAN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1971, s. 266-267 .
- ↑ Kamil Konowalik , Salvatore Tomasello , Jacek Urbaniak , Genetic Diversity and Ecogeographical Niche Overlap Among Hybridising Ox-Eye Daisies (Leucanthemum, Asteraceae) in the Carpathian Mountains: The Impact of Anthropogenic Disturbances, „Molecular Ecology”, 34 (1), 2025, s. 1-18, DOI: 10.1111/mec.17581 .
Identyfikatory zewnętrzne (takson):
- BioLib: 41463
- EUNIS: 160463
- FloraWeb: 3384
- GBIF: 5401008
- iNaturalist: 403427
- IPNI: 230023-1
- ITIS: 515865
- NCBI: 1155840
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): gcc-49032
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:230023-1
- Tela Botanica: 38712
- identyfikator Tropicos: 2700989
- CoL: 6Q3VM