WikiMini

Jastrun zapoznany

Jastrun zapoznany
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Asteroideae

Rodzaj

jastrun

Gatunek

jastrun zapoznany

Nazwa systematyczna
Leucanthemum ircutianum DC.
Prodr. 6: 47 (1838)[3]
Synonimy
  • Leucanthemum vulgare subsp. ircutianum (Turcz. ex DC.) Tzvelev[3]

Jastrun zapoznany (Leucanthemum ircutianum DC.) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych. Obszar jego występowania obejmuje dużą część Europy (na zachodzie po Hiszpanię, Francję, Wielką Brytanię i Norwegię) oraz Kazachstan[3]. W Polsce jest rozpowszechniony w dużej części kraju[4]. W szerokim ujęciu gatunku jastrun właściwy L. vulgare włączany do niego w randze podgatunku[3][4].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Roślina zielna o łodydze zwykle owłosionej i nierozgałęzionej, osiągającej do 70 cm wysokości lub mocno rozgałęzionej, ale tylko w górnej części, i osiągającej do 90 cm (takie rośliny opisywane są jako var. praestans Briq. et Cav.)[4][5].
Liście
Rozmieszczone wzdłuż łodygi do co najmniej 3/4 jej wysokości[4]. Liście dolne, w tym odziomkowe, o łopatkowatym lub odwrotnie jajowatym kształcie, ogonkowe[5]. Liście łodygowe podługowate, siedzące, niezbyt wyraźnie uszkowate, słabo zwężone w nasadzie, z dolnymi ząbkami szerszymi niż dłuższymi[4] (nie są klapowane lub pierzastodzielne)[5].
Kwiaty
Zebrane w powstające pojedynczo na szczycie łodyg koszyczki o średnicy do 5 cm. Okrywa płasko półkulista, z listkami wąsko obrzeżonymi, ułożonymi dachówkowato. Kwiaty języczkowate białe, a rurkowate złocistożółte[5].
Owoce
Jednonasienne niełupki o długości ok. 2 mm, bez rąbka kielichowego lub ze szczątkowym rąbkiem w owocach powstających z kwiatów brzeżnych (rzadko rąbek wyraźnie wykształcony)[5].
Gatunek podobny
Wąsko ujmowany jastrun właściwy L. vulgare ma łodygi zwykle nagie, mocno rozgałęzione u nasady, liście łodygowe silniej zwężone u nasady, bardziej uszkowate, z dolnymi klapami dłuższymi niż węższymi[4].

Biologia i ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od czerwca do października[4].

Mieszańce

[edytuj | edytuj kod]

Rośliny tego gatunku krzyżują się z jastrunem okrągłolistnym (L. rotundifolium) i jastrunem alpejskim (L. gaudinii), w tym tworząc potrójne hybrydy[6].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2025-06-14] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2025-06-14] (ang.).
  3. a b c d Leucanthemum ircutianum DC., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens Kew [dostęp 2025-06-14].
  4. a b c d e f g Rutkowski Lucjan, Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, Wyd. Naukowe PWN, 2004, s. 484, ISBN 83-01-14342-8.
  5. a b c d e Halina Piękoś, Leucanthemum Mill., Jastrun (Margaretka), [w:] Bogumił Pawłowski, Adam Jasiewicz (red.), Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych, t. XII, Warszawa, Kraków: PAN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1971, s. 266-267.
  6. Kamil Konowalik, Salvatore Tomasello, Jacek Urbaniak, Genetic Diversity and Ecogeographical Niche Overlap Among Hybridising Ox-Eye Daisies (Leucanthemum, Asteraceae) in the Carpathian Mountains: The Impact of Anthropogenic Disturbances, „Molecular Ecology”, 34 (1), 2025, s. 1-18, DOI10.1111/mec.17581.