Makale serilerindenAyrımcılık |
---|
|
Temel türleri Ableizm · Boyculuk · Cinselcilik · Cinsiyetçilik · Dilcilik · Din ayrımcılığı · Gencilik · Görünüş ayrımcılığı · Heteroseksizm · Irkçılık · Kast · Mentalizm · Renkçilik · Rütbecilik · Sınıfçılık · Ölçü ayrımcılığı · Siyasî baskı · Türcülük · Kilo ayrımcılığı · Yaş ayrımcılığı · Zenofobi |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Türcülük, kısaca, canlı bireylere sadece ait oldukları türden ötürü farklı değer atfedilmesidir. Oxford Sözlüğü türcülüğü “insan türünün üstünlüğü varsayımına dayanarak belli hayvan türlerinin sömürülmesi ya da ayrımcılığa uğratılması” şeklinde tanımlamaktadır.[1] Genelde insan şovenizmi olarak kendini gösteren bu yaklaşım içinde yaşadığımız 'uygar' insan toplumunun ruhuna nüfuz etmiş bir olgudur. Türcülük terimi genelde hayvan hakları savunucuları tarafından insan merkezli modern toplumu eleştirmek amacıyla kullanılır. İlk olarak 1970 yılında Richard D. Ryder tarafından ırkçılık kavramına benzetirilerek kullanılmıştır. Peter Singer, ünlü "Hayvan Özgürleşmesi" adlı kitabında bu önyargıyı ortaya koymaya çalışır.
Türcülük, insan şovenizmi dışında bazı hayvanların kendileriyle tümüyle karşılaştırılabilir özelliklere sahip diğerlerine üstün tutulması olarak da kendini gösterebilir. Örneğin en az köpek kadar, hatta belki daha fazla zeki olan domuzun bir köpeğin sahip olduğu yasal korumaya sahip olmaması gibi.
Benzer şekilde hayvan hakları savunucularına göre bir insan bebeğine sağlanan yasal korumanın örneğin bir kediye sağlanmaması türcülüktür. Zira insan bebeği kediden daha zeki değildir ve sadece sahip olduğu "potansiyel" sebebiyle korunduğu iddiası da kürtajın yasal olduğu bir ortamda geçerliliğe sahip değildir.
Yani "birey" olmuş bir canlının (ki embriyo potansiyele sahip olsa da daha birey değildir) toplum tarafından korunmasının tek sebebi o canlının ait olduğu tür ise o toplum türcü bir toplumdur. Örneğin, Peter Singer, "Hayvan Özgürleşmesi" isimli kitabında bu konuya şöyle bir felsefi yaklaşım getirmiştir; hayvan deneyleri; ancak amaçlanan faydalar sebep olunan zararları aşıyorsa meşru görülebilir. Bu konumun mantığını izlersek bir insan bebeği ve bir maymun Singer’ın testini geçen bir deneyde kullanılabilir. Eğer bebek kullanılmıyorsa o zaman maymun da kullanılamaz. Eğer sadece maymun kullanılıyorsa bu, insan türüne atfedilen bir ayrımcılıktır, yani türcülüktür.
Türcülüğün reddinin pratikteki kaçınılmaz sonucunun vegan yaşam şeklinin tercih edilmesi olduğu düşünülmektedir.
| Felsefe ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
Kaynakça
- ^ "oxforddictionaries.com". 29 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2014.
|
---|
Konular (genel görünüm, kavramlar, sorunlar, olaylar) |
---|
Genel görünüm | |
---|
Kavramlar | |
---|
Sorunlar | |
---|
Olaylar | - Akımların savaşı
- Cambridge Üniversitesi primatları
- Kahverengi Köpek olayı
- Kaliforniya Üniversitesi, Riverside 1985 laboratuvar baskını
- McLibel olayı
- Umutsuzluk çukuru
- SHAC
- Silver Spring maymunları
- Unnecessary Fuss
|
---|
|
|
|
---|
Akademisyen ve yazarlar | |
---|
Aktivistler | Çağdaş | - James Aspey
- Greg Avery
- Matt Ball
- Martin Balluch
- Carole Baskin
- Barbi Twins
- Brigitte Bardot
- Brigitte Gothière
- Bob Barker
- Gene Baur
- Yves Bonnardel
- Rod Coronado
- Karen Davis
- Chris DeRose
- John Feldmann
- Bruce Friedrich
- Juliet Gellatley
- Tal Gilboa
- Antoine Goetschel
- Jordan Halliday
- Ronnie Lee
- Evanna Lynch
- Bill Maher
- Keith Mann
- Jim Mason
- Dan Mathews
- Jo-Anne McArthur
- Luísa Mell
- Ingrid Newkirk
- Heather Nicholson
- Jack Norris
- David Olivier
- Alex Pacheco
- Craig Rosebraugh
- Nathan Runkle
- Jasmin Singer
- Kim Stallwood
- Marianne Thieme
- Darren Thurston
- Louise Wallis
- Gary Yourofsky
|
---|
Tarihî | |
---|
|
---|
|
|
Hareket (gruplar, partiler, organizasyonlar) |
---|
Gruplar | Çağdaş | |
---|
Tarihî | - Bands of Mercy
- Humanitarian League (1891–1919)
- Oxford grubu
|
---|
|
---|
Partiler | - DierAnimal (Belçika)
- Finlandiya Hayvan Adaleti Partisi (Finlandiya)
- Hayvan Adaleti Partisi (Avustralya)
- Hayvan Politikası AB (Avrupa)
- Hayvan Refahı Partisi (Birleşik Krallık)
- Hayvan Refahı Partisi (İrlanda)
- Hayvanlar için Parti (Hollanda)
- Hayvanlara Kötü Muameleye Karşı Hayvancı Parti (İspanya)
- İnsan Çevre Hayvan Koruma (Almanya)
- İnsanlar Hayvanlar Doğa (Portekiz)
- İtalyan Hayvancı Parti (İtalya)
- Kanada Hayvanları Koruma Partisi (Kanada)
- V-Partei³ (Almanya)
|
---|
|
|
Ortam (kitaplar, filmler, süreli yayınlar, albümler) |
---|
Kitaplar | - Moral Inquiries on the Situation of Man and of Brutes (1824)
- Animals' Rights (1892)
- The Universal Kinship (1906)
- Animals, Men and Morals (1971)
- Hayvan Özgürleşmesi (1975)
- The Case for Animal Rights (1983)
- The Lives of Animals (1999)
- Striking at the Roots (2008)
- An American Trilogy (2009)
- An Introduction to Animals and Political Theory (2010)
- Animal Rights Without Liberation (2012)
- Political Animals and Animal Politics (2014)
- Animal (De)liberation (2016)
- Sentientist Politics (2019)
|
---|
Filmler | |
---|
Süreli yayınlar | Akademik dergiler | |
---|
Popüler dergiler | |
---|
|
---|
Albümler | - Animal Liberation (1987)
- Tame Yourself (1991)
- Manifesto (2008)
- Salvation of Innocents (2014)
- Onward to Freedom (2014)
|
---|
|
|
- Kategori:Hayvan hakları
|
|
---|
|
Belirgin türleri |
---|
Sosyal | |
---|
Kültürlere yönelik | |
---|
Dinlere yönelik | |
---|
|
|
Politikalar |
---|
Ayrımcı | |
---|
Anti-ayrımcı | |
---|
|
|
|
Kategori |