Solidarizm
| Köken | Fransa, 19. yüzyıl sonu |
| Kurucu | Léon Bourgeois, Heinrich Pesch |
| Temsilciler | Léon Bourgeois, Heinrich Pesch, Otto Strasser |
| İlkeler | Toplumsal dayanışma, sınıf işbirliği, üçüncü yol |
| Yayınlar | Solidarité, Le Solidarisme |
| Örnekler | Fransız Solidarist Hareketi, Rus Solidaristler Birliği, Amerikan Dayanışma Partisi |
Solidarizm, toplumun farklı kesimleri arasında dayanışma, iş birliği ve karşılıklı sorumluluk ilkelerini temel alan bir siyasi ideoloji ve toplumsal teoridir. En temel özelliği, sınıf çatışmasını reddetmesi ve bunun yerine sınıflar arası uzlaşma ile iş birliğini teşvik etmesidir. Solidarizm, hem kapitalizmin bireycilik anlayışına hem de sosyalizmin sınıf mücadelesi vurgusuna eleştirel yaklaşır. Bu nedenle, genellikle üçüncü yol (third way) yaklaşımları arasında değerlendirilir.[1][2]
Bazı temel özellikleri şunlardır:
- Toplumsal bütünlük ve ortak iyilik ilkesini önceleyen bir sistemdir.
- Bireylerin yalnızca hakları değil, topluma karşı sorumlulukları olduğu vurgulanır.
- Devlet, işçi ve işveren gibi toplumsal kesimler arasında uyum ve koordinasyon sağlamada aracı olarak görülür.
- Katı piyasa kurallarının ya da merkezi planlamanın tek başına yeterli olmadığı; bunun yerine, ahlaki ve sosyal ilkelerle desteklenen bir ekonomik model önerilir.[3]
Tarihsel gelişim
[değiştir | kaynağı değiştir]Fransız solidarizmi
[değiştir | kaynağı değiştir]Solidarizm kavramı ilk kez Fransa'da Léon Bourgeois tarafından, Émile Durkheim'ın sosyolojik teorilerinden esinlenerek geliştirildi. Üçüncü Fransa Cumhuriyeti döneminde etkili olan bu düşünce, toplumsal sorumluluk ve dayanışma ilkelerini vurguluyordu.[4]
Hristiyan solidarizmi
[değiştir | kaynağı değiştir]Alman din adamı Heinrich Pesch (1854-1926), Katolik sosyal öğretisini temel alan bir solidarizm anlayışı geliştirdi. Bu görüş, 1931'de yayınlanan Quadragesimo anno adlı papalık genelgesinde etkisini gösterdi.[5]
Siyasi tezahürler
[değiştir | kaynağı değiştir]İsveç modeli
[değiştir | kaynağı değiştir]İsveç'te solidarizm, sendikalar ve işverenlerin birlikte belirlediği ücret politikalarını ifade eder. Bu model tam istihdam ve ücret eşitliğini hedefler.[6]
Fransız aşırı sağı
[değiştir | kaynağı değiştir]Jean-Pierre Stirbois ve Michel Collinot liderliğindeki Fransız Solidarist Hareketi, hem komünizme hem de kapitalizme karşı "üçüncü pozisyon"u savundu.[7]
Rus solidarizmi
[değiştir | kaynağı değiştir]Beyaz Ordu mensubu göçmenler tarafından kurulan Rus Solidaristler Birliği (NTS), komünizme karşı Hristiyan temelli bir alternatif sundu.
Güncel biçimler
[değiştir | kaynağı değiştir]Amerikan Dayanışma Partisi
[değiştir | kaynağı değiştir]Amerikan Dayanışma Partisi, solidarist ilkeleri benimseyen bir Hristiyan demokrasi partisidir.[8]
Düşünürler ve eserler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Rudolf Diesel - 1903'te yazdığı kitapta solidarist bir ekonomik model önerdi
1903 yılında yayımlanan kitabında, Rudolf Diesel kendi geliştirdiği politik ve ekonomik modeli "solidarizm" olarak tanımlamıştır. Bu model, bireysel çıkarlar ile toplumsal çıkarların dengelendiği, dayanışmacı bir ekonomik sistemi savunur. Diesel’in solidarist modeli, özellikle işçi ve işverenlerin ortak çıkarlarını gözeten bir yapı öngörür.
- Edward Bellamy - Ütopyacı eserlerinde "dayanışma dini" kavramını işledi[9]
Edward Bellamy, ütopyacı romanı "Looking Backward"da ve çeşitli makalelerinde "dayanışma dini" (religion of solidarity) kavramını işlemiştir. Bellamy, bireysel kimliğin ötesine geçen, kolektif bir "büyük benlik" ve toplumsal dayanışma fikrini merkeze alır. Ona göre, gerçek ahlakın özü bencillikten vazgeçmek ve toplumsal birliğe hizmet etmektir. "Looking Backward[10]" ve "The Religion of Solidarity" adlı eserlerinde bu fikirler ayrıntılı şekilde işlenmiştir.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Anomi
- Katolik sosyal öğretisi
- Kooperatifçilik
- Dağıtımcılık
- Toplumsal uyum
- Sosyal adalet
- Dayanışma ekonomisi
- Üçüncü yol
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Durkheim, Émile (1893). The Division of Labor in Society. Free Press. ISBN 978-0684836386.
- ^ Heywood, Andrew (2017). Political Ideologies: An Introduction. 6. Palgrave Macmillan. ss. 236-238. ISBN 978-1137606040
|isbn=değerini kontrol edin: checksum (yardım). - ^ Bendix, Reinhard (1977). Nation-Building and Citizenship: Studies of Our Changing Social Order. Transaction Publishers. ISBN 978-0878556989
|isbn=değerini kontrol edin: checksum (yardım). - ^ Hayward, J.E.S. "Solidarist Syndicalism: Durkheim and DuGuit", Sociological Review 8 (1960)
- ^ Frambach, Hans A. "Solidarism as the Center of Economy—The Economics of Heinrich Pesch", On the Economic Significance of the Catholic Social Doctrine (2017)
- ^ Robinson, Derek. Solidaristic wage policy in Sweden, OECD (1974)
- ^ Marcus, Jonathan. The National Front and French Politics, NYU Press (1995)
- ^ Conley, John J. "What does the American Solidarity Party offer?", America Magazine (2016)
- ^ Morgan, Arthur E. The Philosophy of Edward Bellamy, King's Crown Press (1945)
- ^ Bellamy, Edward (2012). Looking Backward. Dover Thrift Editions. Newburyport: Dover Publications. ISBN 978-0-486-29038-6.
