Piginda

Güney Karya'da yer alan Bargasa adlı diğer yerleşim yeri için tıklayınız.

Piginda / Bargasa

Grekçe: Βάργασα
Piginda / Bargasa Türkiye haritasındaki konumu.
Diğer adı	Bargasa
Konum	Haydere, Bozdoğan, Aydın,  Türkiye
Bölge	Karya
Koordinatlar	37°37′10″N 28°24′39″E / 37.619454°K 28.410719°D / 37.619454; 28.410719
Tür	Yerleşim yeri
Tarihçe
Kuruluş	MÖ 4.yüzyıl
Devir(ler)	İlk Çağ
Kültür(ler)	Helenistik dönem, Roma Dönemi
Sit ayrıntıları
Buluntu(lar)	Antik kent tiyatrosu, kent surları
Kazı tarihleri	1997-1998
Arkeologlar	Prof. Dr. Ender Varinlioğlu
Bargasa (Kuzey Karya) antik kent ülkesi Türkiye  içinde bulunduğu idari birim Aydın, Bozdoğan, Haydere  konum koordinatları 37°37′10″K 28°24′39″D

Piginda (Pyginda) veya Bargasa (Grekçe: Βάργασα), Batı Anadolu'da, Aydın ilinin Bozdoğan ilçesine bağlı Çamlıdere mahallesine yaklaşık 7 kilometre mesafede Büyük Menderes Nehri'nin bir kolu olan Akçay'ı panoramik olarak gören bir tepe üzerine konumlanmış antik kenttir.^[1][2] Bir başka kaynağa göre kent, Bozdoğan'ın kuzeyinde Haydere köyü sırtlarında yer almakta olup, Piginda – Bargasa şeklinde ikili bir isimle değerlendirilmesi yanlıştır,^[3] ancak Aydın Arkeoloji Müzesi'nde bulunan kente ait kalıntılar Bargasa/Piginda yerleşimi adıyla sunulmaktadır.^[4][5]

Kente ilişkin bilgiler Bizanslı Stephanos'un Ethnica adlı coğrafya sözlüğünde geçer.^[6] Piginda adının Luvi kökenli olduğu düşünülmektedir. Stephanos, Piginda'yı ‘demos’ yani küçük bir yerleşme olarak tanıtır.^[7]

MÖ 4. yüzyıla dayanan antik yerleşim, üç farklı akropolden oluşmakta ve tipik Karya mimarisi özelliklerini yansıtmaktadır. Helenistik döneme atfedilen surlar, yaklaşık 1 metre kalınlığındadır.^[1] Kentin önemli yapıları arasında üç sarnıcın birleşmesiyle oluşmuş bir tiyatro ve muhtemelen Heraion diyebileceğimiz kutsal yapı bulunur. Kare planlı bir yapıda bulunan yazıttan anlaşıldığı kadarıyla kentte Zeus Pigindenos kültü mevcuttu.^[6]

Bargasa/Piginda yerleşimine ilişkin ilk çalışmalar, 19. yüzyılın sonlarında Amerikalı arkeolog James Morton Paton tarafından, kent lejantının yer aldığı sikkeler üzerinde yapılmıştır.^[8] Klaudyos Batlamyus'u kaynak alan araştırmacılar, bu kentin konumunu Alabanda ve Amyzon'a yakın olarak belirlemekte ve bu görüşlerini Aydın ili sınırları içinde bulunan Bargasa sikkeleriyle desteklemektedirler.^[8]

Kentte ilk kazı çalışmalarına 1997 ve 1998 yıllarında başlanmıştır. Bu çalışmalar, Aydın Arkeoloji Müzesi başkanlığında, Bordeaux Üniversitesi'nin desteğiyle ve Pierre Debord (1942-2015) 'un bilimsel danışmanlığında gerçekleştirilmiştir.^[9]

Kentte 2012'de Aydın Müzesi tarafından yapılan yüzey araştırmaları sonucunda Bargasa (Piginda), Aydın Kültür Envanteri listesine alınmıştır. Piginda Antik Kenti'nde yapılan kurtarma kazılarında bulunan heykeller ve diğer eserler Aydın Arkeoloji Müzesinde sergilenmektedir.^[7]