WikiMini

Kamil İdris

Ekselansları
Kamil İdris
كامل إدريس
Resmî portre, 1997
16. Sudan başbakanı
Görevde
Makama geliş
31 Mayıs 2025
Başkan Abdülfettah el-Burhan
Yerine geldiği Dafallah el-Hac Ali Osman (vekaleten)
Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü Genel Direktörü
Görev süresi
22 Eylül 1997 - 1 Ekim 2008
Yerine geldiği Árpád Bogsch
Yerine gelen Francis Gurry
Kişisel bilgiler
Doğum 26 Ağustos 1954 (70 yaşında)
Partisi Bağımsız
Bitirdiği okul

Kamil et-Tayyib İdris Abdülhafız (Arapça: كامل الطيب إدريس; d. 26 Ağustos 1954)[1][2] Sudanlı devlet adamı, akademisyen, uluslararası memur[3] ve politikacıdır. 31 Mayıs 2025 tarihinden itibaren Sudan'ın 16. başbakanıdır.[4] 1997'den 2008'e kadar Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü (WIPO) genel direktörü olarak görev yapmıştır. Ayrıca Uluslararası Yeni Bitki Çeşitlerinin Korunması Birliği (UPOV) başkanlığı da yapmıştır.

Sudan, Mısır, İsviçre ve Amerika Birleşik Devletleri'nde eğitim gören İdris, 1982 yılında 28 yaşında Dünya Fikri Mülkiyet Örgütüne katıldı. 1997 yılında genel direktör oldu ve 2008 yılına kadar 11 yıl görev yaptı. Daha sonra WIPO'dan ayrıldı ve Sudan'a dönerek siyasete atıldı. 2010 genel seçimlerinde bağımsız aday olarak altıncı sırada yer aldı.

2025 yılında, devam eden yıkıcı iç savaşın ortasında, İdris, Devlet Başkanı Abdülfettah el-Burhan başkanlığındaki Geçici Egemenlik Konseyi tarafından başbakan olarak atandı. Böylece, üç yıl önce, Ocak 2022'de Abdullah Hamduk'un istifasından bu yana Sudan'ın ilk sivil başbakanı oldu.

Eğitimi

[değiştir | kaynağı değiştir]

UPOV tarafından hazırlanan bir belgeye göre, Kamil İdris, Hartum Üniversitesinden Hukuk Lisans Diploması (LLB), Kahire Üniversitesinden Felsefe, Siyaset Bilimi ve Ekonomi Teorileri Lisans Diploması, Ohio Üniversitesinden Uluslararası Hukuk ve Uluslararası İlişkiler Yüksek Lisans Diploması ve 1984 yılında o zamanlar Cenevre Üniversitesine bağlı Cenevre Yüksek Enstitüsünden Uluslararası Hukuk Doktorası almıştır.[5][6] Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Franklin Pierce Hukuk Merkezi, İdris'e Mayıs 1999'da fahri hukuk doktorası unvanı vermiştir.[7] 2005 yılında İdris, Hindistan'daki Indira Gandhi Ulusal Açık Üniversitesinden fahri edebiyat doktorası unvanı almıştır.[8]

Kariyeri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Diplomatik kariyeri

[değiştir | kaynağı değiştir]

İdris, 30 Aralık 1982 tarihinde WIPO'ya katıldı.[9] Idris, 1992-1996 ve 2000-2001 yılları arasında Uluslararası Hukuk Komisyonu üyesiydi.[10]

22 Eylül 1997 tarihinde, altı yıllık bir süre için WIPO Genel Direktörü olarak atandı.[11] İdris, 25 yıl boyunca Genel Direktörlük görevini yürüten Árpád Bogsch'un yerine geçti. Genel Direktör, WIPO'nun küresel fikri mülkiyet korumasına yönelik çabalarını denetler.

Mart 1998'de Idris, Amerika Birleşik Devletleri Kongresini ziyaret etti ve Amerika Birleşik Devletleri Ticaret Bakanı ile Amerikan yaratıcılığının korunması ve teşvik edilmesi konusunda görüşmelerde bulundu ve Kongre tarafından resmi olarak karşılandı.[12] 2001 yılında İdris, Mihnea Motoc ile birlikte Romanya ve WIPO arasında bir İşbirliği Programı imzaladı.[13]

27 Mayıs 2003 tarihinde, WIPO Genel Direktörü olarak ikinci altı yıllık görev süresi için resmen yeniden atandı.[14][15] Aynı yıl, Ulusal ve Uluslararası Ekonomi Üniversitesinde yeni Fikri Mülkiyet Merkezinin açılışını yaptı.[16] 2006 yılında, Idris, WIPO ve Azerbaycan hükûmeti arasında bir işbirliği programı müzakere etti.[17][18]

Genel direktör olarak görev yaptığı süre boyunca İdris, Bitki Çeşitlerinin Korunması Birliği (UPOV) Genel Sekreteri olarak aldığı maaşını gelişmekte olan ülkelere bağışladı. Görev süresi aslen 30 Kasım 2009 tarihinde sona erecekti. 2016 yılında yayınlanan bir WIPO belgesine göre, Idris 2007 yılında WIPO Koordinasyon Komitesi'nden, yerine atanacak kişinin atama sürecini hızlandırmasını talep etti ve bu atama Ekim 2008'de başladı.[19]

2008 yılında İdris, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Kurmanbek Bakiyev ve Başbakan İgor Çudinov ile görüşmek üzere Kırgızistan'a gitti ve burada ülke için bir dijital kütüphane kurulması konusunda görüşmelerde bulundu.[20]

Siyasi kariyeri

[değiştir | kaynağı değiştir]

WIPO'dan ayrıldıktan sonra İdris, Sudan'a döndü ve siyasete atıldı. 2010 genel seçimlerinde İdris, bağımsız aday olarak cumhurbaşkanlığına adaylığını koydu ve uzun süredir cumhurbaşkanı olan Ömer el-Beşir'e rakip oldu, ancak altıncı sırada kaldı.[21]

2025 yılının Mayıs ayında, iç savaşın ortasında, İdris, Devlet Başkanı Abdülfettah el-Burhan başkanlığındaki Geçici Egemenlik Konseyi tarafından başbakan olarak atandı. İdris, 2022 yılında Abdullah Hamduk'un istifasından bu yana ilk sivil başbakan oldu.[22] 1 Haziran'da İdris, geçiş hükümetinin feshini emretti.[23]

Tartışmalar

[değiştir | kaynağı değiştir]

2006 yılında, Birleşmiş Milletler Ortak Denetim Biriminin talebi üzerine WIPO'nun İç Denetim ve Gözetim Bölümü tarafından hazırlanan bir raporda, Idris'in yaşının yanlış beyan edildiği ve bu bilginin medya kuruluşlarına sızdırıldığı ortaya çıktı.[24][25][26][27][28] Daha önceki WIPO kayıtlarında Idris'in doğum tarihi 26 Ağustos 1945 olarak geçiyordu, ancak o, kayıtlarını değiştirerek doğum tarihini 26 Ağustos 1954 olarak göstermeye çalışmıştı.[25] 21 Eylül 2007'de WIPO Sekreterliği, raporu[29] "[İdris'e] zarar verme niyetiyle hazırlanmış"[30] olarak nitelendirmiş ve raporun meşruiyetini ve yazarın gizlilik ilkesini ihlal eden prosedürü izlememesini eleştirmiştir.[31] İdris'in doğum tarihi 26 Ağustos 1945,[32] 26 Ağustos 1953[33] veya 26 Ağustos 1954[34] olarak bildirilmiştir.

3 Ekim 2007 tarihinde sona eren 10 günlük WIPO genel kurulunda, İdris'in görevinden alınması yönündeki girişim engellendi. WIPO, güvenilirliği konusunda eleştirilere maruz kaldı. İdris istifa etmeyi kabul etti[35] ve WIPO başkanlığı görevinden bir yıl erken ayrıldı.[36]

2016 yılının Aralık ayında, WIPO'nun 2010 tarihli ve kuruluşun hukuk danışmanı Edward Kwakwa tarafından imzalanmış belgelerin yayınlandığı ve bu belgelerin Idris'in doğum tarihini yanlış beyan etmediğini ortaya koyduğu bildirildi.[1][37]

Ödüller

[değiştir | kaynağı değiştir]

İdris, Birleşik Krallık'taki Durham Üniversitesinde onursal üyedir.[38] Ayrıca Pekin Üniversitesinde hukuk onursal profesörü olarak görev yapmakta ve Çin'deki Fudan Üniversitesinden onursal doktora unvanına sahiptir.[39][40]

1999 yılında İdris, fikri mülkiyet alanındaki çalışmaları nedeniyle Moskova Devlet Uluslararası İlişkiler Enstitüsü tarafından onur madalyası ile ödüllendirildi.[41] Aynı yıl Moldova Devlet Üniversitesi tarafından da fahri doktora unvanı verildi.[42]

2001 yılında İdris, Bükreş Üniversitesinden fahri doktora unvanı aldı ve Portekiz'den Infante D. Henrique Büyük Haçı nişanıyla ödüllendirildi.[13][43] 2001 yılında Matej Bel Üniversitesi ve Moğolistan Bilim ve Teknoloji Üniversitesinden de fahri doktora unvanı verildi.[44][45]

2002 yılında, fikri mülkiyet alanında işbirliğinin geliştirilmesine yaptığı katkılardan dolayı Ukrayna tarafından fahri doktora unvanı ile onurlandırıldı.[46] İdris, sosyal ilerlemeyi teşvik ettiği için Fildişi Sahili'nin en yüksek nişanı olan Commandeur dans l'Ordre du Merite Nationale ile ödüllendirildi.[47]

İdris, Georgi Pırvanov ile birlikte, Bulgaristan'ın ekonomik kalkınmasına katkılarından dolayı 2003 yılında Ulusal ve Dünya Ekonomisi Üniversitesi tarafından madalya ile ödüllendirildi.[16] Aynı yılın Aralık ayında, Beyaz Nil eyaletindeki Al Emam Al Mahdi Üniversitesi kendisine fahri doktora unvanı verdi.[48]

2004 yılında Sultan Kabus bin Said, İdris'e Umman Nişanı'nı[49] ve İtalya'nın Venedik şehri de ona ilk Venedik Fikri Mülkiyet Ödülü'nü verdi.[50]

İdris, Meksika'nın ekonomik kalkınmasına yaptığı katkılardan dolayı 2005 yılında Orden de Aguila Azteca nişanıyla ödüllendirildi.[51] Ertesi yıl, Afrika Bölgesel Fikri Mülkiyet Örgütü (ARIPO) yeni bölgesel fikri mülkiyet eğitim merkezine İdris'in adını verdi[52] ve Azerbaycan Üniversitesi tarafından fahri doktora unvanı ile onurlandırıldı.[18] Ayrıca İki Nil Nişanı da aldı.[53]

İdris, 2007 yılında Gezira Üniversitesi ve Hartum Üniversitesinden fahri doktora unvanı aldı.[54][55] Ertesi yıl, Kırgızistan Devlet İnşaat, Ulaştırma ve Mimarlık Üniversitesi (KSUSTA) de kendisine fahri doktora unvanı verdi.[20]

Bibgiyografyası

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Kamil Idris, Michael Barolo (24 Şubat 2000). A Better United Nations for the New Millennium. Springer. 
  • Kamil Idris (2003). Intellectual Property - A Power Tool For Economic Growth. World Intellectual Property Organization. 
  • Kamil Idris, Hisamitsu Arai (30 Haziran 2006). The Intellectual Property - Conscious Nation: Mapping the path from developing to developed. World Intellectual Property Organization. 

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b Kwakwa, Edward (30 Mayıs 2010). "Legal Counsel Letter". 
  2. ^ "IDRIS" (PDF). 29 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Haziran 2023. 
  3. ^ "Where the Nile Meets the Wear". Living North. 27 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2018. 
  4. ^ "Sudan's new Prime Minister Idriss sworn in". Sudan Tribune (İngilizce). 1 Haziran 2025. Erişim tarihi: 19 Haziran 2025. 
  5. ^ "UPOV, Geneva Council, Thirty-Seventh Ordinary Session, Geneva, October 23, 2003, Appointment of Dr. Kamil Idris as Secretary-General of UPOV for the period December 1, 2003, to November 30, 2009." (PDF). 18 Mayıs 2005 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2006. 
  6. ^ Idris, Kamil Eltayeb (1984). "Case study on the treaty establishing a preferential trade area for Eastern and Southern African states". Graduate Institute of International and Development Studies (İngilizce). Erişim tarihi: 22 Mayıs 2025. 
  7. ^ "WIPO Director General Addresses Graduates at Franklin Pierce Law Center". 
  8. ^ "Ignou gets a new thrust area". The Times of India. 10 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2017. 
  9. ^ Item F.4.1.28.1 (page 10) of the IAOD/INV/2006/2 report.
  10. ^ "Present and Former Members of the International Law Commission (1949–present)". legal.un.org (İngilizce). Erişim tarihi: 19 Haziran 2025. 
  11. ^ Item F.4.1.28.4 (page 11) of the IAOD/INV/2006/2 report.
  12. ^ "Welcoming Dr. Kamil Idris, Director General of the World Intellectual Property Organization" (PDF). United States Government Publishing Office. 3 Mart 1998. 13 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Haziran 2025. 
  13. ^ a b "WIPO Director General Meets President of Romania". WIPO. 8 Haziran 2001. 15 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2024. 
  14. ^ "WIPO, Dr. Kamil Idris re-appointed as WIPO Director General, Press Release PR/2003/348, Geneva, May 27, 2003". 17 Şubat 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2006. 
  15. ^ Item F.4.1.28.5 (page 11) of the IAOD/INV/2006/2 report.
  16. ^ a b "Center for Intellectual Property". UNWE. 8 Şubat 2012. 26 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2025. 
  17. ^ "Relations between the Republic of Azerbaijan and the World Intellectual Property Organisation". Republic of Azerbaijan Ministry of Foreign Affairs. 15 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2024. 
  18. ^ a b "Dr. Idris and President of Azerbaijan Discuss Importance of IP". World Intellectual Property Organization. 7 Mart 2006. 15 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2024. 
  19. ^ "UPOV, Dr. Kamil Idris re-appointed UPOV Secretary-General, Press Release No. 57, Geneva, October 23, 2003. (pdf)" (PDF). 30 Aralık 2005 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2006. 
  20. ^ a b "WIPO Director General Holds Talks with President of the Kyrgyz Republic". WIPO. 20 Haziran 2008. 20 Mayıs 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2025. 
  21. ^ Nesrine Malik (2 Şubat 2010). "Sudan's elections: divorced from hope". The Guardian. 
  22. ^ "Sudan's Burhan appoints Kamil Idris as prime minister, two women to Sovereign Council". Sudan Tribune (İngilizce). 19 Mayıs 2025. 22 Mayıs 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2025. 
  23. ^ "Sudan's transitional government dissolved, new administration awaited". Sudan Tribune. 1 Haziran 2025. 3 Haziran 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2025. 
  24. ^ IAOD/INV/2006/2, Report of the Investigation on Allegations Referred by the Joint Inspection Unit Concerning Mr. Kamil Idris, Director General of WIPO 16 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., by the Senior Internal Auditor and Acting Director, Internal Audit and Oversight Division, November 2006, Posted on Foxnews.com.
  25. ^ a b WIPO chief offers lessons in keeping young (updated), Managing Intellectual Property, February 1, 2007. Consulted on July 1, 2007.
  26. ^ "Investigation Finds WIPO Head Repeatedly Misreported His Age". Intellectual Property Watch (İngilizce). 20 Şubat 2007. Erişim tarihi: 19 Haziran 2025. 
  27. ^ Frances Williams, Probe says head of Wipo misled officials, Financial Times, February 22, 2007. Consulted on July 1, 2007.
  28. ^ "One for the Ages: U.N. Official Uses Two Birthdates". Fox News (İngilizce). 25 Mart 2015. 16 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2025. 
  29. ^ World Intellectual Property Organization, Brief Note on Allegations Against the Organization and its Director General, Document A/43/INF/8, September 21, 2007, Assemblies of the Member States of WIPO, Forty-Third Series of Meetings, Geneva, September 24 to October 3, 2007 (copy archive here)
  30. ^ Brief Note on Allegations Against the Organization and its Director General, item 17.
  31. ^ Brief Note on Allegations Against the Organization and its Director General, item 18.
  32. ^ For instance items A.1 (page 3) and E.1.17.1 (page 7) of IAOD/INV/2006/2, Report of the Investigation on Allegations Referred by the Joint Inspection Unit Concerning Mr. Kamil Idris, Director General of WIPO 16 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., by the Senior Internal Auditor and Acting Director, Internal Audit and Oversight Division, November 2006, Posted on Foxnews.com.
  33. ^ For instance items A.2 (page 3), E.1.17.2 (page 7) and F.5.1.54 (page 15) of the IAOD/INV/2006/2 report.
  34. ^ For instance item E.1.17.8 (page 7) of the IAOD/INV/2006/2 report.
  35. ^ "Senior UN official accepts $300,000, pension benefits to resign over age change". International Herald Tribune. 5 Aralık 2007. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2017.  (Associated Press writer Frank Jordans contributed to this report) (original link: here).
  36. ^ "Gurry named U.N. patent chief". Wall Street Journal (İngilizce). 23 Eylül 2008. ISSN 0099-9660. 26 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2025. 
  37. ^ "جسر نيوز" تحصل على وثائق مهمة مصدرها الأمم المتحدة تدحض أكاذيب تعديل كامل ادريس لشهادة ميلاده" (Arapça). Sudanese Online. 26 Aralık 2016. 26 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2017. 
  38. ^ "Professor Kamil Idris". 29 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  39. ^ "Indian University Honors WIPO Director General". World Intellectual Property Organization. 9 Mart 2005. 10 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021. 
  40. ^ "WIPO Director General Meets Chinese Premier". World Intellectual Property Organization. 15 Ekim 1999. 10 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021. 
  41. ^ "WIPO Pledges Support to Russian Federation". World Intellectual Property Organization. 25 Şubat 1999. 10 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021. 
  42. ^ "WIPO Director General Pledges Support to Republic of Moldova". WIPO. 27 Nisan 1999. 24 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2024. 
  43. ^ "WIPO Director General meets President ofPortugal". 16 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2022. 
  44. ^ "WIPO Director General Meets with Mongolia's President". WIPO. 22 Kasım 2001. 24 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2024. 
  45. ^ "WIPO Director General Meets with President of Slovakia". World Intellectual Property Organization. 6 Aralık 2021. 15 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2024. 
  46. ^ "WIPO Director General Meets President of Ukraine". 16 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2022. 
  47. ^ "WIPO Director General meets Prime Ministerof Cote d'Ivoire". WIPO. 12 Nisan 2002. 
  48. ^ "Sudanese University Honors WIPO Director General". WIPO. 23 Aralık 2003. 26 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2025. 
  49. ^ "WIPO Director General Receives Order of Oman". World Intellectual Property Organization. 27 Eylül 2004. 9 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2022. 
  50. ^ Fryer, William (9 Mart 2005). "WORLD INTELLECTUAL PROPERTY ORGANIZATION INTERNATIONAL CONFERENCE ON DESIGN, MAY 13 AND 14, 2004, VENICE, ITAL". Fryer. 25 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021. 
  51. ^ "Director General Receives Mexico's Highest Honor for Foreigners". WIPO. 22 Haziran 2005. 2 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2021. 
  52. ^ "ARIPO Names Building Housing New Regional Intellectual Property Training Center after Dr. Kamil Idris". WIPO. 20 Şubat 2006. 26 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2025. 
  53. ^ "محيط - الترابي يتبرأ من الـ"سي دي" ويتهم الوطني بالجاسوسية - الاخبار -". www.afran.ir. 17 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2023. 
  54. ^ "Sudanese University Honors WIPO Director General". WIPO. 5 Nisan 2007. 26 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2023. 
  55. ^ "WIPO Director General Receives Honorary Degree from University of Khartoum". WIPO. 30 Nisan 2007. 26 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2023.