.jpg)
Güney Almanya (Almanca: Süddeutschland, Almanca telaffuz: [ˈzyːtˌdɔʏtʃlant] ) Yukarı Almanca lehçelerinin konuşulduğu alanları kapsayan bir Almanya bölgesidir; bu bölgelere günümüzde Bavyera'da bulunan Bavyera ve Şvabya dükalıkları, Baden-Württemberg ve Franconia Dükalığı'nın bir parçası olan Hessen ve Rheinland-Pfalz'ın güney kısmı dahildir.[1]
Almanca konuşulan İsviçre, Avusturya, Lihtenştayn, Alsas ve Güney Tirol de tarihi, kültürel ve dilsel olarak bölgeyle ilişkilendirilmektedir.
Sınırlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Güney Almanya, esas olarak Kuzey Almanya'nın zıttıdır ve 19. yüzyılda Kuzey Almanya Konfederasyonu'nun bir parçası olmayan modern Almanya topraklarını tanımlar. Kuzey ve Güney Almanya arasında, Orta Almanya (Mitteldeutschland) olarak bilinen gevşek bir alan bulunur ve bu alan, kabaca Orta Alman lehçelerinin (Frankonya, Thüringen, Saksonya) konuşulduğu bölgeye karşılık gelir.
Alman Konfederasyonu (1815-1866) içindeki Prusya (Kuzey Almanya) ve Avusturya'nın (Güney Almanya) siyasi nüfuz alanları arasındaki sınır, "Main hattı" (Mainlinie, Main Nehri'nden sonra) olarak biliniyordu ve federal meclisin merkezi Frankfurt am Main'di. "Main hattı" Frankfurt'un yukarısındaki Main Nehri'nin seyrini izlemiyordu, bunun yerine Bavyera Krallığı'nın kuzey sınırına denk geliyordu.
Dil olarak Güney Almanya, Yukarı Alman lehçelerine karşılık gelir. Güney Almanya, kültürel ve dil açısından Orta ve Kuzey Almanya'dan çok Almanca konuşulan İsviçre, Avusturya ve Almanca konuşulan Güney Tirol'e daha çok benzemektedir. Bavyera kültürünü tanımlayan kültürel sınırı ifade eden esprili bir terim olan Weißwurstäquator, Kuzey Almanya'yı Weißwurst sosisinin anavatanından ayıran "ekvator"dur.
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Batıya doğru akan, Yukarı ve Aşağı Frankonya ile Güney Hessen'den geçerek Frankfurt kentinden geçerek Mainz'de Ren Nehri'ne dökülen Main Nehri, genellikle Güney ve Orta Almanya arasında doğal sınır olarak gösterilirken, Mainz'in batısındaki sınır bu açıdan daha az belirgin olarak belirlenmiştir. Palatinate ile Renanya arasındaki sınır —kabaca Bonn ile Bingen arasında, Westerwald, Taunus ve Eifel sıradağlarında, Ren ve Mosel nehirleri boyunca uzanan bir çizgi—Güney ve Batı Almanya arasındaki kültürel sınır olarak görülmektedir.
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]Almanya'nın en kalabalık eyaletlerinden ikisi olan Baden-Württemberg ve Bavyera, Güney Almanya'nın bir parçasıdır. Toplam nüfusları 23,5 milyondur. Geniş anlamda (Renland-Pfalz ve Saarland ile birlikte) Güney Almanya'da yaklaşık 30 milyon insan yaşamaktadır. Yani Alman nüfusunun yaklaşık %40'ı ve Almanca konuşanların neredeyse %30'u bu bölgede yaşamaktadır.
17. ve 18. yüzyıllarda, Güney Almanya'dan, özellikle de Pennsylvania Dutch olarak bilinen Palatinate'den gelen göçmenler, koloni dönemi Pensilvanya Kolonisi'nin ve günümüz Amerika Birleşik Devletleri'ndeki diğer etkili nüfus merkezlerinin ilk yerleşimcileri arasında yer almaktadır.[2]
Neredeyse tamamen Protestan olan Kuzey Almanya'nın aksine bölgede Katolik çoğunluk vardır, ancak aynı zamanda özellikle kuzey Württemberg'de ve Baden ve Frankonya'nın (kuzey Bavyera) bazı bölgelerinde önemli bir Lutheran Protestan nüfusu da vardır. Yirminci yüzyılın son onyıllarında Hıristiyan olmayanların, çoğunlukla Türklerin (bkz. Almanya'daki Türkler) göçü nedeniyle, küçük bir sayıda (yaklaşık 250.000, yani nüfusun %2-3'ü) Müslüman da bulunmaktadır.
Büyük şehirler
[değiştir | kaynağı değiştir]| Eyalet başkenti |
| Sıra No | Şehir | Nüfus 1950 |
Nüfus 1960 |
Nüfus 1970 |
Nüfus 1980 |
Nüfus 1990 |
Nüfus 2000 |
Nüfus 2010 |
Alan [km2] |
km2 başına Yoğunluk |
Artış [%] (2000– 2010) |
surpassed 100,000 |
Eyalet (Bundesland) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1. | Münih | 831.937 | 1.101.384 | 1.311.978 | 1.298.941 | 1.229.026 | 1.210.223 | 1.353.186 | 310,69 | 4.355 | 11.81 | 1852 | Bavyera |
| 2. | Frankfurt am Main | 532.037 | 675.009 | 666.179 | 629.375 | 644.865 | 648.550 | 679.664 | 248,31 | 2.737 | 4.80 | 1875 | Hesse |
| 3. | Stuttgart | 496.490 | 637.366 | 634.202 | 580.648 | 579.988 | 583.874 | 606.588 | 207,35 | 2.925 | 3.89 | 1874 | Baden-Württemberg |
| 4. | Nürnberg | 362.459 | 458.401 | 478.181 | 484.405 | 493.692 | 488.400 | 505.664 | 186,38 | 2.713 | 3.53 | 1881 | Bavyera |
| 5. | Mannheim | 245.634 | 311.383 | 332.378 | 304.303 | 310.411 | 306.729 | 313.174 | 144,96 | 2.160 | 2.10 | 1897 | Baden-Württemberg |
| 6. | Karlsruhe | 198.840 | 240.450 | 259.091 | 271.892 | 275.061 | 278.558 | 294.761 | 173,46 | 1.699 | 5.82 | 1901 | Baden-Württemberg |
| 7. | Wiesbaden | 220.741 | 257.293 | 250.715 | 274.464 | 260.301 | 270.109 | 275.976 | 203,93 | 1.353 | 2.17 | 1905 | Hesse |
| 8. | Augsburg | 185.183 | 206.422 | 213.230 | 248.346 | 256.877 | 254.982 | 264.708 | 146,84 | 1.803 | 3.81 | 1909 | Bavyera |
| 9. | Freiburg | 109.717 | 141.637 | 163.568 | 175.106 | 191.029 | 205.102 | 224.191 | 153,06 | 1.465 | 9.31 | 1934 | Baden-Württemberg |
| 10. | Mainz | 88.369 | 133.089 | 174.858 | 187.392 | 179.486 | 182.870 | 199.237 | 97,74 | 2.038 | 8.95 | 1908 | Rheinland-Pfalz |
| Sıra No | Şehir | Nüfus 1950 |
Nüfus 1960 |
Nüfus 1970 |
Nüfus 1980 |
Nüfus 1990 |
Nüfus 2000 |
Nüfus 2010 |
Alan [km2] |
km2 başına Yoğunluk |
Artış [%] (2000– 2010) |
surpassed 100,000 |
Eyalet (Bundesland) |
Özellikler
[değiştir | kaynağı değiştir]Ekonomik açıdan, Güney Almanya Almanya'nın en güçlü bölgesidir; Baden-Württemberg ve Bavyera ise özellikle otomotiv ve makine sanayiinde üretimin merkezi konumundadır. Ayrıca ülkenin en saygın üniversitelerine (örneğin Heidelberg, Münih, Tübingen ve Würzburg) ev sahipliği yapmaktadır.
Manzaranın kendine özgü özellikleri engebeli tepeler, Mittelgebirge'dir (orta sıradağlar). Güney Almanya'da da bölgenin güneydoğusunda Alp Dağları'nın bir kısmı (Allgäu ve Bavyera Alpleri) yer alır. Mutfak alanında ise bölgede hem bira hem de şarap çok çeşitli olarak üretilimektedir. Bölgesel mutfak güveç, sosis, lahana, erişte ve diğer makarna yemeklerinin yanı sıra çeşitli bayram kurabiyeleri, kekler ve tartlardan oluşmaktadır.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Kurt Gustav Goblirsch: Consonant Strength in Upper German Dialects. (Nowele Supplement Series 10.) John Benjamins Publishing Company, 2012, (originally: Odense University Press, 1994), p. 30
- ^ Shea, John G. (27 Aralık 2012). Making Authentic Pennsylvania Dutch Furniture: With Measured Drawings (İngilizce). Courier Corporation. s. 3. ISBN 978-0-486-15762-7. 12 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2025.
- Handbook for Travellers in Southern Germany: Being a Guide to Wuertemberg, Bavaria, Austria, Tyrol, Salzburg, Styria, &c., the Austrian and Bavarian Alps, and the Danube from Ulm to the Black Sea, Murray's foreign handbooks, 1871
