Dormen Tiyatrosu, İstanbul'da 1957-1977 ve 1987-2001 arasında oyunlar sahneleyen özel tiyatro topluluğu.
120'den fazla oyun sergileyen tiyatro, birçok sanatçının sahneye ilk adım attığı ve yetiştiği yerdir. Repertuvarında daha çok bulvar tipi komedilere ve bazı müzikallere yer vermiştir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]ABD'de tiyatro eğitimini tamamlayıp 1954 yılında İstanbul'a dönen ve Muhsin Ertuğrul yönetimindeki Küçük Sahne Topluluğu kadrosuna giren Haldun Dormen, 1955 yılında amatör oyuncularla cep tiyatrosu çalışmalarına başladı. Topluluğun ilk oyunu Leyla Erduran'ın "Papaz Kaçtı" adıyla Türkçeye çevirdiği, Philippe King'in "See How They Run" adlı komedisi idi.[1] Eser, ilk defa 20 Ağustos 1955 gecesi Kadıköy Süreyya Salonunda temsil edildi.
Erol Günaydın, Nisa Serezli, Metin Serezli, Ayfer Feray, Erol Keskin topluluğun ilk kadrosunda yer alan oyunculardandır.[2] Yarı profesyonel Cep Tiyatrosu, 1957'de profesyonel olarak Dormen Tiyatrosu adını aldı. Tiyatro, 1957 Eylül'de Atlas Pasajı içindeki Küçük Sahne'nin kendisine teklif edilmesiyle oyunlarını sergilemeye orada devam etti.
Topluluk en parlak dönemini 1957-1972 yılları arasında yaşadı. 1961'de Türkiye'deki ilk Batılı anlamdaki müzikal olan Sokak Kızı İrma'yı sahneledi9.Gülriz Sururi'yi buradaki İrma rolüyle Türkiye'ye adını duyurdu.
1962'de Beyoğlu'ndaki tarihi Ses Tiyatrosu'na geçti, 10 yıl süreyle çalışmalarını orada sürdürdü. Oynadığı oyunlar arasında başlıcaları Bit Yeniği, Şahane Züğürtler, Erol Günaydın ve Cemal Reşit Rey'in yazdığı Yaygara 70tir.
Dormen Tiyatrosu, Jacques Deval'in yazdığı komedi tarzındaki Şahane Züğürtler oyununu Türkiye'de ilk kez 22 Ekim 1963'te Asude Zeybekoğlu'nun Türkçeye çevirisiyle sahneledi. İlk geceden itibaren kapalı gişe oynayan oyun sayesinde tiyatronun saygınlığı arttı ve mali sıkıntılar yaşayan tiyatronun borçlarından kurtulmasını sağladı.[3]
Dormen Tiyatrosu, talebin düşmesi gelir gider dengesinin bozulması sonucu 1977 yılında kapandı. 1984 yılında yeniden açıldı. Feriköy'de, tiyatro binası olarak kullanılmaya pek elverişli olmayan bir yerde olan salon hasar görmüştü. Daha sonra oyuncu sayısının giderek düşmesiyle tekrar kapandı.
Dormen Tiyatrosu, 13 Mart 2006 Pazartesi tarihinde Maslak Show Center'da düzenlenen ile 50. sanat yılını kutlamıştır.[4]
Sergiledikleri bazı oyunlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Papaz Kaçtı - Philippe King - (1955)
- Bu Evde Çökme Tehlikesi Var: Tennessee Williams - 1957
- Teyzesi. Brandon Thomas
- Kara Ağaçlar Altında: Eugene O'Neill - (1957)
- Hedda Gabler: Henrik Ibsen - (1957)
- Kamp 17: Bevan ve Trczinsky - (1957)
- Çikolata Asker: George Bernard Shaw - (1957)
- Aşk Oyunu: Maccıavelli - (1958)
- Nina: André Roussin - (1958)
- Ben Bir Fotoğraf Makinesiyim: John Van Druten - (1958)
- Zafer Madalyası: Thomas Hegger&Jasua Logan - (1958)
- Benimle Oynar Mısınız: Marcel Achard - (1958)
- Fare Kapanı: Agatha Christie - (1958)
- Duvarların Ötesi: Turgut Özakman - (1958)
- Cengizhan'ın Bisikleti: Refik Erduran - (1959)
- Müfettiş: Nikolay Gogol - (1959)
- Sözde Melekler: Noel Coward - (1959)
- Beş Parmak: Peter Shaffer - (1959)
- Kırkından Sonra: Peter Coke - (1959)
- Küçük Kulübe: André Roussin - (1960)
- İkinci Baskı: Refik Erduran - (1960)
- Gazebo: Alec Coppen - (1960)
- Samanyolu: Karl Wittlinger - 1960
- Sokak Kızı İrma: Alexander Breffort - (1961)
- Hepimiz Pariste: Noel Coward - 1961
- Taşra Kızı: Clifford Odets - 1961
- Oyuncakçı Dükkanı: Jacques Deval - 1961
- Şairin Mektupları: Michael Redgrave - 1961
- Cinayetin Sesi: William Fairchild -1961
- Bir Yastıkta: Jan De Hartog - 1961
- Pasifik Şarkısı: Oscar Hammerstein&Jasua Logan - 1961
- Ayı Masalı: Refik Erduran - 1962
- Şahane Züğürtler: Jacques Deval - (1963)
- Altın Yumruk: Clifford Odets - (1963)
- Puntila Ağa ve Uşağı Matti: Bertolt Brecht - (1965)
- İki Efendinin Uşağı: Carlo Goldoni - 1967
- Yer Demir Gök Bakır: Yaşar Kemal - (1967)
- Oliver Twist: Charles Dickens - (1968)
- Eski Çamlar Bardak Oldu: Bil Naughton - 1968
- Derin Mavi Deniz: Terence Rattigan - 1968
- Yaygara 70: Erol Günaydın/Cemal Reşit Rey - 1970
- Baba Evinde Hayat: Lindsey ve Craise - (1971)
- Elden Ele: George Feydeau - (1971)
- Gigi: Colette)[5] (1971)
- Uy Balon Dünya: Erol Günaydın - 1971
- İstanbul Masalı: Erol Günaydın -1971
- Turp Suyu: Refik Erduran - 1973
- Otel Paradiso: Georges Feydeau - (1984)
- Zafer Madalyası
- Her Evde Hır Var
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Halit Kıvanç, Yeni Bir Sanat Topluluğu Doğuyor: Haldun Dormen Tiyatrosu, Milliyet gazetesi, 10 Ağustos 1955
- ^ Ergün, Selda (2010). "1923-1960 yılları arasında Türk Tiyatrosu'nda Özel Tiyatro Çalışmaları" (PDF). Tiyatro Araştırmaları Dergisi. 22 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ "Haldun Dormen ve Dormen Tiyatrosu" (PDF). Bilkent Üniversitesi HIST 200 dersi 2017-2018 bahar dönemi proje final ödevi.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "Dormen Tiyatrosu'na Emeği Geçenlere 50. Yıl Vefa Gecesi". Hürriyet. 19 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2021.
- ^ Hürriyet 1973 Ansiklopedik Yıllığı s.586