| Devrekani | |
|---|---|
.jpg) Karayazıcılar Köyü | |
 Devrekani ilçesinin Kastamonu'daki konumu | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Kastamonu |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Köy sayısı | 54 |
| İdare | |
| • Kaymakam | Hüseyin Çamkerten |
| • Belediye başkanı | Engin Altıkulaç (AK Parti) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 598 km² |
| Rakım | 1050 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 13.482 |
| • Kır | 6,197 |
| • Şehir | 6.144 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| ISO 3166 kodu | TR-37 |
| Posta kodu | 37700 |
| İl alan kodu | 366 |
| İl plaka kodu | 37 |
Devrekani, Kastamonu ilinin bir ilçesidir. İlçe merkezinin nüfusu 2024 itibarıyla 13.668'dir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Devrekani isminin, İsfendiyaroğulları zamanında bu yörenin geçici konaklama amacı ile han olarak kullanılmasından ve “Devlethanı” olarak isimlendirilmesinden doğduğu iddia edilmektedir. Devlethanı zaman içinde “Devrekani” ye dönüşmüştür.
Anadolu Selçuklularına tabii Çobanoğulları döneminde Devrekani yöresi Bizans beyleri ile çatışmalara sahne olmuştur. Saltuknâmede belirtildiği üzere üç evreden oluşan Devrekani Muharebeleri sonucunda bölge fethedilmiştir. Fetih sonrası bölgeye birçok Türk aşireti yerleşmeye başlamıştır. Çobanoğulları ve 1309 yılından itibaren Candaroğulları hakimiyetine giren bölge 1461 yılında Osmanlı hakimiyetine katılmıştır. Candaroğulları döneminde yerleşim ihya edilmeye başlanmışsa da uzun yıllar küçük bir yerleşim hüviyetini sürdürmüştür.[3]
1487 yılı tahririnde Kastamonu sancağının Devrekani nahiyesine bağlı 242 köy ve 4 mezraa (Balcı Resül, Derunlu Ovası, Kofraz, Olukçuk), 1530 tahririnde kazaya bağlı 128 köy ve 1582 tahririnde kazaya bağlı 76 köy ve 2 mezra bulunmaktadır. 1487 yılı tahririne göre kaza genelinde 5.311 hane (evli erkek reisi olan) ve 1.172 mücerred (yetişkin bekar erkek), 1582 yılı tahririnde de 6.230 hane ve 2.100 mücerred kaydedilmiştir. 1487 yılında Devrekani yerleşim Cami Mahallesi (40 hane ve 4 mücerred) ve Pazarcık Mahallesi (28 hane ve 4 mücerred) olmak üzere iki mahalleden oluşmakta olup yerleşimde toplamda 68 hane ve 8 mücerred bulunmaktadır. Kanuni Döneminde yerleşimde dini yapı olarak; 2 cami, 17 mescid, 2 medaris (medrese), 8 zaviye ve 1 tekke bulunmaktadır.[4] Kastamonu Valisi Mehmet Reşid Paşa'nın 1914 yılı Vilayet Gezisi Raporuna göre 1913 yılında yaşanan yangında çarşısının yandığı anlaşılmaktadır. Rapora göre 1914 yılında Devrekani nahiyesinin 42 köyü bulunmakta olup nahiyede toplam 11.383 kişi yaşamaktadır.[5]
Atatürk, Şapka İnkılabı dolayısıyla 1925 yılında Kastamonu ve çevresini ziyareti sırasında 28 Ağustos 1925 tarihinde Devrekani ilçesine gelerek Kurukavak Mahallesi'ndeki Müftüoğlu Mehmet Bey'in çiftliğinde misafir kalmıştır. Bu nedenle her yıl 28 Ağustos günü Atatürk'ün Devrekani'ye Gelişi Kültür ve Sanat Haftası olarak törenlerle kutlanmaktadır. Devrekani, 1944 yılında kabul edilen yasa ile ilçe olmuştur.
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Coğrafi yapı
[değiştir | kaynağı değiştir].jpg)
Devrekâni ilçesi, Batı Karadeniz Bölgesinde Kastamonu sınırları içinde; doğuda Taşköprü, batıda Seydiler ve Küre, kuzeyde İnebolu, Bozkurt ve Çatalzeytin ile komşudur. Devrekani'de bir suni baraj gölü, bir baraj gölü ve iki gölet bulunmaktadır. Söz konusu baraj ve göletler tamamen sulama amaçlı olup, ördek ve angut türleri ile sazan, aynalı sazan, tatlı su levrekli, ak balık ve nadir de olsa turna balığı bulunmaktadır. Başakpınar ve Kınık Köyü sınırları içerisinden doğan Devrekani Çayı ilçenin en önemli akarsuyudur.
Jeolojik yapı
[değiştir | kaynağı değiştir]Devrekani'de arazinin büyük bir kısmı 2. ve 3. zamanda oluşmuştur. Ancak bunun yanında Kuaterner (Birinci zaman) yaşlı sahalar vardır. İlçe merkezinin kuzeyinden itibaren Devrekâni Çayı boyunca kumlu, milli, şistli yeni alüvyonlar doğu-batı doğrultusunda geniş sahalar kaplamaktadır. Devrekâni düzlüğü ve büyük vadi tabanları muhtelif yerlerde ve değişik kalınlıklarda çakıl, kum, şist gibi akarsu tortuları ile örtülmüştür.
Topoğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]İlçenin kuzeyinde İsfendiyar (Küre) dağlarının yüksek kısımlarının oluşturduğu dağlık sahalar ve yüksek plato sahaları bulunur. Buralarda yükselti 1251–1581 m arasında değişmektedir. İlçe sınırları içerisinde Kastamonu-Devrekâni arasında 1200 metre rakımlı Oyrak Geçidi, 1985 metre rakımlı Yaralıgöz Geçidi, 1770 metre rakımlı Göynük, 1492 metre rakımlı Görve ve 1330 metre rakımlı Bebek Dağları vardır.
İklim ve bitki örtüsü
[değiştir | kaynağı değiştir]Batı Karadeniz Bölgesinde yer alan Devrekâni'de, kıyıdan itibaren yükselen İsfendiyar (Küre) Dağları nedeniyle karasal iklim ile Karadeniz iklimlerinin özelliklerini barındıran bir iklim hüküm sürmektedir. Yaz ayları sıcak, kışları ise soğuk ve yağışlı geçer. Gece ve gündüz arası ısı farkı 25 °C derecedir. İlçe genellikle dağlık ve ormanlık bir yapıya sahiptir. İlçe alanının %53'lük kısmını tarım alanları, %22'lik kısmını da orman alanı oluşturmaktadır. Doğal bitki örtüsünü genelde çam ve meşe ağaçları teşkil etmektedir.
Yönetim
[değiştir | kaynağı değiştir]Eski belediye başkanları
[değiştir | kaynağı değiştir]| Seçim | İsim | Parti | |
|---|---|---|---|
| 1880 | Kulaksızoğlu Mehmet Ali Ağa | Bilinmiyor | |
| 1912-1917 | Kulaksızoğlu Mehmet Efendi | ||
| 1917-1928 | Müftüoğlu Mehmet Bey | ||
| 1928-1935 | Silahşöroğlu Hüseyin Efendi | ||
| 1935-1940 | Karagözoğlu Mustafa Bey | ||
| 1940-1943 | Yunus Kulaksızoğlu | ||
| 1946 | Mehmet Nuri Keskin | ||
| 1950 | |||
| 1955 | |||
| 1960-1963 | Mustafa Yeni | ||
| 1963-1964 | Mehmet Kitiroğlu | ||
| 1963 | Hasan Şen | Bağımsız | |
| 1968 | Süleyman Demirbilek | ||
| 1973 | |||
| 1977 | Cemal Türkmen | Cumhuriyet Halk Partisi | |
| 1984 | Yüksel Topkaraoğlu | Anavatan Partisi | |
| 1989 | Sosyaldemokrat Halkçı Parti | ||
| 1994 | Hidayet İlgen | Anavatan Partisi | |
| 1999 | Osman Kocadelioğlu | Doğru Yol Partisi | |
| 2004 | Mümtaz Aliustaoğlu | Adalet ve Kalkınma Partisi | |
| 2009 | |||
| 2014 | Bağımsız | ||
| 2019 | Engin Altıkulaç | Adalet ve Kalkınma Partisi | |
| 2024 | |||
| Kaynak:[6] | |||
Görev yapmış kaymakamlar
[değiştir | kaynağı değiştir]| Sıra | İsim | Görev yılları |
|---|---|---|
| 1 | Orhan Pirler | 1956 - 1958 |
| 2 | M. Mahir Şellaki | 1958 |
| 3 | Mustafa Yeni | 1960 - 1961 |
| 4 | Faik Kale | 1961 - 1962 |
| 5 | Güner Orbay | 1963 |
| 6 | Dinçer Günday | 1964 - 1967 |
| 7 | Kemal Bozbay | 1968 - 1970 |
| 8 | Özer Turay | 1970 - 1974 |
| 9 | Zülkamin Öztürk | 1974 |
| 10 | M. Esat Güçhan | 1974 - 1977 |
| 11 | Ruhi Kalan | 1978 - 1979 |
| 12 | Levent Günçal | 1980 |
| 13 | Ahmet Nevruz | 1980 - 1981 |
| 14 | Muammer Yaşar Özgül | 1981 - 1982 |
| 15 | İdris Naim Şahin | 1982 - 1983 |
| 16 | Murat Kocabaş | 1983 - 1984 |
| 17 | İdris Naim Şahin | 1984 |
| 18 | Abdurahman Koçoğlu | 1984 - 1985 |
| 19 | Fahri Yücel | 1985 - 1987 |
| 20 | Murat Taş | 1987 - 1990 |
| 21 | Namık Demir | 1990 - 1992 |
| 22 | İbrahim Hayrullah Sun | 1993 - 1995 |
| 23 | Gazi Levent Kurtoğlu | 1995 - 1997 |
| 24 | İlhami Aktaş | 1997 - 1999 |
| 25 | Halil Serdar Cevheroğlu | 1999 - 2001 |
| 26 | Kadir Sertel Otcu | 2001 - 2005 |
| 27 | Mustafa Sarıkaya | 2005 - 2007 |
| 28 | Turan Erdoğan | 2007 - 2010 |
| 29 | Osman Bilici | 2010 |
| 30 | Mustafa Doruk | 2011 |
| 31 | Hakkı Başhan | |
| 32 | Serdar Kaya | 2011 - 2014 |
| 33 | Ercan Erkol | 2014 - 2015 |
| 34 | Ekrem Çeçen | 2015 - 2017 |
| 35 | Ahmed Çelik | 2017 - 2018 |
| 36 | Recep Gündüz | 2018 |
| 37 | Samet Serin | 2018 - 2019 |
| 38 | Yücel Erdem | 2019 - 2021 |
| 39 | Ahmet Coşkun | 2021 - 2023 |
| 40 | Hüseyin Çamkerten | 2023 - günümüz |
| Kaynak:[7] | ||
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1945[8] | 18.757 | 1.203 | 17.554 |
| 1950[9] | 18.177 | 1.214 | 16.963 |
| 1955[10] | 20.715 | 1.381 | 19.334 |
| 1960[11] | 23.272 | 1.641 | 21.631 |
| 1965[12] | 22.855 | 2.158 | 20.697 |
| 1970[13] | 22.236 | 3.168 | 19.068 |
| 1975[14] | 21.785 | 4.014 | 17.771 |
| 1980[15] | 23.346 | 4.868 | 18.478 |
| 1985[16] | 24.751 | 5.624 | 19.127 |
| 1990[17][a] | 16.045 | 5.137 | 10.908 |
| 2000[18] | 15.855 | 6.174 | 9.681 |
| 2007[19] | 13.742 | 5.603 | 8.139 |
| 2008[20] | 13.786 | 5.601 | 8.185 |
| 2009[21] | 13.435 | 5.456 | 7.979 |
| 2010[22] | 13.232 | 5.445 | 7.787 |
| 2011[23] | 13.267 | 5.569 | 7.698 |
| 2012[24] | 12.906 | 5.465 | 7.441 |
| 2013[25] | 13.042 | 5.377 | 7.665 |
| 2014[26] | 12.728 | 5.471 | 7.257 |
| 2015[27] | 12.386 | 5.371 | 7.015 |
| 2016[27] | 12.165 | 5.260 | 6.905 |
| 2017[27] | 12.027 | 5.210 | 6.817 |
| 2018[27] | 13.482 | 5.215 | 8.267 |
| 2019[27] | 12.658 | 5.841 | 6.817 |
| 2020[27] | 12.341 | 6.144 | 6.197 |
Kınık kazıları
[değiştir | kaynağı değiştir]Kınık (Kastamonu)
1990 yılında bir grup Hitit madeni kabı Kastamonu ili, Devrekâni ilçesi, Kınık Köyü yakınlarındaki Delibeyoğlu Sırtı'nda bulunmuştur. Bunun üzerine 1994 yılında burada kurtarma kazıları başlatılmıştır (Resim 1). Kazılar, Ankara Üniversitesi'nden Aykut Çınaroğlu'nun bilimsel başkanlığında ve Kastamonu Arkeoloji Müzesi Müdürlüğü'nce yürütülmektedir. Delibeyoğlu Sırtı'nda yapılan kazılar sonucunda 3 tabakalı düz iskân yeri saptanmıştır. I. Tabaka (Geç Kalkolitik/Erken Tunç Çağı 1), II. Tabaka (Erken Tunç Çağı sonu ve Geçiş Dönemi) ve III. Tabaka (Demir Devri)'ne tarihlenmektedir.
2004 yılı çalışmalarında:
I. Tabaka'da ana kaya üzerinde tahrip olmuş bir odaya ait duvar parçaları ve sıvalı ocak tabanları açığa çıkarılmıştır. Oda tabanları üzerinden çok sayıda el yapımı kap parçaları, kemik deliciler, ağırşaklar, taş el baltaları ve çakmak taşından kesiciler ele geçmiştir.
II. Tabaka, iki mimari evreye sahiptir. II-1. Tabaka erken, II-2. Tabaka geç dönemi yansıtmaktadır. II-1. Tabaka, kendinden önceki tabakayı (I. Tabaka) tahrip ederek belli alanlarda yapılarını ana kaya üzerine oturmuşlardır. II. Tabakanın erken evresinde ortaya çıkarılan fırın kalıntıları madencilik aktiviteleri ile ilişkilidir (Genç 2004). Her sene olduğu gibi, 2004 yılında da madencilikte kullanılan çok sayıda alet ele geçmiştir. 2004 yılında, 2 adet pota, çok sayıda kırma-ezme ve öğütme taş aletleri ve çakmak taşından kesiciler ele geçmiştir. II-2. Tabaka'da taş temelli kerpiç duvarlı büyük bir yapı açığa çıkarılmıştır. İlk kez 1996 yılında açılmaya başlanan yapının uzunluğu, 2004 yılında 63 metre uzunluğa ulaşmıştır. 63 metre uzunlukta ve 11 metre genişlikte olup tamamı açılamamıştır (Resim 2). Yapının kale görünümlü doğu duvarı 2,5 metre kalınlıkta ve 3 metre yükseklikte korunmuştur (Resim 3-4). Yapının sadece 6 odası açılmıştır (Resim 2). Oda tabanları üzerinden el yapımı çanak-çömlek, ağırşak, tunç halka ve bilezik, kemik deliciler ve çok sayıda taş aletler ve sileks kesiciler ele geçmiştir. El yapımı kaplarla birlikte az sayıda çark yapımı kaplar da bulunmuştur.
III. tabaka, MÖ 1. binin ilk yarısına tarihlenmektedir. Çevre köylüleri tarafından tarla ekimi sırasında büyük ölçüde karıştırılmıştır. Bu nedenle mimari yapılar iyi korunamamıştır. Ancak, çok sayıda demir silah ve alet, kemik delici ve koruyucu tılsımlar, ağırşak ve ağırlıklar ele geçmiştir. Çark yapımı boyalı ve tek renkli çanak çömlek, Erken Frig çanak-çömlekleri ile paralellik göstermektedir.
Kınık, Orta Anadolu'nun özellikle Kızılırmak Havzası içinde yer alan bölgelerle benzer bir kültüre sahiptir. Bunun yanı sıra, Kastamonu ve çevresinin yerel kültürünü yansıtması açısından büyük önem taşımaktadır.
Seçilmiş kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]E. Genç, “Kastamonu-Kınık'ta Bir Tunç Çağı Yerleşimi", I-II.Ulusal Arkeoloji
Araştırmaları Sempozyumu, Anadolu/Anatolia Ek Dizi No. 1, Ankara, 2004, 39-60
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "6/11" (PDF). 5 Nisan 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2012.
- ^ Çetinkaya, Şerafettin (2019). "Kastamonu'nun Tarihî İki Kazası Devrekâni Ve Ginolu Sahili". T.C. Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı Tarih Bilim Dalı-Yüksek Lisans Tezi. kastamonu.edu.tr. s. 82. 9 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi9 Mart 2025.
- ^ Tosunoğlu, Ayşe (1993). "Tapu Tahrir Defterlerine Göre XVI. Yüzyılda Kastamonu Sancağı". İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yeniçağ Tarihi Ana Bilim Dalı-Doktora Tezi. YÖK Açık Bilim. 24 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi3 Nisan 2025.
- ^ Bilirli, Tahir (2020). "Kastamonu Valisi Mehmet Reşid Paşa'nın 1914 yılı Vilayet Gezisi Raporuna Göre Taşköprü, İnebolu, Araç ve Devrekâni İlçeleri". Turkish Studies. 15 (2). YÖK Açık Bilim. ss. 391-406. 27 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi4 Nisan 2025.
- ^ "Geçmiş Başkanlar – Devrekani Belediyesi". 17 Mayıs 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2025.
- ^ "Görev Yapmış Kaymakamlar". devrekani.gov.tr. 21 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2025.
- ^ . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Devrekani Nüfusu - Kastamonu". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Kastamonu Devrekani Nüfusu". nufusune.com.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Devrekâni resmî websitesi 13 Ağustos 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.