Cittaslow

Cittaslow, 1999 yılında İtalya'da kurulmuş uluslararası bir belediyeler birliğidir. Kelime kökeni İtalyanca "Città (Şehir)" ve İngilizce "Slow (Yavaş)" kelimelerinin birleşmesiyle türetilen "Cittaslow", "Sakin Şehir" anlamında kullanılmaktadır.^[1] Doğan Hasol Cittaslow kavramının Türkçe karşılığını "yavaşkent" olarak ifade etmiştir.^[2] Yavaş Hareketi'nin bir parçası olarak bilinmektedir. İtalya'nın dört küçük kentinin belediye başkanlarının (Bra - Francesco Guida, Orvieto - Stefano Cimicchi ve Positano - Domenico Marrone) 1999 yılında bir araya gelerek Slow Food hareketini kentsel boyuta taşımak amacıyla Greve in Chianti Belediye Başkanı Paolo Saturnuni'nin önderliğinde kurulmuştur. Birliğe üye olmak isteyen kentlerin üye olabilmeleri için birliğin belirlediği kriterler üzerinden değerlendirilmesi ve Cittaslow felsefesine uygunluğu denetlenmektedir. Birlik kurulduğu zaman 59 olan bu kriterler 2013 yılında Uluslararası Bilim Komitesi tarafında yapılan bir çalışmayla güncellenmiş ve sayısı 70'e çıkmıştır. Kurulduğu ilk yıllarda İtalyan kentleri arasında yaygınlaşan hareket, günümüzde 28 ülkede 182 üyeye sahiptir.^[3] Dünyanın ilk ve tek Cittaslow Metropolü 2021 yılında İzmir olmuştur.^[4]

Cittaslow, belediyelerin üye olabildiği, Merkezi İtalya'da bulunan uluslararası bir birliktir. Birliğin merkezi İtalya'nın Orvieto kentindedir.^[5] Birliğin üyeler arasında seçilen bir başkanı, başkan yardımcıları ve birliğin faaliyetlerini sürdürmekle görevli genel sekreteri bulunmaktadır. Birlik, yerinden yönetim ilkeleri çerçevesinde ulusal ağlar kurmuştur. Cittaslow'a bir ülkeden 3 kentin üye olmasıyla bu 3 kent bir araya gelerek o ülkenin ulusal ağını oluşturur. Ulusal ağ oluşturan ülkeler birliğin yönetim organı olan Uluslararası Koordinasyon Komitesi'nde temsil edilir.

Cittaslow hareketinin kuruluş amacı kentlerin kendi kimliklerine sahip çıkarak küreselleşme sonucu ortaya çıkan kentlerin birbirine benzemesine, aynılaşmasının önüne geçilmesidir. Kentlerin yönetilirken yerel yemeklerine, yöresel mimarisine, geleneklerine, göreneklerin, zanaatlarına, esnafına sahip çıkılması ve desteklenmesi, birliğin üye kentler için ortaya koyduğu kriterler vasıtasıyla sağlanmaya çalışılmaktadır.

Cittaslow Uluslararası Birliği'ne üye olmak isteyen kentler, birliğin belirlediği 7 kriter çerçevesinde projeler geliştirmesi bu projeleri belgeleyerek bir başvuru dosyası haline getirmesi gerekmektedir. Kentler kriterler çerçevesinde faaliyetlerin üzerinden kriterlerin gerçekleştirilme oranına göre değerlendirilmekte ve puan almaktadır. Bir kentin Cittaslow olması için Cittaslow felsefesine uygun hareket etmesi, nüfusunun 50.000'in altında olması ve Birlik'e sunduğu başvuru dosyası üzerinden yapılan değerlendirmeden geçer puan alması gerekmektedir. Başvuru sürecinde aday kentlere Genel Merkez'den veya Ulusal Ağlardan temsilciler giderek yerinde değerlendirme yapabilir. Cittaslow üyelik kriterleri şu alt başlıklarda yer almaktadır:

1. Çevre politikaları
2. Altyapı politikaları
3. Kentsel yaşam kalitesi politikaları
4. Tarım, turizm, esnaf ve sanatkarlara dair politikalar
5. Misafirperverlik, farkındalık ve eğitim için planlar
6. Sosyal uyum
7. Ortaklıklar

Cittaslow ağına katılmak isteyen kentler; çevre politikaları, altyapı politikaları, kentsel yaşam kalitesi politikaları, tarım, turizm ve esnaf politikaları, misafirperverlik ve farkındalık planları, sosyal uyum ve ortaklıklar olmak üzere yedi ana kriter çerçevesinde değerlendirilmektedir. Çevre politikaları kapsamında şehirlerin hava ve su kalitesini belirlenen standartlarda tutması, atık yönetimi ve geri dönüşümü teşvik etmesi, enerji tasarrufu sağlaması ve biyoçeşitliliği koruması beklenir. Ayrıca, gürültü ve ışık kirliliğinin azaltılması da önemli kriterler arasındadır. Altyapı politikaları, sürdürülebilir ulaşımı teşvik eden bisiklet yolları ve toplu taşıma bağlantıları oluşturmayı içerir. Engellilere yönelik erişilebilirlik düzenlemeleri, aile ve çocuk dostu mekanlar ile sağlık hizmetlerine kolay erişim sağlanması da bu kategoride değerlendirilir. Kentsel yaşam kalitesi açısından ise şehirlerin, yeşil alanlarını artırması, tarihi ve kültürel mirasını koruması, yerel ekonomiyi destekleyici projeler geliştirmesi ve sürdürülebilir mimariyi teşvik etmesi gerekir. Tarım, turizm ve esnaf politikaları yerel üretimi teşvik etmeyi, geleneksel el sanatlarını korumayı ve GDO'suz tarımı desteklemeyi içerir. Ayrıca, kamu kurumlarında yerel ve organik gıdaların kullanılması ve geleneksel kültürel etkinliklerin sürdürülebilirliğinin sağlanması da bu kriterler arasında yer alır. Misafirperverlik ve farkındalık kapsamında, kent sakinleri ve esnafın Cittaslow felsefesi konusunda bilinçlendirilmesi, eğitim programları düzenlenmesi ve yerel yönetimlerin aktif iş birliği içinde olması teşvik edilir. Sosyal uyum kriterleri ise toplumda ayrımcılığın önlenmesini, farklı kültürlerin entegrasyonunu, gençlerin istihdamını artırmayı ve sosyal dayanışmayı güçlendirmeyi hedefler. Son olarak, uluslararası ortaklıklar kapsamında Cittaslow kentlerinin, doğal ve geleneksel gıdaları destekleyen kuruluşlarla iş birliği yapması ve gelişmekte olan ülkelerde Cittaslow modelinin yayılmasına yönelik projeleri desteklemesi beklenir.^[6]

• Sonoma Valley, Californiya
• Sebastopol, California

• Bad Schussenried
• Bad Essen (Niedersachsen)
• Bad Wimpfen
• Berching
• Bischofsheim
• Blieskastel
• Deidesheim
• Hersbruck
• Homberg (Efze)
• Lüdinghausen
• Maikammer
• Meldorf
• Michelstadt
• Nördlingen
• Penzlin
• Schneverdingen
• Schwetzingen
• Selfkant
• Spalt
• Stollberg
• Waldkirch
• Wirsberg
• Zwingenberg
• Überlingen

• Goolwa^[7]
• Katoomba, City of Blue Mountains^[7]
• Yea, Victoria

• Enns
• Hartberg
• Horn

• Beauvechain
• Chaudfontaine
• Damme
• Enghien
• Estinnes
• Jurbise
• Silly
• Maaseik (Limburg)

• Aylsham, Norfolk, İngiltere
• Llangollen
• Mold, Flintshire, Galler

• Socorro, São Paulo, Brezilya

• Svendborg
• Mariager

• Kristinestad

• Labastide-d'Armagnac
• Segonzac
• Cazaubon
• Créon
• Labouheyre
• Le Haillan
• Lectoure
• Lens
• Loix
• Mirande
• Saint-Antonin-Noble-Val
• Samatan
• Simorre
• Valmondois

• Sedgefield, Western Cape

• Cheongsan Island, Wando, South Jeolla
• Jeungdo, Sinan County, South Jeolla
• Damyang, South Jeolla
• Akyang town of Hadong, South Gyungnam
• Yesan
• Jangheung county, South Jeolla Province
• Gimhae
• Mokpo
• Sangju City
• Seocheon
• Taean

• Borger‑Odoorn
• Echt‑Susteren
• Eijsden‑Margraten
• Gulpen‑Wittem
• Heerde
• Midden‑Delfland
• Peel en Maas
• Vaals
• Westerwolde
• Alphen‑Chaam

• Begur
• Bigastro
• Lekeitio
• Mungia
• Pals
• Rubielos de Mora
• Artà
• Balmaseda
• Begues
• Benabarre
• Bubión
• La Orotava
• Morella

• Falköping, Västra Götaland

• Abbiategrasso
• Acqualagna
• Acquapendente
• Altomonte
• Amalfi
• Amelia
• Anghiari
• Asolo
• Barga
• Bazzano
• Borgo Val di Taro
• Bra
• Brisighella
• Bucine
• Capalbio
• Caiazzo
• Casalbeltrame
• Castel San Pietro Terme
• Castelnovo ne' Monti
• Castelnuovo Berardenga
• Castiglione del Lago
• Castiglione Olona
• Cerreto Sannita
• Chiavenna
• Chiaverano
• Cisternino
• Città della Pieve
• Città Sant'Angelo
• Civitella in Val di Chiana
• Cutigliano
• Fontanellato
• Francavilla al Mare
• Galeata
• Giffoni Valle Piana
• Giuliano Teatino
• Greve in Chianti
• Guardiagrele
• Levanto
• Massa Marittima
• Monte Castello di Vibio
• Montefalco
• Morimondo
• Novellara
• Orsara di Puglia
• Orvieto
• Pellegrino Parmense
• Penne
• Pianella
• Piossasco
• Pollica
• Positano
• Pratovecchio
• Preci
• San Daniele del Friuli
• San Gemini
• San Miniato
• San Potito Sannitico
• San Vincenzo
• Santa Sofia
• Scandiano
• Stia
• Suvereto
• Teglio
• Tirano
• Todi
• Torgiano
• Trani
• Trevi
• Zibello

• Cowichan Bay
• Naramata
• Lac-Mégantic
• Wolfville

• Geçitkale^[8]
• Lefke^[8]
• Mehmetçik^[8]
• Tatlısu^[9]
• Yeniboğaziçi^[8]

• Sokndal, Rogaland
• Ulvik

• Biskupiec, Warmia i Mazury
• Reszel, Warmia i Mazury
• Lidzbark Warmiński, Warmia i Mazury
• Bisztynek, Warmia i Mazury
• Murowana Goślina, Wielkopolska
• Nowe Miasto Lubawskie, Warmia i Mazury
• Barczewo
• Bartoszyce
• Biała Piska
• Braniewo
• Działdowo
• Dobre Miasto
• Głubczyce
• Goldap
• Golub-Dobrzyń
• Górowo Iławeckie
• Jeziorany
• Kalety
• Kisielice
• Lidzbark
• Lubawa
• Morąg
• Nidzica
• Nowy Dwór Gdański
• Olecko
• Olsztynek
• Orneta
• Pasym
• Prudnik
• Rejowiec Fabryczny
• Rzgów
• Ryn
• Sępopol
• Sianów
• Sierpc
• Szczytno
• Węgorzewo
• Wydminy

• São Brás de Alportel, Algarve
• Silves, Algarve
• Tavira, Algarve
• Lagoa, Algarve
• Vizela, Norte

• Svetlogorsk

• Ahlat, Bitlis^[10]
• Akyaka, Muğla^[11]
• Arapgir, Malatya^[12]
• Eğirdir, Isparta^[13]
• Finike, Antalya^[14]
• Foça, İzmir^[15]
• Gerze, Sinop^[13]
• Gökçeada, Çanakkale^[11]
• Göynük, Bolu^[13]
• Güdül, Ankara^[16]
• Halfeti, Şanlıurfa^[17]
• İzmir^[4]
• İznik, Bursa^[18]
• Kemaliye, Erzincan^[19]
• Köyceğiz, Muğla^[20]
• Mudurnu, Bolu^[21]
• Perşembe, Ordu^[11]
• Safranbolu, Karabük^[22]
• Seferihisar, İzmir^[23]
• Şavşat, Artvin^[24]
• Uzundere, Erzurum^[25]
• Vize, Kırklareli^[26]
• Yalvaç, Isparta^[11]
• Yenipazar, Aydın^[11]
• Daday, Kastamonu ^[27]
• İbradı, Antalya^[28]
• Şarköy, Tekirdağ^[28]

• Matakana

• Taraklı, Sakarya (2011-2022)^[11][29]
• Bali (Endonezya)
• Santorini (Yunanistan)
• Reykjavik (İzlanda)
• Dubrovnik (Hırvatistan)
• Venice (İtalya)
• Barcelona (İspanya)
• Tokyo (Japonya) - Shibuya & Shinjuku Bölgeleri

• Resmî site