Mustafa Mujbegović

MUSTAFA MUJBEGOVIĆ
Dr Mustafa Mujbegović u bašti Školske poliklinike 1934.
Mesto rođenja	Tarevci, kod Modriče  Austrougarska
Datum smrti	20. 2. 1942. (41 godina)
Mesto smrti	Vukosavci, kod Lopara ND Hrvatska
Supruga	Zagorka Mujbegović
Profesija	lekar
Član KPJ od	od pre rata
Učešće u ratovima	Narodnooslobodilačka borba

Dr Mustafa Mujbegović (Tarevci, kod Modriče, 13. maj 1900 — Vukosavci, kod Lopara, 20. februar 1942) bio je lekar i učesnik Narodnooslobodilačke borbe.

Rođen je 13. maja 1900. godine u Tarevcima, kod Modriče. Poticao je iz mnogočlane zemljoradničke porodice. Osnovnu školu završio je u Brčkom, a gimnaziju u Banja Luci i Tuzli, gde je maturirao 1921. godine. Pod uticajem Mitra Trifunovića Uče u višim razredima gimnazije je učestvovao u akcijama revolucionarne omladine.^[1][2]

Godine 1921. otišao je u Beč na studije medicine, gde je postao član Kluba studenata marksista. Preko ovog kluba uspostavio je vezu sa rukovodstvom tada već ilegalne Komunističke partije Jugoslavije (KPJ), koje se nalazilo u Beču. Kao policiji nepoznat, održavao je vezu između rukovodstva KPJ u Beču i organizacija i pojedinaca koji su se nalazili u Jugoslaviji. Više puta je prelazio austrijsko-jugoslovensku granicu noseći ilegalne materijale namenjene raznim punktovima u zemlji.^[1][2]

Tokom školske 1924/25. studirao je u Zagrebu, gde je iste godine bio izabran za sekretara Komunističke studentske frakcije. Aktivno je učestvovao u studentskom štrajku, zbog čega je bio uhapšen. Potom se vratio u Beč, gde je u proleće 1927. doktorirao. Nakon povratka u Jugoslaviju, bio je upućen na odsluženje vojnog roka u Makedoniju, u selo Istevnik, kod Carevog Sela na jugoslovensko-bugarskoj granici.^[1][2]

Posle odsluženja vojnog roka, u leto 1928. dobio je prvu službu u Dečjem domu u Ljubljani. Ovde je usavršavao pedijatriju, ali i preko drugova sa fakulteta uspostavio vezu sa Mesnim komitetom KPJ za Ljubljanu. Učestvovao je u akcijama ljubljanskih komunista i često odlazio u Zagreb, gde je održavao vezu sa zagrebačkom partijskom organizacijom i levo orijentisanim intelektualcima.^[1][2]

Decembra 1929. prešao je u Tuzlu gde je postao šef Dečijeg dispanzera u Domu narodnog zdravlja. Uporedo je bio i lekar u školskoj klinici, jedno vreme i lekar železničara. Nakon dolaska u Tuzlu obnovio je kontakte sa tuzlanskim komunistima, zbog čega je bio hapšen, a krajem 1933. i početkom 1934. nalazio se tri meseca u istražnom zatvoru. U vreme konsolidacije rada KP Jugoslavije, u drugoj polovini 1930-ih godina, Mustafa je kao ugledni intelektualac aktivno radio na jačanju uticaja KPJ u njegovoj sredini. Kao lekar posebno je bio angažovan u radu organizacije Crvene pomoći (kasnije Narodna pomoć), koja je sakupljala pomoć za uhapšene komuniste, njihove porodice, a kasnije i za španske dobrovoljce, koji su se nalazili po francuskim logorima.^[3][2]

Kao lekar, veliku je pažnju posvećivao razvoju zdravstva i širenju zdravstvene kulture među stanovništvom. Bio je veliki humanista. Lečio je decu, omladinu i starije, posećivao je žene i organizovao savetovalište za mlade majke, pružao je pomoć siromašnim i socijalno ugroženim ljudima, radio na osnivanju đačkih kuhinja i dr. Kao Musliman uspeo je da ostvari uticaj Komunističke partije na Muslimansko zanatlijsko društvo „Senat”. Kada je 1940. u Tuzli osnovano Društvo prijatelja Sovjetskog Saveza bio je u njegovom Inicijativnom odboru. U proleće 1940. organizovao je u Tuzli, na inicijativu KPJ kurs prve pomoći koji je pohađalo oko pedeset žena i devojaka.^[3][2]

Kao rezervni oficir Jugoslovenske vojske učestvova je u Aprilskom ratu 1941. godine. Nakon okupacije Jugoslavije i formiranja ustaške Nezavisne Države Hrvatske (NDH) aktivno je radio na stvaranju Narodnooslobodilačkog pokreta (NOP) u Tuzli. Bio je učesnik Konferencije uglednih Muslimana koja je imala za cilj sprečavanje ustaških zločina nad Srbima i Jevrejima u Tuzli. U jesen 1941. bio je mobilisan u Hrvatsko domobranstvo. Kao lekar nije morao da nosi uniformu, ali je bio obavezan da svako popodne dolazi u garnizon radi obavljanja pregleda. Ovu dužnost koristio je radi oslobađanja pojedinaca od vojne obaveze, ali i nabavljanje veće količine sanitetskog materijala koji su preko partijske organizacije prebacivani partizanskim odredima.^[3][4]

Znajući za njegovo predratno političko angažovanje, ustaška policija ga je stalno kontrolisala i pratila. Ipak preko njega je uspostavljenja saradnja i veza između aktivista Narodnooslobodilačkog pokreta iz Gradačca i partijske organizacije u Tuzli. Zajedno sa nekoliko partijskih aktivista, napustio je Tuzlu 13. februara 1942. i otišao na okružno partijsko savetovanje održano 15. februara 1942. u školi u Jablanici, na Majevici. Na savetovanju je analizirana vojno-politička situacija na području Majevice i ukazano na opasnost koja Narodnooslobodilačkom pokretu u istočnoj Bosni preti od četnika Draže Mihailovića.^[3][4]

Nakon završetka savetovanja, prešao je u Vukosavce, kod Lopara u Štab Majevičkog partizanskog odreda. Ovde ga je 20. februara 1942. zatekao iznenadni napad četnika Radivoja Kerovića i Stevana Damjanovića Leke na Štab Majevičkog odreda. U prvom upadu četnika u kuću u kojoj se nalazio Štab poginuo je zajedno sa profesorom Krstom Popovim i Perom Ćuskićem, sekretarom Sreskog komiteta KPJ za Brčko. Pored njih u napadu je poginulo još dvadesetak partizana, među kojima i Ivan Marković Irac i Fadil Jahić Španac, komandant i politički komesar Odreda.^[3][4]

• Kovačević, Radivoje (1990). Drama u Vukosavcima. Brčko: Opštinski odbor SUBNOR Brčko.  (COBISS)
• Spomen-knjiga poginulih tuzlanskih boraca NOR-a i žrtava fašističkog terora 1941—1945. godine. Tuzla: Udruženje antifašista i boraca NOR-a općine Tuzla. 2007.  (COBISS)