Zosterops

Zosterops[1]
Vigors & Horsfield, 1827[2]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – szlarnik czarnogłowy (Z. atricapilla)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

szlarniki

Rodzaj

Zosterops

Typ nomenklatoryczny

Motacilla maderaspatana Linnaeus, 1766

Synonimy
  • Fosterops Hartlaub, 1848[3]
  • Speirops Reichenbach, 1852[4]
  • Cyclopterops Bonaparte, 1854[5]
  • Malacirops Bonaparte, 1854[5]
  • Oreosterops Bonaparte, 1854[5]
  • Orosterops Bonaparte, 1854[6]
  • Parinia Hartlaub, 1857[7]
  • Zosteropisylvia Heuglin, 1867[8]
  • Tephras Hartlaub, 1868[9]
  • Chlorocharis Sharpe, 1888[10]
  • Oreozosterops Hartert, 1891[11]
  • Woodfordia North, 1906[12]
  • Nesozosterops Mathews, 1912[13]
  • Luteozosterops Mathews, 1923[14]
  • Sanfordia Murphy & Mathews, 1929[15]
Gatunki

103 gatunki – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Zosterops – rodzaj ptaków z rodziny szlarników (Zosteropidae).

Szlarnik indyjski (Z. palpebrosus)
Szlarnik rdzawoboczny (Z. lateralis)

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce, Azji, Australii i Oceanii[16].

Morfologia

Długość ciała 9,5–16 cm; masa ciała 5,6–37 g[17][18].

Systematyka

Rodzaj zdefiniowała w 1827 roku para brytyjskich zoologów (Irlandczyk Nicholas Aylward Vigors i Anglik Thomas Horsfield) w artykule poświęconym australijskim ptakom z kolekcji Towarzystwa Linneuszowskiego, opublikowanym w czasopiśmie Transactions of the Linnean Society of London[2]. Gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) szlarnik malgaski (Z. maderaspatanus)[19].

Etymologia

  • Zosterops (Fosterops): gr. ζωστηρ zōstēr, ζωστηρος zōstēros ‘pas’; ωψ ōps, ωπος ōpos ‘oko’[20].
  • Speirops: gr. σπειρα speira ‘okrąg’; ωψ ōps, ωπος ōpos ‘oko’[21]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Zosterops lugubris Hartlaub, 1848.
  • Cyclopterops: gr. κυκλος kuklos ‘okrąg’; πτερον pteron ‘pióro’; ωψ ōps, ωπος ōpos ‘oko’[22]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Dicaeum chloronothos Vieillot, 1817.
  • Malacirops: gr. μαλακιον malakion ‘naszyjnik’; ωψ ōps, ωπος ōpos ‘oko’[23]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Motacilla borbonica J.R. Forster, 1781.
  • Oreosterops (Orosterops, Oreozosterops): gr. ορος oros, ορεος oreos ‘góra’; rodzaj Zosterops Vigors & Horsfield, 1826 (szlarnik)[24]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Z[osterops]. montana Bonaparte, 1850.
  • Parinia: nowołac. parinus ‘jak sikora’, od łac. parus ‘sikora’[25]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Parinia leucophaea Hartlaub, 1857.
  • Zosteropisylvia: zbitka wyrazowa nazw rodzajów: Zosterops Vigors & Horsfield, 1826 (szlarnik) oraz Sylvia Scopoli, 1769 (pokrzewka)[26]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Zosteropisylvia icterovirens Heuglin, 1867 (= Zosterops senegalensis Bonaparte, 1850).
  • Tephras: gr. σπειρα speira ‘okrąg, zwój’; ωψ ōps, ωπος ōpos ‘oko’[27]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Tephras finschii Hartlaub, 1868 (= Zosterops lugubris Hartlaub, 1848).
  • Chlorocharis: gr. χλωρος khlōros ‘zielony’; χαρις kharis, χαριτος kharitos ‘wdzięk, piękno’, od χαιρω khairō ‘cieszyć się’[28]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Chlorocharis emiliae Sharpe, 1888.
  • Woodfordia: Charles Morris Woodford (1853–1927), brytyjski przyrodnik[29]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Woodfordia superciliosa North, 1906.
  • Nesozosterops: gr. νησος nēsos ‘wyspa’ (tj. Lord Howe); rodzaj Zosterops Vigors & Horsfield, 1826 (szlarnik)[30]. Gatunek typowy (późniejsze oznaczenie): Zosterops strenuus Gould, 1855[31].
  • Luteozosterops: łac. luteus „szafranowo-żółty”, od lutum ‘szafran’; rodzaj Zosterops Vigors & Horsfield, 1826 (szlarnik)[32]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Zosterops albiventris cairncrossi Mathews, 1916 (= Z[osterops]. citrinella Bonaparte, 1850).
  • Sanfordia: dr Leonard Cutler Sanford (1868–1950), amerykański zoolog[33]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Sanfordia lacertosus Murphy & Mathews, 1929.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki[34]:

  • Zosterops ceylonensis Holdsworth, 1872 – szlarnik cejloński
  • Zosterops flavus (Horsfield, 1821) – szlarnik żółty
  • Zosterops mouroniensis A. Milne-Edwards & Oustalet, 1885 – szlarnik kraterowy
  • Zosterops borbonicus (J.R. Forster, 1781) – szlarnik białorzytny
  • Zosterops mauritianus (J.F. Gmelin, 1789) – szlarnik popielaty
  • Zosterops olivaceus (Linnaeus, 1766) – szlarnik krzywodzioby
  • Zosterops chloronothos (Vieillot, 1817) – szlarnik maurytyjski
  • Zosterops semiflavus E. Newton, 1867 – szlarnik złotobrewy – takson wymarły
  • Zosterops palpebrosus (Temminck, 1824) – szlarnik indyjski
  • Zosterops socotranus Neumann, 1908 – szlarnik sokotrzański
  • Zosterops abyssinicus Guérin-Méneville, 1843 – szlarnik sawannowy
  • Zosterops stuhlmanni Reichenow, 1892 – szlarnik zielonkawy
  • Zosterops brunneus (Salvadori, 1903) – szlarnik brunatny
  • Zosterops stenocricotus Reichenow, 1892 – szlarnik kameruński
  • Zosterops kikuyuensis Sharpe, 1891 – szlarnik żółtolicy
  • Zosterops senegalensis Bonaparte, 1850 – szlarnik senegalski
  • Zosterops poliogastrus von Heuglin, 1861 – szlarnik białooki
  • Zosterops melanocephalus G.R. Gray, 1862 – szlarnik czarnołbisty
  • Zosterops eurycricotus G.A. Fischer & Reichenow, 1884 – szlarnik tanzański
  • Zosterops ficedulinus Hartlaub, 1866 – szlarnik zatokowy
  • Zosterops feae Salvadori, 1901 – szlarnik malowany
  • Zosterops griseovirescens Bocage, 1893 – szlarnik szaro-zielony
  • Zosterops leucophaeus (Hartlaub, 1857) – szlarnik srebrny
  • Zosterops lugubris Hartlaub, 1848 – szlarnik żałobny
  • Zosterops flavilateralis Reichenow, 1892 – szlarnik krępy
  • Zosterops mbuluensis W.L. Sclater & Moreau, 1935 – szlarnik wulkaniczny
  • Zosterops modestus E. Newton, 1867 – szlarnik seszelski
  • Zosterops maderaspatanus (Linnaeus, 1766) – szlarnik malgaski
  • Zosterops vaughani Bannerman, 1924 – szlarnik pembański
  • Zosterops silvanus Peters & Loveridge, 1935 – szlarnik ciemnobrzuchy
  • Zosterops virens Sundevall, 1850 – szlarnik przylądkowy
  • Zosterops pallidus Swainson, 1838 – szlarnik blady
  • Zosterops quanzae Meyer de Schauensee, 1932 – szlarnik angolski
  • Zosterops winifredae W.L. Sclater, 1934 – szlarnik bagienny
  • Zosterops anderssoni Shelley, 1892 – szlarnik zielonoboczny
  • Zosterops semperi Hartlaub, 1868 – szlarnik oliwkowy
  • Zosterops nigrorum Tweeddale, 1878 – szlarnik złotawy
  • Zosterops everetti Tweeddale, 1878 – szlarnik szaroboczny
  • Zosterops emiliae (Sharpe, 1888) – szlarnik żółtodzioby
  • Zosterops minutus E.L. Layard, 1878 – szlarnik mrówczy
  • Zosterops atricapilla Salvadori, 1879 – szlarnik czarnogłowy
  • Zosterops erythropleurus Swinhoe, 1863 – szlarnik syberyjski
  • Zosterops simplex Swinhoe, 1861 – szlarnik chiński
  • Zosterops japonicus Temminck & Schlegel, 1845 – szlarnik japoński
  • Zosterops meyeni Bonaparte, 1850 – szlarnik nizinny
  • Zosterops montanus Bonaparte, 1850 – szlarnik górski
  • Zosterops natalis Lister, 1889 – szlarnik szarouchy
  • Zosterops somadikartai Indrawan, Rasmussen & Sunarto, 2008 – szlarnik maskowy
  • Zosterops nehrkorni W. Blasius, 1888 – szlarnik jasnodzioby
  • Zosterops atrifrons Wallace, 1864 – szlarnik czarnoczelny
  • Zosterops consobrinorum A.B. Meyer, 1904 – szlarnik jasnobrzuchy
  • Zosterops meratusensis Irham, Haryoko, Shakya, Mitchell, Burner, Bocos, Eaton, Rheindt, Suparno, Sheldon & Prawiradilaga, 2022 – szlarnik borneański
  • Zosterops chloris Bonaparte, 1850 – szlarnik cytrynowy
  • Zosterops flavissimus E. Hartert, 1903 – szlarnik floreski
  • Zosterops melanurus Hartlaub, 1865 – szlarnik sundajski
  • Zosterops luteus Gould, 1843 – szlarnik australijski
  • Zosterops stalkeri Ogilvie-Grant, 1910 – szlarnik seramski
  • Zosterops buruensis Salvadori, 1878 – szlarnik szafranowy
  • Zosterops dehaani van Bemmel, 1939 – szlarnik ciemnouchy
  • Zosterops atriceps G.R. Gray, 1861 – szlarnik ciemnołbisty
  • Zosterops kuehni E. Hartert, 1906 – szlarnik cytrynowogardły
  • Zosterops minor A.B. Meyer, 1874 – szlarnik ubogi
  • Zosterops meeki E. Hartert, 1898 – szlarnik białogardły
  • Zosterops mysorensis A.B. Meyer, 1874 – szlarnik szarobrzuchy
  • Zosterops anomalus A.B. Meyer & Wiglesworth, 1896 – szlarnik czarnooki
  • Zosterops citrinella Bonaparte, 1850 – szlarnik jasny
  • Zosterops conspicillatus (von Kittlitz, 1833) – szlarnik pacyficzny
  • Zosterops hypolais Hartlaub & Finsch, 1872 – szlarnik zielonawy
  • Zosterops oleagineus Hartlaub & Finsch, 1872 – szlarnik jasnonogi
  • Zosterops cinereus (von Kittlitz, 1832) – szlarnik szary
  • Zosterops hypoxanthus Salvadori, 1881 – szlarnik melanezyjski
  • Zosterops gibbsi Dutson, 2008 – szlarnik długodzioby
  • Zosterops fuscicapilla Salvadori, 1876 – szlarnik okopcony
  • Zosterops xanthochroa G.R. Gray, 1859 – szlarnik zielonogrzbiety
  • Zosterops novaeguineae Salvadori, 1878 – szlarnik nowogwinejski
  • Zosterops albogularis Gould, 1837 – szlarnik białopierśny – takson prawdopodobnie wymarły[35]
  • Zosterops paruhbesar Irham, Prawiradilaga, Menner, O’Connell, Kelly, Analuddin, Karya, Meads, Marples & Rheindt, 2023 – szlarnik żółtokantarowy
  • Zosterops murphyi E. Hartert, 1929 – szlarnik pustelniczy
  • Zosterops griseotinctus G.R. Gray, 1858 – szlarnik papuaski
  • Zosterops rotensis Taka-Tsukasa & Yamashina, 1931 – szlarnik żółtawy
  • Zosterops ugiensis (E.P. Ramsay, 1882) – szlarnik koralowy
  • Zosterops oblitus E. Hartert, 1929 – szlarnik szarogardły
  • Zosterops hamlini Murphy, 1929 – szlarnik zielonogardły
  • Zosterops metcalfii Tristram, 1894 – szlarnik archipelagowy
  • Zosterops stresemanni Mayr, 1931 – szlarnik atolowy
  • Zosterops vellalavella E. Hartert, 1908 – szlarnik pręgowany
  • Zosterops luteirostris E. Hartert, 1904 – szlarnik złotodzioby
  • Zosterops kulambangrae Rothschild & E. Hartert, 1901 – szlarnik nadobny
  • Zosterops splendidus E. Hartert, 1929 – szlarnik szlachetny
  • Zosterops rendovae Tristram, 1882 – szlarnik rajski
  • Zosterops lateralis (Latham, 1801) – szlarnik rdzawoboczny
  • Zosterops grayi Wallace, 1864 – szlarnik perłowy
  • Zosterops uropygialis Salvadori, 1874 – szlarnik złotobrzuchy
  • Zosterops sanctaecrucis Tristram, 1894 – szlarnik jednobarwny
  • Zosterops lacertosus (Murphy & Mathews, 1929) – szlarnik masywny
  • Zosterops superciliosus (North, 1906) – szlarnik gołooki
  • Zosterops flavifrons (J.F. Gmelin, 1789) – szlarnik żółtoczelny
  • Zosterops explorator E.L. Layard, 1875 – szlarnik krótkosterny
  • Zosterops samoensis Murphy & Mathews, 1929 – szlarnik samoański
  • Zosterops tenuirostris Gould, 1837 – szlarnik cienkodzioby
  • Zosterops rennellianus Murphy, 1929 – szlarnik samotny
  • Zosterops strenuus Gould, 1855 – szlarnik wyspowy – takson wymarły, wymarły najpewniej po 1918[36]
  • Zosterops inornatus E.L. Layard, 1878 – szlarnik skromny

Przypisy

  1. ↑ Zosterops, [w:] Integrated Taxonomic Information System  (ang.).
  2. ↑ a b N.A. Vigors & T. Horsfield. A Description of the Australian Birds in the Collection of the Linnean Society; with an Attempt at arranging them according to their natural Affinities. „Transactions of the Linnean Society of London”. 15, s. 234, 1827. (ang.). 
  3. ↑ G. Hartlaub. Description de cinq nouvelles espèces d’oiseaux de l’Afrique occidentale. „Revue Zoologique”. 11, s. 109, 1848. Société cuvierienne. (fr.). 
  4. ↑ H.G.L. Reichenbach: Handbuch der speciellen Ornithologie. Drezno: 1852, s. 93. (niem.).
  5. ↑ a b c Ch.-L. Bonaparte. Notes sur les Collections rapportées en 1853, par M.A. Delattre, de son vojage en Californie et dans le Nicaragua. „Comptes Rendus Hebdomadaires des Séances de l’Académie des Sciences”. 38, s. 264, 1854. (fr.). 
  6. ↑ Ch.-L. Bonaparte. Conspectus systematis ornithologie. „Annales des Sciences Naturelles, Zoologie”. Quatrième Série. 1, s. 123, 1854. (fr.). 
  7. ↑ G. Hartlaub: System der Ornithologie Westafrica’s. Bremen: C. Schünemann, 1857, s. 71. (niem.).
  8. ↑ T. von Heuglin. Ueber die ornithologischen Arbeiten des Herzogs Paul Wilhelm von Würtemberg, während seiner Eeise in die oberen Nil-Länder. „Journal für Ornithologie”. 15, s. 295, 1867. (niem.). 
  9. ↑ G. Hartlaub. On a Collection of Birds from the Pelew Islands. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 36, s. 6, 1868. (ang.). 
  10. ↑ R.B. Sharpe. Further descriptions of new species of birds discovered by Mr. John Whitehead on the Mountain of Kina Balu, Northern Borneo. „The Ibis”. Fifth Series. 6, s. 392, 1888. (ang.). 
  11. ↑ E. Hartert. Ueber eine kleine Vogelsammlung aus der Provinz Preanger in West- Java. „Ornis”. 7, s. 116, 1891. (niem.). 
  12. ↑ A.J. North. Description of a new genus and species of honey-eater from Rennell Island, Solomon group. „The Victorian Naturalist”. 23, s. 104, 1906. (ang.). 
  13. ↑ G.M. Mathews. A list of the birds of the Philippian sub-region. „Novitates Zoologicae”. 18, s. 451, 1912. (ang.). 
  14. ↑ G.M. Mathews. „Austral Avian Record”. 5 (2), s. 36, 1923. (ang.). 
  15. ↑ R.C. Murphy & G.M. Mathews. Birds collected during the Whitney South Sea Expedition. „American Museum Novitates”. 356, s. 13, 1929. (ang.). 
  16. ↑ D.W.D.W. Winkler D.W.D.W., S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J. Lovette S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J., White-eyes, Yuhinas, and Allies (Zosteropidae), version 1.0, [w:] S.M.S.M. Billerman, B.K.B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2020, DOI: 10.2173/bow.zoster1.01 [dostęp 2020-05-28]  (ang.), Zosterops. Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji
  17. ↑ van Balen 2008 ↓, s. 445–477, 479, 484–485.
  18. ↑ J. Fjeldså: Species Accounts of New Species. W: J. del Hoyo, A. Elliott, Jo. Sargatal & D.A. Christie: Handbook of the Birds of the World. Cz. Specjalna: New Species and Global Index. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 221. ISBN 978-84-96553-88-0. (ang.).
  19. ↑ R.-P. Lesson: Manuel d’ornithologie, ou description des genres et des principales espèces d’oiseaux. T. 1. Paris: Roret, 1828, s. 286. (fr.).
  20. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Zosterops [dostęp 2023-04-23] .
  21. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Speirops [dostęp 2023-04-23] .
  22. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Cyclopterops [dostęp 2023-04-23] .
  23. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Malacirops [dostęp 2023-04-23] .
  24. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Oreosterops [dostęp 2023-04-23] .
  25. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Parinia [dostęp 2023-04-23] .
  26. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Zosteropisylvia [dostęp 2023-04-23] .
  27. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Tephras [dostęp 2023-04-23] .
  28. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Chlorocharis [dostęp 2023-04-23] .
  29. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Woodfordia [dostęp 2023-04-23] .
  30. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Nesozosterops [dostęp 2023-04-23] .
  31. ↑ G.M. Mathews: Systema Avium Australasianarum: a systematic list of the birds of the Australasian region. (London): British Ornithologists’ Union, 1930, s. 712. (ang.).
  32. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Luteozosterops [dostęp 2023-04-23] .
  33. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Sanfordia [dostęp 2023-04-23] .
  34. ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Zosteropidae Bonaparte, 1853 – szlarniki - White-eyes (wersja: 2024-01-07). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-02-26].
  35. ↑ BirdLife International, Zosterops albogularis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2015-4 [dostęp 2016-03-20]  (ang.).
  36. ↑ BirdLife International, Zosterops strenuus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2015-4 [dostęp 2016-03-20]  (ang.).

Bibliografia

  • B. van Balen: Family Zosteropidae (White-eyes). W: J. del Hoyo, A. Elliott & D.A. Christie: Handbook of the Birds of the World. Cz. 13: Penduline-tits to Shrikes. Barcelona: Lynx Edicions, 2008, s. 402–485. ISBN 84-96553-45-0. (ang.).
  • The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca  (ang.).
  • J9U: 987007536539505171
Identyfikatory zewnętrzne:
  • EoL: 45510066
  • GBIF: 2489340
  • identyfikator iNaturalist: 17439
  • ITIS: 179909
  • NCBI: 36298
  • identyfikator taksonu Fossilworks: 158466
  • CoL: 8B88