Zbigniew Bujak

Zbigniew Bujak

Data i miejsce urodzenia	29 listopada 1954 Łopuszno
Zawód, zajęcie	polityk, politolog
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Stanowisko	poseł na Sejm I i II kadencji (1991–1997), prezes Głównego Urzędu Ceł (1999–2001)
Partia	ROAD (1990–1991) RDS (1991–1992) UP (1992–1998) UW (1998–2005) PD (2005–2007)
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Zbigniew Bujak (ur. 29 listopada 1954 w Łopusznie) – polski polityk i politolog, działacz opozycji demokratycznej w czasach PRL, poseł na Sejm I i II kadencji.

Syn Jana^[1]. W 1972 ukończył Technikum Elektroenergetyczne w Żyrardowie^[2][3]. W 1998 został absolwentem studiów politologicznych na Wydziale Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego^[3].

W latach 1972–1973 był pracownikiem zakładu Polfa w Grodzisku Mazowieckim. W latach 1973–1981 zatrudniony w Zakładach Mechanicznych Ursus. Od 1974 do 1976 odbywał zasadniczą służbę wojskową. Był wiceprzewodniczącym Socjalistycznego Związku Młodzieży Wojskowej^[3]. Od 1978 współpracownik Komitetu Samoobrony Społecznej „KOR”, kolporter wydawnictw niezależnych, m.in. „Robotnika”.

W 1980 zaangażował się w działalność w opozycji demokratycznej, był współzałożycielem Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” w ZM Ursus w Warszawie. W latach 1980–1981 zasiadał w Krajowej Komisji Porozumiewawczej związku, następnie był członkiem prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”. Po wprowadzeniu stanu wojennego uniknął zatrzymania w sopockim Grand Hotelu, pozostawał następnie w ukryciu. Przewodniczył Regionalnej Komisji Wykonawczej Regionu Mazowsze NSZZ „S” (1982–1986^[4]), zasiadał w Tymczasowej Komisji Koordynacyjnej. Był jednym z najdłużej ukrywających się członków tej organizacji. Został aresztowany w maju 1986, zwolniono go we wrześniu tego samego roku na mocy amnestii. Należał następnie do nieuznawanych przez komunistyczne władze organów kierowniczych związku: od 1986 do 1987 jawnej Tymczasowej Rady NSZZ „Solidarność”^[5], a następnie Krajowej Komisji Wykonawczej związku^[3]. Od grudnia 1988 do czerwca 1990 był członkiem Komitetu Obywatelskiego przy Lechu Wałęsie^[4]. W 1989 odgrywał w KO (obok Władysława Frasyniuka, Bronisława Geremka, Jacka Kuronia, Andrzeja Wielowieyskiego i Henryka Wujca) kluczową rolę w zespołach organizacyjnym i do spraw koordynacji listy kandydatów^[6].

Na początku 1989 uczestniczył w obradach plenarnych Okrągłego Stołu jako członek zespołu do spraw reform politycznych oraz zespołu do spraw gospodarki i polityki społecznej; był wśród siedmiu liderów strony solidarnościowej^[7]. W kwietniu 1989 wraz z Andrzejem Wajdą i Aleksandrem Paszyńskim założył przedsiębiorstwo Agora, które przystąpiło w maju tego samego roku do wydawania „Gazety Wyborczej”^{[8][9][10][11]}. Nie wystartował w wyborach do Sejmu kontraktowego z czerwca 1989. Krytykował dokonany przez Lecha Wałęsę wybór Tadeusza Mazowieckiego na premiera w sierpniu 1989, opowiadając się za kandydaturą Bronisława Geremka^[12]. W marcu 1990 wystąpił przeciwko rozszerzeniu Komitetu Obywatelskiego o przedstawicieli ugrupowań politycznych przez przybyłego z Francji Zdzisława Najdera, któremu Lech Wałęsa powierzył kierowanie pracami KO^[13]. W czerwcu 1990 był już zdecydowanym przeciwnikiem przewodniczącego NSZZ „S”^[14], poparł kandydaturę Tadeusza Mazowieckiego na prezydenta w wyborach z jesieni tegoż roku. Był współzałożycielem Ruchu Obywatelskiego Akcja Demokratyczna (ROAD) w lipcu 1990^[15]. Udzielił następnie „Polityce” wywiadu zatytułowanego Na zachód od Centrum, w którym zarzucił popierającemu Lecha Wałęsę Porozumieniu Centrum dążenie do rozpraw ulicznych z politycznymi przeciwnikami^[15]. Ubiegając przystąpienie ugrupowania ROAD do Unii Demokratycznej, założył w kwietniu 1991 z Wojciechem Borowikiem oraz Krzysztofem Siemieńskim Ruch Demokratyczno-Społeczny i stanął na jego czele^[16]. W 1991 wspólnie z Januszem Rolickim opublikował wywiad rzekę Przepraszam za Solidarność.

W wyborach parlamentarnych w 1991 jako jedyny kandydat RDS został wybrany na posła, uzyskując mandat z okręgu warszawskiego. W trakcie kadencji przystąpił do koła poselskiego Solidarności Pracy. W czerwcu 1992, po połączeniu RDS, Solidarności Pracy i Wielkopolskiej Unii Socjaldemokratycznej, został jednym z trzech współprzewodniczących nowo powstałej Unii Pracy (obok Ryszarda Bugaja i Wiesławy Ziółkowskiej). Na przełomie 1992/1993 wraz z Barbarą Labudą przewodził ruchowi społecznemu na rzecz referendum w sprawie projektu wprowadzenia karalności aborcji przygotowywanego przez Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe^[17]. Podczas głosowania nad ustawą przebywał w Stanach Zjednoczonych^[18]. W wyborach w 1993 po raz drugi uzyskał mandat poselski z listy UP. W wyborach parlamentarnych w 1997 bez powodzenia ubiegał się o reelekcję (Unia Pracy nie przekroczyła progu wyborczego).

Sprzeciwiając się planom nawiązania przez Unię Pracy współpracy z SLD, w marcu 1998 odszedł z partii na czele grupy byłych posłów i działaczy, która przystąpiła do Unii Wolności^[19]. W 1999 został mianowany prezesem Głównego Urzędu Ceł w rządzie Jerzego Buzka. Stanowisko to zajmował do grudnia 2001. W wyborach w 2002 był kandydatem Unii Samorządowej na urząd prezydenta m.st. Warszawy, uzyskując 2,7% głosów^[20]. Dwa lata później bez powodzenia kandydował z listy UW do Parlamentu Europejskiego^[21]. W 2005 przystąpił do powstałej z przekształcenia UW Partii Demokratycznej, w której działał do 2007. W 2019 wystartował w wyborach do Parlamentu Europejskiego jako lider listy Wiosny Roberta Biedronia w województwie lubelskim^[22], zdobywając 11 640 głosów (1,57% głosów w okręgu) i nie uzyskując mandatu^[23].

Członek Stowarzyszenia Wolnego Słowa. W 2002 sfinansował wydanie przez Sławomira Sierakowskiego pierwszego numeru „Krytyki Politycznej”^[24]. W 2014 współtworzył Komitet Obywatelski Solidarności z Ukrainą (KOSzU)^[25]. Opublikował książkę pt. Konstytucja starsza niż myślisz. Czyli o tym, co z historycznego dorobku państwa polskiego znajdziemy w naszej konstytucji (Milanówek 2017, ISBN 978-83-949692-0-2)^[26].

• Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski – 2011^[27]
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski – 1990, nadany przez prezydenta RP na uchodźstwie^[28]
• Tytuł honorowego obywatela Podkowy Leśnej – 2020^[4]

Wybory	Komitet wyborczy		Organ	Okręg	Wynik
1991		Ruch Demokratyczno-Społeczny	Sejm I kadencji	nr 1	12 236 (1,70%)[29]
1993		Unia Pracy	Sejm II kadencji	nr 16	32 431 (6,25%)[30]
1997			Sejm III kadencji		11 975 (2,30%)[31]
2002		Unia Samorządowa	Prezydent miasta stołecznego Warszawy		14 506 (2,70%)[20]
2004		Unia Wolności	Parlament Europejski VI kadencji	nr 5	2989 (0,87%)[21]
2019		Wiosna	Parlament Europejski IX kadencji	nr 8	11 640 (1,57%)[23]

• Posłowie II kadencji: Zbigniew Bujak [online] [dostęp 2015-03-22] .
• AntoniA. Dudek AntoniA., Historia polityczna Polski 1989–2012, Kraków: Znak, 2013, ISBN 978-83-240-2130-7 [dostęp 2025-07-04] .
• MirosławaM. Łątkowska MirosławaM., AdamA. Borowski AdamA., Zbigniew Bujak, Encyklopedia Solidarności [zarchiwizowane 2020-11-06] .