Wojownik ozdobny
Spizaetus ornatus[1] | |||
(Daudin, 1800) | |||
Osobnik dorosły | |||
Systematyka | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | zwierzęta | ||
Typ | strunowce | ||
Podtyp | kręgowce | ||
Gromada | ptaki | ||
Podgromada | Neornithes | ||
Infragromada | ptaki neognatyczne | ||
Rząd | szponiaste | ||
Rodzina | jastrzębiowate | ||
Podrodzina | jastrzębie | ||
Plemię | Accipitrini | ||
Rodzaj | Spizaetus | ||
Gatunek | wojownik ozdobny | ||
Synonimy | |||
| |||
Podgatunki | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
Zasięg występowania | |||
| |||
|
Wojownik ozdobny[4] (Spizaetus ornatus) – gatunek dużego ptaka z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae). Zamieszkuje Amerykę Północną i Południową – od Meksyku do północnej Argentyny. Bliski zagrożenia wyginięciem.
Podgatunki
Wyróżniono dwa podgatunki S. ornatus[5][2]:
- S. ornatus vicarius – południowy Meksyk do zachodniej Kolumbii i Ekwadoru.
- S. ornatus ornatus – środkowa Kolumbia nw wschód do regionu Gujana i Trynidadu oraz na południe do Paragwaju i północnej Argentyny.
Morfologia
Długość ciała 58–67 cm, rozpiętość skrzydeł 90–120 cm. Masa ciała: samce 0,96–1,0 kg, samice 1,4–1,6 kg[6].
Okrągło zakończone skrzydła i długi ogon. U dorosłych osobników ciemię i czubek czarne, boki głowy i piersi kasztanowate; pierś oddzielona od białego gardła wąską czarną przepaską. Wierzch ciała czarniawy, spód prążkowany. Na ogonie 3 szare przepaski. Pokrywy podskrzydłowe plamkowane, lotki pręgowane. U młodych głowa i spód ciała białe.
Ekologia i zachowanie
Występuje głównie na nizinach i na średnich wysokościach. Preferuje pierwotne lasy deszczowe, ale w południowym Meksyku i Belize zamieszkuje lasy sosnowe[7].
Żywi się głównie ptakami, zjada również małe i średnie ssaki, duże jaszczurki i węże[7]. Rzadko krąży na dużych wysokościach, zwykle chwyta zdobycz po krótkim locie z zasiadki w koronach drzew.
Składanie jaj odbywa się zwykle w porze suchej, a pisklę wykluwa się tuż przed porą deszczową, kiedy ptasia zdobycz jest najliczniejsza. Gniazdo to platforma z patyków, wyłożona zielonymi liśćmi i umieszczona w rozwidleniu gałęzi w pobliżu wierzchołka dużego drzewa. Gniazda są czasami ponownie wykorzystywane w kolejnych latach. Oboje rodzice uczestniczą w budowaniu gniazda i inkubacji, ale większość obowiązków wykonuje samica. Znosi ona 1 jajo, które jest białe z delikatnymi czerwonobrązowymi plamami. W trzech zbadanych gniazdach w Gwatemali okres inkubacji wynosił 47, 47 i 50 dni. Po wykluciu początkowo tylko samce dostarczają pożywienie do gniazda, później również samica rozpoczyna polowania i oboje rodzice karmią pisklę. W Gwatemali okres od wyklucia do opuszczenia gniazda przez młode był bardzo zmienny i wahał się od 66 do 93 dni (średnio 79 dni)[7]. Młode trzymają się swoich rodziców bardzo długo – nawet do 12 miesięcy, a w konsekwencji osobniki dorosłe podchodzą do lęgów zwykle co 2 lata[6][7].
Status
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2012 roku uznaje wojownika ozdobnego za gatunek bliski zagrożenia (NT – near threatened); wcześniej, od 1988 roku miał on status gatunku najmniejszej troski (LC – least concern). Liczebność populacji, według szacunków, mieści się w przedziale 13 300–33 300 dorosłych osobników. Trend liczebności populacji uznaje się za spadkowy. Do głównych zagrożeń dla gatunku należy postępujące wylesianie w dorzeczu Amazonki, ptak jest także narażony na polowania i prześladowania ze strony ludzi[3].
Przypisy
- ↑ Spizaetus ornatus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Ornate Hawk-eagle (Spizaetus ornatus). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-17)]. (ang.).
- ↑ a b Spizaetus ornatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Accipitrini Vigors, 1824 (Wersja: 2019-03-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-11-18].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hoatzin, New World vultures, Secretarybird, raptors. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-11-18]. (ang.).
- ↑ a b Ornate Hawk Eagle - Spizaetus ornatus. [w:] The Eagle Directory [on-line]. [dostęp 2020-11-18]. (ang.).
- ↑ a b c d Species account: Ornate Hawk-eagle Spizaetus ornatus. [w:] Global Raptor Information Network [on-line]. The Peregrine Fund. [dostęp 2020-11-18]. (ang.).
Bibliografia
- Andrew Gosler: Atlas ptaków świata. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2000. ISBN 83-7073-059-0.
Linki zewnętrzne
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- SNL: ornatskogørn