Walentyna Janta-Połczyńska

Walentyna Janta-Połczyńska (z domu Stocker, ur. 1 lutego 1913 we Lwowie, zm. 2 kwietnia 2020 w Nowym Jorku) – polska działaczka emigracyjna, tłumaczka, sekretarka Władysława Sikorskiego, spikerka radia „Świt”^[1].

Życiorys

Przyszła na świat we Lwowie. Jej rodzicami byli pracownik sektora górniczego Ludwik Stocker (o korzeniach angielskich) i Karolina Kochanowska. Miała brata Andrzeja i siostrę Krystynę. Ukończyła gimnazjum w Krośnie. W 1938 wyjechała do Londynu, w celu podniesienia znajomości języka angielskiego i zdobycia praktyki jako sekretarka. Wyszła za mąż za Wilhelma Pacewicza^[2][3][4].

1 września 1939 rozpoczęła pracę w polskiej ambasadzie w Londynie^[4]. W lipcu 1940 została osobistą sekretarką premiera Władysława Sikorskiego^[2]. Pełniła rolę tłumaczki podczas spotkań z brytyjskimi politykami. Pod koniec 1942 rozpoczęła pracę w rozgłośni Świt, mającej siedzibę w Bletchley i nadającej swoje audycje do okupowanej Polski^[4]. Przygotowywała tłumaczenia raportów Jana Karskiego^[5]. Była też sekretarką generała Władysława Andersa podczas jego pobytu w Londynie^[6]. W lipcu 1943 uczestniczyła w organizacji pogrzebu generała Sikorskiego^[2].

W 1945, po zakończeniu działań wojennych, wyjechała do Frankfurtu, gdzie pracowała jako tłumaczka, organizując pomoc dla polskich jeńców wojennych i więźniów obozów koncentracyjnych. W 1946 razem ze swoją matką wyjechała do Stanów Zjednoczonych i osiadła w Buffalo. Poślubiła Aleksandra Janta-Połczyńskiego w 1949. Małżeństwo osiadło w Elmhurst. Oboje założyli polską księgarnię, która stała się centrum spotkań polskiej emigracji w Nowym Jorku. W latach 1955–1958 pracowała w irackiej misji Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku^[6]. Była aktywna w takich instytucjach jak Fundacja Kościuszkowska i Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce. W latach 1959–1961 organizowała powrót polskich skarbów kultury (w tym z zamku na Wawelu) z Kanady do Polski. Owdowiała w 1974. W latach dziewięćdziesiątych przekazała większość swojej kolekcji (starodruki, rękopisy, materiały historyczne) do Biblioteki Narodowej w Warszawie^[5].

Pochowana u boku męża w katakumbach Cmentarza Powązkowskiego w Warszawie^[7].

Odznaczenia

• Krzyż Oficerski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej (2013)^[8]
• Nagroda Orła Jana Karskiego (2016)^[5]

Upamiętnienie

W 2021 imieniem Walentyny i Aleksandra Janta-Połczyńskich nazwano skrzyżowanie w nowojorskiej dzielnicy Queens^[9].

Przypisy