Wąkrotka

Wąkrotka azjatycka

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

selerowce

Rodzina

selerowate

Rodzaj

wąkrotka

Nazwa systematyczna

Centella L.
Sp. Pl. ed. 2: 1393 (1763)^[3]

Typ nomenklatoryczny

C. villosa L.^[4]

Systematyka w Wikispecies

Multimedia w Wikimedia Commons

Wąkrotka (Centella L.) – rodzaj roślin z rodziny selerowatych (Apiaceae). Obejmuje 51 gatunków^[3]. Większość z nich występuje w południowej Afryce, szerzej rozprzestrzeniony – na wszystkich kontynentach w strefie międzyzwrotnikowej jest wąkrotka azjatycka^[5].

Wąkrotka azjatycka jest ważnym ziołem w tradycyjnej medycynie chińskiej i bywa także rośliną jadalną^[6]. Ma długą tradycję wykorzystywania w kosmetyce i ziołolecznictwie z bardzo szerokim spektrum zastosowań^[7].

Morfologia

Pokrój: Nagie lub owłosione byliny, rzadziej rośliny roczne. Rośliny zielne o pędach płożących^[5], korzeniących się w węzłach i drewniejące, o pędach wzniesionych i tęgich^[5].
Liście: Pojedyncze, ogonkowe i siedzące, blaszka różnie wykształcona – od okrągłej do szpilkowatej^[5].
Kwiaty: Zebrane w niewielkie baldachy z nielicznymi pokrywami i promieniami zakończonymi pojedynczymi kwiatami lub drobnymi baldaszkami składającymi się z kilku kwiatów. Zwykle w obrębie baldaszka tylko w środku rozwija się kwiat obupłciowy, pozostałe są tylko pręcikowe, rzadziej wszystkie kwiaty są obupłciowe. Kielich zredukowany do pierścienia. Płatki korony białe, żółte lub fioletowe. Słupek zwykle długi i wystający nad koronę, rzadziej krótki^[5].
Owoce: Nagie lub owłosione^[5], okrągłe lub nerkowate rozłupnie, silnie spłaszczone bocznie^[6].

Systematyka

Wykaz gatunków^[3]

Centella affinis (Eckl. & Zeyh.) Adamson
Centella annua M.Schub. & B.-E.van Wyk
Centella asiatica (L.) Urb. – wąkrotka azjatycka
Centella brachycarpa M.Schub. & B.-E.van Wyk
Centella caespitosa Adamson
Centella calcaria M.Schub. & B.-E.van Wyk
Centella callioda (Cham. & Schltdl.) Drude
Centella capensis (L.) Domin
Centella cochlearia (Domin) Adamson
Centella comptonii Adamson
Centella cordifolia (Hook.f.) Nannf.
Centella cryptocarpa M.T.R.Schub. & B.-E.van Wyk
Centella debilis (Eckl. & Zeyh.) Drude
Centella dentata Adamson
Centella didymocarpa Adamson
Centella difformis (Eckl. & Zeyh.) Adamson
Centella dolichocarpa M.Schub. & B.-E.van Wyk
Centella erecta (L.f.) Fernald
Centella eriantha (A.Rich.) Drude
Centella flexuosa (Eckl. & Zeyh.) Drude
Centella fourcadei Adamson
Centella fusca (Eckl. & Zeyh.) Adamson
Centella glabrata L.
Centella glauca M.Schub. & B.-E.van Wyk
Centella graminifolia Adamson
Centella gymnocarpa M.T.R.Schub. & B.-E.van Wyk
Centella laevis Adamson
Centella lanata Compton
Centella lasiophylla Adamson
Centella linifolia (L.f.) Drude
Centella longifolia (Adamson) M.T.R.Schub. & B.-E.van Wyk
Centella macrocarpa (A.Rich.) Adamson
Centella macrodus (Spreng.) B.L.Burtt
Centella montana (Cham. & Schltdl.) Domin
Centella obtriangularis Cannon
Centella pilosa M.Schub. & B.-E.van Wyk
Centella pottebergensis Adamson
Centella recticarpa Adamson
Centella restioides Adamson
Centella rupestris (Eckl. & Zeyh.) Adamson
Centella scabra Adamson
Centella sessilis Adamson
Centella stenophylla Adamson
Centella stipitata Adamson
Centella ternata M.Schub. & B.-E.van Wyk
Centella thesioides M.Schub. & B.-E.van Wyk
Centella tridentata (L.f.) Drude ex Domin
Centella triloba (Thunb.) Drude
Centella umbellata M.Schub. & B.-E.van Wyk
Centella villosa L.
Centella virgata (L.f.) Drude

Zobacz też

wąkrota – rodzaj roślin z rodziny araliowatych

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2019-11-01] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Centella L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-12-11].
↑ Centella. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2021-12-11].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f K. Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. XV. Flowering Plants. Eudicots. Springer International Publishing, 2018, s. 83. ISBN 978-3-319-93604-8.
↑ ^a ^b She Menglan; Mark F. Watson: Centella Linnaeus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-12-11].
↑ DominikaD. Król DominikaD., Centella asiatica L. – medicinal properties, „Postępy Fitoterapii”, 18 marca 2010 [dostęp 2019-11-01] (pol.).