Teresa Berganza
Teresa Berganza Vargas (maj 2009) | |||
Imię i nazwisko | Teresa Berganza Vargas | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce urodzenia | 16 marca 1933 | ||
Data i miejsce śmierci | 13 maja 2022 | ||
Typ głosu | mezzosopran | ||
Zawód | śpiewaczka | ||
Odznaczenia | |||
| |||
| |||
Strona internetowa |
Teresa Berganza Vargas (ur. 16 marca 1933 w Madrycie, zm. 13 maja 2022 w San Lorenzo de El Escorial[1][2]) – hiszpańska śpiewaczka operowa (mezzosopran). Członkini Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych św. Ferdynanda.
Życiorys
Teresa Berganza urodziła się w Madrycie[3][4]. Uczyła się gry na fortepianie i śpiewu solowego w tamtejszym konserwatorium. Tam też zdobyła pierwszą nagrodę w śpiewie w roku 1954. Jej debiut koncertowy miał miejsce w roku 1955. Debiut operowy odbył się podczas festiwalu w Aix-en-Provence w 1957 roku, w partii Dorabelii w Così fan tutte Mozarta. Tego samego roku miał miejsce jej debiut w mediolańskiej La Scali, a w następnym – występ na festiwalu w Glyndebourne. W 1959 po raz pierwszy wystąpiła w Operze Królewskiej Covent Garden w Londynie jako Rozyna w „Cyruliku sewilskim” Rossiniego. Później odnosiła w tej roli ogromne sukcesy. W 1967 zadebiutowała w Metropolitan Opera w Nowym Jorku jako Cherubino w Weselu Figara Mozarta.
Jej debiut recitalowy miał miejsce w Carnegie Hall, w roku 1964[5][6]. Repertuar koncertowy Berganzy zawiera pieśni hiszpańskie, francuskie, niemieckie i rosyjskie oraz arie koncertowe Mozarta. W latach 1957–1977 była żoną kompozytora i pianisty Félixa Lavilla, z którym wielokrotnie nagrywała i występowała. Mieli troje dzieci, w tym sopranistkę Cecilię Lavilla Berganzę.
W 1991 Berganza otrzymała Nagrodę Księcia Asturii, razem z sześcioma innymi hiszpańskimi śpiewakami.
W 1992 wzięła udział w ceremonii otwarcia Expo '92 w Sewilli, oraz w ceremonii otwarcia Letniej Olimpiady w Barcelonie[7]. W 1994 wybrano ją pierwszą kobietą w Hiszpańskiej Akademii Sztuk. Nauczała śpiewu w szkole Escuela Superior de Música Reina Sofía, kontynuując wykonywanie muzyki hiszpańskich kompozytorów, a także prowadziła klasy mistrzowskie na całym świecie. Wśród jej studentów znajdowali się María Bayo i Jorge Chaminé.
Odznaczona Krzyżem Wielkim Orderu Cywilnego Alfonsa X Mądrego (2013)[8].
Berganza zmarła 13 maja 2022 roku w San Lorenzo de El Escorial w wieku 89 lat[3][9].
Filmy
Teresa Berganza wystąpiła w dziewięciu filmach.
- Cyrulik sewilski (Il barbiere di Siviglia) – jako Rozyna, (1972);
- Don Giovanni – jako Zerlina, (1979);
- Werther (1980);
- Carmen (1980);
- Octavia Patiño (2002);
- The Reckoning Paula McGuigana (2003);
- Grimm Warmerdama (2003);
- ¡Buen viaje, excelencia! Alberta Boadella (2003)
- Por el humo se sabe dónde está el fuego (2006) epizod telewizyjny opowiadający o znanym śpiewaku z zarzueli Doña Francisquita Amadeu Vivesa.
Przypisy
- ↑ Muere la mezzosoprano Teresa Berganza. lavanguardia.com. [dostęp 2022-05-13]. (hiszp.).
- ↑ Jonathan Kandell: Teresa Berganza, Charismatic Star of the Opera Stage, Is Dead at 89. nytimes.com, 2022-05-13. [dostęp 2022-05-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-05-14)]. (ang.).
- ↑ a b La cantatrice espagnole Teresa Berganza, inoubliable « Carmen », est morte, „Le Monde.fr”, 13 maja 2022 [dostęp 2022-05-16] (fr.).
- ↑ JanJ. Brachmann JanJ., Zum Tod von Teresa Berganza: Provokante Überlegenheit, „FAZ.NET”, ISSN 0174-4909 [dostęp 2022-05-16] (niem.).
- ↑ Teresa Berganza Sings at Carnegie, „The New York Times”, 17 lutego 1964, ISSN 0362-4331 [dostęp 2022-05-16] (ang.).
- ↑ Harold C.H.C. Schonberg Harold C.H.C., Music: Teresa Berganza Sings at Carnegie Hall; Debussy, Poulenc and Ravel Works Heard, „The New York Times”, 6 lutego 1965, ISSN 0362-4331 [dostęp 2022-05-16] (ang.).
- ↑ Karl-JosefK.J. Kutsch Karl-JosefK.J., LeoL. Riemens LeoL., Großes Sängerlexikon, Walter de Gruyter, 22 lutego 2012, ISBN 978-3-598-44088-5 [dostęp 2022-05-16] (niem.).
- ↑ La mezzosoprano Teresa Berganza recibe la Gran Cruz de la Orden Civil de Alfonso X el Sabio. culturaydeporte.gob.es, 2013-06-21. [dostęp 2020-02-13]. (hiszp.).
- ↑ Muere Teresa Berganza: la mezzosoprano ha fallecido este viernes a los 89 años [online], La Vanguardia, 13 maja 2022 [dostęp 2022-05-16] (hiszp.).
- ISNI: 0000000114714651
- VIAF: 44484328
- LCCN: n82166584
- GND: 123259177
- LIBRIS: 0xbfjtrj2gp8jb3
- BnF: 13891384r
- SUDOC: 082977542
- SBN: REAV097643
- NLA: 36185055
- NKC: js20030811008
- BNE: XX1092884
- NTA: 07077126X
- BIBSYS: 2102221
- CiNii: DA04026673
- PLWABN: 9810616960805606
- NUKAT: n2007094055
- J9U: 987007453803705171
- CANTIC: a1177406x
- LNB: 000104720
- NSK: 000666512
- CONOR: 11400803
- BLBNB: 000552301
- LIH: LNB:m4G;=BO
- PWN: 3876248
- ETP: 87795
- Britannica: biography/Teresa-Berganza
- Universalis: teresa-berganza
- БРЭ: 5304386
- NE.se: teresa-berganza
- SNL: Teresa_Berganza
- Catalana: 0223007
- DSDE: Teresa_Berganza
- Hrvatska enciklopedija: 7047