Streptolirion
Streptolirion volubile | |||
Systematyka[1][2] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Klad | |||
Klad | Euphyllophyta | ||
Klad | |||
Klasa | okrytonasienne | ||
Klad | jednoliścienne | ||
Rząd | komelinowce | ||
Rodzina | komelinowate | ||
Rodzaj | Streptolirion | ||
Nazwa systematyczna | |||
Streptolirion Edgeworth Proc. Linn. Soc. London 1: 254 (1845)[3] | |||
Typ nomenklatoryczny | |||
Streptolirion volubile Edgew[4]. | |||
| |||
|
Streptolirion Edgew. – rodzaj roślin z rodziny komelinowatych. Obejmuje dwa gatunki: S. lineare, występujący endemicznie w zachodniej części wyspy Honsiu w Japonii, i S. volubile, występujący w Azji, na obszarze od Himalajów do Kraju Nadmorskiego i Półwyspu Indochińskiego[3].
Nazwa naukowa rodzaju pochodzi od greckich słów στρεπτός (streptos – skręcony) i λείριων (leirion – lilia)[5].
Morfologia
- Pokrój
- Jednoroczne[6] lub wieloletnie[7], pnące lub wzniesione rośliny zielne[6].
- Liście
- Ulistnienie naprzemianległe[7]. Blaszki liściowe z wyraźnie (S. volubile) lub bardzo słabo (S. lineare) widocznymi włoskami na brzegach[8], sercowato-jajowate[8].
- Kwiaty
- Wyrastają w dwurzędkach zebranych licznie w wiechę[7] (tyrs[6]), wyłaniającą się z ujścia pochwy liściowej (niekiedy przebijając ją[8]), w każdym węźle, naprzeciwlegle liścia[7]. Każda dwurzędka wsparta jest podsadką, a kwiat przysadką, przypominającymi liście, zmniejszającymi się w kierunku wierzchołka kwiatostanu[7], u S. volubile orzęsionymi na brzegach[8]. Kwiaty w najniżej położonych dwurzędkach są obupłciowe, te u wyżej położonych męskie niekiedy zmieszane z obupłciowymi[7][8]. Okwiat promienisty[7]. Listki zewnętrznego okółka wolne, łódkowate, kapturkowate wierzchołkowo; te wewnętrznego okółka wolne, równowąsko-łopatkowate, białe[7]. Sześć pręcików równej wielkości, o nitkach gęsto pokrytych mięsistymi włoskami[7]. Pylniki elipsoidalne, pękające wzdłużnie[7]. Zalążnia trójkomorowa, z dwoma zalążkami w każdej komorze[7].
Genetyka
Liczba chromosomów 2n wynosi 10, 12, 48[6].
Systematyka
- Pozycja systematyczna
- Rodzaj z podplemienia Streptoliriinae w plemieniu Tradescantieae podrodziny Commelinoideae w rodzinie komelinowatych (Commelinaceae)[9].
- Wykaz gatunków[3]
- Streptolirion lineare Fukuoka & N.Kurosaki
- Streptolirion volubile Edgew.
Znaczenie użytkowe
- Rośliny lecznicze
- W Chinach Streptolirion volubile stosowane jest często w leczeniu przeziębienia i gorączki, bólu gardła, gruźlicy, nadmiernego pragnienia, obrzęków, strangurii, upławów, czyraków, urazów i artralgii[10].
- Rośliny spożywcze
- Kwiatostany Streptolirion volubile są spożywane są w Chinach przez ludy Dai, Hani i Mien[11]. Lud Hani wykorzystuje całe rośliny jako warzywo do gotowania zup[12]. Rośliny z tego gatunku spożywane są również w Indiach[13]. W Tybecie rośliny z tego gatunku wykorzystywane są także na paszę[14].
Przypisy
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-07-27] (ang.).
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b c Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2023-01-27]. (ang.).
- ↑ Farr E. R., Zijlstra G. (ed.): Index Nominum Genericorum (Plantarum). Smithsonian Institution, 1996–. [dostęp 2023-01-27]. (ang.).
- ↑ Umberto Quattrocchi: CRC World Dictionary of Plant Names: Common Names, Scientific Names, Eponyms, Synonyms, and Etymology. T. 4 (R-Z). CRC Press, 2000. ISBN 0-8493-2678-8. (ang.).
- ↑ a b c d R.B. Faden: Commelinaceae. W: Klaus Kubitzki: The Families and Genera of Vascular Plants. T. 4: Flowering Plants. Monocotyledons: Alismatanae and Commelinanae (except Gramineae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 1998, s. 119. DOI: 10.1007/978-3-662-03531-3. ISBN 978-3-662-03531-3. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l Streptolirion. Flora of China @ efloras.org. [dostęp 2023-02-15].
- ↑ a b c d e Nobuyuki Fukuoka, Nobuhira Kurosaki. A NewSpecies of Streptolirion(Commelinaceae)from Japan. „Acta Phytotax. Geobot.”. 42 (1), s. 57-60, 1991.
- ↑ USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2023-01-27]. (ang.).
- ↑ Huagu Ye, Chuyuan Li, Wencai Ye, Feiyan Zeng (red.): Common Chinese Materia Medica. Volume 9. Singapore: 2022, s. 50-51. ISBN 978-981-16-5920-1.
- ↑ Yilin Cao, Ren Li, Shishun Zhou, Liang Song i inni. Ethnobotanical study on wild edible plants used by three trans-boundary ethnic groups in Jiangcheng County, Pu’er, Southwest China. „Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine”. 16 (1), s. 66, 2020-12. DOI: 10.1186/s13002-020-00420-1.
- ↑ Binsheng (i inni) Luo. Wild edible plants collected by Hani from terraced rice paddy agroecosystem in Honghe Prefecture, Yunnan, China. „Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine”. 15 (1), s. 56, 2019-12. DOI: 10.1186/s13002-019-0336-x.
- ↑ Tapan Seal, Kausik Chaudhuri, Basundhara Pillai. Wild Edible Plants of Meghalaya State in India: Assessment of Nutritional and Toxicological Potential. „International Journal Of Pharmaceutical And Phytopharmacological Research”. 12 (2), s. 1–11, 2022. DOI: 10.51847/kUHnRyZSOe.
- ↑ Shan Li, Yu Zhang, Yongjie Guo, Lixin Yang i inni. Monpa, memory, and change: an ethnobotanical study of plant use in Mêdog County, South-east Tibet, China. „Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine”. 16 (1), s. 5, 2020-12. DOI: 10.1186/s13002-020-0355-7.