Sternbergia

Sternbergia żółta

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

szparagowce

Rodzina

amarylkowate

Rodzaj

sternbergia

Nazwa systematyczna

Sternbergia Waldstein et Kitaibel
Descript. Icon. Pl. Hung. 2: 172. 1804^[3]

Typ nomenklatoryczny

S. colchiciflora Waldstein et Kitaibel^[3]

Systematyka w Wikispecies

Multimedia w Wikimedia Commons

Sternbergia (Sternbergia) – rodzaj roślin z rodziny amarylkowatych. Obejmuje 7^[4]–8^[5] gatunków. Rośliny te występują w południowej Europie i południowo-zachodniej Azji, na obszarze od Hiszpanii po Kaszmir, na południu sięgając po Jordanię^[6]. Rosną na miejscach skalistych, na suchych stepach i w widnych lasach^[6]. Większość gatunków uprawiana jest jako rośliny ozdobne, kwitnące jesienią^[6]. Rodzaj nazwany został dla upamiętnienia czeskiego botanika Kaspara Grafa von Sternberg (1761–1838)^[6].

Morfologia

Pokrój: Byliny z cebulami, z których wyrasta pęd kwiatonośny o wysokości do 15 cm lub bezpośrednio kwiat^[6].
Liście: Płaskie, zawsze tylko odziomkowe, o długości do 20 cm. U niektórych gatunków w czasie kwitnienia liści już brak^[6].
Kwiaty: Pojedyncze, okazałe, żółte lub białe, podobne do kwiatów krokusów. Okwiat składa się z 6 listków o podobnej długości, u nasady zrośniętych w krótką rurkę. Pręcików jest 6, o nitkach prostych i zwykle krótszych od okwiatu. Zalążnia dolna powstaje z trzech owocolistków. W każdej z komór rozwijają się liczne zalążki. Pojedyncza szyjka słupka jest prosta lub wygięta^[6].
Owoce: Torebki z licznymi, kulistymi nasionami^[6]. U niektórych gatunków nasiona wyposażone są w elajosomy, dzięki czemu przenoszone są przez mrówki^[4].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Rodzaj z plemienia Narcisseae, podrodziny amarylkowych Amaryllidoideae z rodziny amarylkowatych Amaryllidaceae. W przeszłości w różnych systemach klasyfikowany był w szeroko ujmowanej rodzinie liliowatych^[7]. Ostatni z odkrytych gatunków z tego rodzaju opisany został w 1979 roku z Turcji (S. candida)^[6].

Wykaz gatunków^[5]^[8]

Sternbergia candida B.Mathew & T.Baytop – sternbergia biała
Sternbergia clusiana (Ker Gawl.) Ker Gawl. ex Spreng. – sternbergia Klusjusza
Sternbergia colchiciflora Waldst. & Kit. – sternbergia zimowitowata
Sternbergia lutea (L.) Ker Gawl. ex Spreng. – sternbergia żółta^[9]
Sternbergia minoica Ravenna
Sternbergia pulchella Boiss. & Blanche
Sternbergia schubertii Schenk
Sternbergia vernalis (Mill.) Gorer & J.H.Harvey – sternbergia Fischera

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2019-04-04] (ang.).
↑ ^a ^b Sternbergia Waldstein et Kitaibel. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-04-04].
↑ ^a ^b David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 884, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ^a ^b Sternbergia. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2019-04-04].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 472. ISBN 0-333-74890-5.
↑ Genus: Sternbergia Waldst. & Kit.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2019-04-04].
↑ Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 172. ISBN 978-83-925110-5-2.
↑ Botanica. Warszawa: Konemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, s. 859-860. ISBN 3-8331-1916-0.