Stenomesson
 Stenomesson miniatum | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | okrytonasienne | ||
| Klasa | Magnoliopsida | ||
| Nadrząd | liliopodobne (≡ jednoliścienne) | ||
| Rząd | szparagowce | ||
| Rodzina | amarylkowate | ||
| Rodzaj | Stenomesson | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Stenomesson Herbert Appendix: 40 (1821)[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| non designatus[4] | |||
| Synonimy | |||
| |||
| |||
| |||
Stenomesson Herb. – rodzaj roślin z rodziny amarylkowatych. Obejmuje 18 gatunków, występujących w zachodniej Ameryce Południowej, w Boliwii, Kolumbii, Ekwadorze, Peru i północnym Chile[3].
Nazwa rodzaju pochodzi od greckich słów στενό (steno – wąsko) i μέσον (meson – w środku), odnosząc się do budowy okwiatu tych roślin[5].
Morfologia
- Pokrój
- Wieloletnie rośliny zielne[6].
- Pęd
- Cebula[6].
- Liście
- Rośliny wypuszczają raz w roku równowąskie lub taśmowate, siedzące liście, rzadko nibyogonkowe[6].
- Kwiaty
- Niemal wzniesione lub zwisłe, zebrane w kwiatostan, wyrastający na pełnym głąbiku, wspartym dwiema zwykle wolnymi podsadkami. Okwiat promienisty, lejkowato-rurkowaty, rurkowaty lub dzwonkowaty, różnobarwny, ale nigdy biały. Listki okwiatu wpierw zrośnięte w długą rurkę, następnie krócej rozchylone. Rurka silnie rozszerzona około środka, następnie lekko zwężona u gardzieli. Pręciki zrośnięte w miseczkę, często ząbkowaną pomiędzy nitkami pręcików. Główki pręcików w czasie kwitnienia krótko wzniesione i tworzące wokół szyjki słupka nibyrurkę. Szyjka słupka zakończona jest główkowatym, rzadziej trójklapowym znamieniem[6].
- Owoce
- Stożkowata, pękająca torebka. Nasiona spłaszczone, oskrzydlone, o czarnej lub brązowej łupinie[6].
Systematyka
- Pozycja systematyczna
- Rodzaj z plemienia Stenomesseae (Eucharideae), podrodziny amarylkowych Amaryllidoideae z rodziny amarylkowatych Amaryllidaceae[7].
- Wykaz gatunków[3]
- Stenomesson aurantiacum (Kunth) Herb.
- Stenomesson breviflorum Herb.
- Stenomesson campanulatum Meerow
- Stenomesson chilense Ravenna
- Stenomesson chloranthum Meerow & van der Werff
- Stenomesson ecuadorense Meerow, Oleas & L.Jost
- Stenomesson flavum (Ruiz & Pav.) Herb.
- Stenomesson gasteroides Ravenna
- Stenomesson leucanthum (Ravenna) Meerow & van der Werff
- Stenomesson miniatum (Herb.) Ravenna
- Stenomesson moldenkei Traub
- Stenomesson parvulum Ravenna
- Stenomesson pauciflorum (Lindl. ex Hook.) Herb.
- Stenomesson pearcei Baker
- Stenomesson rupense Ravenna
- Stenomesson tubiflorum (Meerow) Meerow
- Stenomesson vitellinum Lindl.
- Stenomesson weberbaueri (Vargas) Ravenna
Zagrożenie
Gatunki S. leucanthum i L. parvulum są krytycznie zagrożone, a S. campanulatum, S. flavum, S. gasteroides, S. luteum i S. weberbaueri zagrożone wyginięciem[8].
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-18] (ang.).
- ↑ a b c d Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2021-03-02]. (ang.).
- ↑ Farr E. R., Zijlstra G. (ed.): Index Nominum Genericorum (Plantarum). Smithsonian Institution, 1996–. [dostęp 2021-03-02]. (ang.).
- ↑ David Gledhill: The names of plants. Wyd. 4. Cambridge University Press, 2008. ISBN 978-0-511-47376-0.
- ↑ a b c d e A.W. Meerow, D.A. Snijman: Amaryllidaceae. W: Klaus Kubitzki: The Families and Genera of Vascular Plants. T. 3: Flowering Plants. Monocotyledons: Lilianae (except Orchidaceae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 1998, s. 106. DOI: 10.1007/978-3-662-03533-7. ISBN 978-3-662-03533-7. (ang.).
- ↑ USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2021-03-02]. (ang.).
- ↑ El libro rojo de las plantas endémicas del Perú. Revista Peruana de Biologia, 2006. [dostęp 2021-03-02]. (ang.).
