Stanisław Kossuth

Stanisław Kossuth

Stanisław Kossuth (przed 1933)
Pełne imię i nazwisko	Stanisław Marek Romuald Kossuth
Data i miejsce urodzenia	2 października 1893 Myszków
Data i miejsce śmierci	20 maja 1968 Katowice
Zawód, zajęcie	inżynier górnictwa, docent
Miejsce zamieszkania	Katowice
Narodowość	polska
Alma Mater	Wyższa Szkoła Górnicza w Przybramie(inne języki)
Pracodawca	Okręgowy Urząd Górniczy, Ministerstwo Przemysłu i Handlu, Główny Instytut Górnictwa
Rodzice	Aleksander i Aleksandra z d. Piotrowicz
Małżeństwo	Maria Zelinger
Dzieci	Irena, Andrzej
Krewni i powinowaci	Stefan Kossuth (stryj)
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Stanisław Marek Romuald Kossuth (ur. 2 października 1893 w Myszkowie, zm. 20 maja 1968 w Katowicach) – polski inżynier górnictwa, żołnierz I Brygady Legionów Polskich, oficer piechoty rezerwy Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari, pracownik Okręgowego Urzędu Górniczego i Głównego Instytutu Górnictwa, docent.

Urodził się 2 października 1893 roku w Myszkowie, w rodzinie Aleksandra i Aleksandry z Piotrowiczów^{[1][2][3][4][5]}. Ojciec był inżynierem technologiem, taksatorem Wzajemnego Towarzystwa Ubezpieczeń od Ognia^[2]. Rodzina Stanisława Kossutha była pochodzenia węgierskiego – jego pradziadek w okresie Sejmu Czteroletniego podjął służbę w polskim wojsku i pozostał w Polsce, a jego stryj Stefan Kossuth był redaktorem „Przeglądu Technicznego”^[3]. Uczęszczał początkowo do rosyjskiego gimnazjum w Kielcach. Brał udział w strajku szkolnym, po czym przeniósł się do tamtejszej polskiej szkoły^[6]. Po uzyskaniu matury w Miejskiej Szkole Handlowej w Kielcach^[2] (późniejsze II Liceum Ogólnokształcące im. Jana Śniadeckiego w Kielcach^[7]) w 1910 roku był przez rok studentem chemii na Uniwersytecie w Liège i przez rok wolnym słuchaczem Uniwersytetu Jagiellońskiego, uczęszczając jednocześnie do Szkoły Nauk Politycznych. W 1912 roku rozpoczął studia w Wyższej Szkole Górniczej(inne języki) w Przybramie^[8][1].

W 1912 roku wstąpił do drużyny strzeleckiej^[8]. Podczas I wojny światowej, w latach 1914–1917 walczył w szeregach I Brygady Legionów Polskich. W wojsku awansował od szeregowca do sierżanta^[3]. Po jej rozwiązaniu kontynuował studia, uzyskując w 1919 roku tytuł inżyniera górnictwa^[1]. Dyplom inżyniera nostryfikował na Akademii Górniczej w Krakowie w 1932 roku^[3].

Po studiach przez trzy miesiące pracował w kopalni galmanu „Bolesław” koło Olkusza, potem przez dziesięć miesięcy w kopalni „Hrabia Renard” (później „Sosnowiec”^[9]) w Sosnowcu^[8]. W 1920 roku został zwolniony za odmowę pracy podczas strajku górników. Nie mogąc znaleźć zatrudnienia w dużych zakładach, przez parę lat pracował w małych kopalniach^[9], m.in. prowadzonych przez firmę Knothe i Przedpełski, a później przez kilka miesięcy w kopalni węgla brunatnego „Ochle” w Wielkopolsce^[8], w okolicach Koła i Konina^[9].

Po przyłączeniu części Górnego Śląska do Polski^[9], w 1923 roku zaczął pracę w Okręgowym Urzędzie Górniczym w Katowicach, będąc w latach 1926–1937 jego naczelnikiem^[1]. Opracował tam ulepszone metody eksploatacji kopalin^[2]. W 1924 roku wstąpił do Stowarzyszenia Polskich Inżynierów Górniczych i Hutniczych, gdzie najpierw był sekretarzem, a następnie wiceprezesem Zarządu Głównego^[1]. Należał wraz z Brunonem Buzkiem, Andrzejem Madeyskim, Gustawem Różyckim i Benedyktem Wiszniewskim do grupy młodych inżynierów, którzy w latach 1925–1926 wysunęli program polonizacji górnośląskiego przemysłu, przeciwstawiając się polityce ugody z Niemcami^[8]. W latach 1929–1939 przewodniczył Komisji Pojednawczej i Arbitrażowej w Katowicach, która rozstrzygała spory pomiędzy pracodawcami a robotnikami. W latach 1930–1938 był redaktorem „Przeglądu Górniczo-Hutniczego”. W 1937 roku został naczelnikiem Wydziału Górnictwa Węglowego w Ministerstwie Przemysłu i Handlu^[1]. Jego działalność w ministerstwie zmierzała do ograniczenia swobody działania prywatnego kapitału w górnictwie na rzecz państwa^[8]. W latach międzywojennych mieszkał w Katowicach przy ulicy T. Kościuszki 48^[10]. Na stopień kapitana rezerwy został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1939 i 7. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[11].

W czasie II wojny światowej przebywał w Warszawie i Radomiu^[12], gdzie od 1941 roku był dyrektorem technicznym przedsiębiorstwa Radomski Torf^[8]. W 1940 roku był jednym z założycieli tajnej organizacji polskich inżynierów górnictwa, która przygotowywała plany przejęcia górnictwa przez polskie władze po wyzwoleniu Górnośląskiego Zagłębia Węglowego^[13].

31 lutego 1945 roku rozpoczął pracę w Centralnym Zarządzie Przemysłu Węglowego^[13]. W latach 1948–1965 pracował w Głównym Instytucie Górnictwa^[1] (pierwotnie pod nazwą Główny Instytut Paliw Naturalnych) jako kierownik Działu Koordynacji Prac Naukowych i naczelny redaktor prac naukowych instytutu, a potem jako doradca naukowy. Kierował m.in. badaniami nad geograficznym rozmieszczeniem różnych typów węgli w pokładach siodłowych GZW oraz pracami nad określeniem urabialności węgli^[13].

W latach 1945–1950 był redaktorem naukowym „Przeglądu Górniczego”^[1]. Był także członkiem Rady Naukowej Śląskiego Instytutu Naukowego w Katowicach oraz wiceprzewodniczącym Komisji Tradycji i Muzealnictwa Górniczego Zarządu Głównego Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Górnictwa^[13]. Prowadził badania m.in. w zakresie historii polskiego górnictwa^[12]. 2 lipca 1959 roku za działalność naukową został mu przyznany tytuł docenta. Ze względu na stan zdrowia 1 października 1965 roku przeszedł na emeryturę, prowadząc dalej badania naukowe^[13].

Zmarł 20 maja 1968 roku w Katowicach^[1][13].

Był żonaty z Marią Zelinger, z którą miał córkę Irenę i syna Andrzeja^[13].

Jedna z ulic Osiedla Witosa w Katowicach otrzymała nazwę Stanisława Kossutha^[14].

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 6597 – 17 maja 1922^[15][13][16]
• Krzyż Niepodległości – 13 kwietnia 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”^[17]
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski – 1958^[18]
• Krzyż Walecznych dwukrotnie – 16 września 1922 „za udział w b. Legionach Polskich”^[19][13]
• Złoty Krzyż Zasługi – 1946^[20]
• Krzyż Legionowy^[21]
• Odznaka „Za wierną służbę”^[21]
• Złota odznaka „Zasłużonemu w Rozwoju Województwa Katowickiego”^[13]

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2023-10-30].
• JanJ. Kantyka JanJ., WładysławW. Zieliński WładysławW. (red.), Śląski słownik biograficzny, t. 1, Katowice: Śląski Instytut Naukowy, 1977  (pol.).
• Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari 37. Kwestionariusz nr I.482.37-2854. Kossuth Stanisław, Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne im. gen. broni Kazimierza Sosnkowskiego, 27 maja 1933  (pol.).
• EugeniuszE. Ragus EugeniuszE., Stanisław Kossuth (1893-1968) – żołnierz, górnik, redaktor naczelny „Przeglądu Górniczo-Hutniczego”, „Przeglądu Górniczego”, historyk górnictwa węglowego, „Przegląd Górniczy”, 74 (10), Katowice: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa, 2018, s. 84-86, ISSN 0033-216X  (pol.).
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon, 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.
• UrszulaU. Rzewiczok UrszulaU. (red.), Patronowie katowickich ulic i placów, wyd. 2, Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2013, ISBN 978-83-87727-38-3  (pol.).
• BogdanB. Snoch BogdanB., Górnośląski leksykon biograficzny, wyd. 2, Katowice: Muzeum Śląskie, 2004, ISBN 978-83-87455-48-4  (pol.).