![]() | |
Data i miejsce urodzenia |
25 kwietnia 1893 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
wiosna 1940 |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1914–1940 |
Siły zbrojne | |
Formacja | |
Jednostki | |
Stanowiska |
dowódca batalionu |
Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
Odznaczenia | |
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
Stanisław Czubiński (ur. 25 kwietnia 1893 w Mętowie k. Lublina, zm. wiosną 1940 w Katyniu) – major łączności Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w rodzinie Franciszka i Salomei ze Szlagowskich[1]. Absolwent gimnazjum w Lublinie (1913). Student Wydziału Nauk Humanistycznych KUL[2]. W latach 1915–1918 w I Brygadzie Legionów. Ukończył kurs dla telegrafistów i szkołę podoficerską[3]. Od 1918 w WP. W latach 1919–1920 służył w 18, 10 i 1 Dywizji Piechoty. Walczył na wojnie z bolszewikami. 19 stycznia 1921 roku został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu porucznika, w wojskach łączności, w grupie oficerów byłych Legionów Polskich[4].
3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 89. lokatą w korpusie oficerów łączności, a jego oddziałem macierzystym był 1 pułk łączności[5]. W 1923 roku pełnił obowiązki komendanta kadry kompanii zapasowej I batalionu radiotelegraficznego w Beniaminowie[6]. Ukończył kurs oficerski przy 1 pułku radiotelegraficznym[3]. 19 marca 1928 roku został mianowany kapitanem ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 roku i 8. lokatą w korpusie oficerów łączności[7]. Pełnił wówczas służbę w pułku radiotelegraficznym[8]. W 1932 roku był szefem łączności 26 Dywizji Piechoty w Skierniewicach[9]. 27 czerwca 1935 roku awansował do stopnia majora ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1935 roku i 7. lokatą w korpusie oficerów łączności[10]. W marcu 1939 roku był dowódcą I batalionu radiotelegraficznego pułku radiotelegraficznego w Warszawie[11]. We wrześniu 1939 roku, po zakończeniu mobilizacji, pozostał w Ośrodku Zapasowym Radio w Warszawie[12].
W czasie kampanii wrześniowej 1939 roku, po agresji ZSRR na Polskę, w nieznanych okolicznościach wzięty do niewoli radzieckiej. Osadzono go w obozie jenieckim w Kozielsku[1]. Między 7 a 9 kwietnia 1940 roku przekazany do dyspozycji naczelnika smoleńskiego obwodu NKWD – lista wywózkowa LW 015/2[1] poz. 23, akta osobowe nr 4322[13] z 5 kwietnia 1940 roku. Został zamordowany między 9 a 11 kwietnia 1940 roku przez funkcjonariuszy NKWD w lesie katyńskim i pogrzebany w bezimiennej mogile zbiorowej, gdzie od 28 lipca 2000 roku mieści się oficjalnie Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu[14][15]. W miejscu tym prowadzone były ekshumacje i prace archeologiczne[16][17]. Jego nazwisko znajduje się w wysłanym z Katynia do Krakowa i opublikowanym w dniach 27–29 maja 1943 roku wykazie pierwotnie niezidentyfikowanych ofiar, których dane osobowe zostały ustalone w trakcie badań w laboratorium. Nazwisko Czubińskiego znajduje się na liście ofiar w Gońcu Krakowskim nr 122 z kwietnia 1943 roku i w Nowym Kurierze Warszawskim nr 127 z 1943 roku. W obu gazetach nr na liście ofiar to 464, który został nadany podczas ekshumacji prowadzonej przez Niemców[18] w 1943 roku[19][20]. Przy zwłokach Stanisława Czubińskiego zostały odnalezione: 2 kalend. kieszonkowe, okulary oraz cygarniczka[21].
Był żonaty z Jadwigą z Lindermanów, z którą miał córkę Barbarę i syna Andrzeja[1].
5 października 2007 roku minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień podpułkownika[22][23][24]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[25][26][27].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Niepodległości – 13 kwietnia 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[28]
- Krzyż Walecznych dwukrotnie[1]
- Złoty Krzyż Zasługi – 18 lutego 1939 „za zasługi na polu pracy społecznej”[29]
- Srebrny Krzyż Zasługi – 10 listopada 1928[30]
- Krzyż Kampanii Wrześniowej – pośmiertnie 1 stycznia 1986[31]
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]W ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia”, został posadzony Dąb Pamięci przez Sołectwo w Marcinkowie, honorujący Stanisława Czubińskiego[32]. Certyfikat nr 000533/000361/WE/2008[33].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
- obozy NKWD dla jeńców polskich
- ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Katyniu
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 96.
- ↑ Lista Katyńska KUL, „Przegląd Uniwersytecki” (Nr 4 (126)), sierpień 2010, s. 15 .
- ↑ a b УБИТЫ В КАТЫНИ, 2015, s. 819 .
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 5 lutego 1921 roku, s. 209.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 259.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 958, 969.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 19 marca 1928 roku, s. 56.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 615, 624.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 270, 492.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 28 czerwca 1935 roku, s. 69.
- ↑ Stepan, Rybka , Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939, 2006, s. 263, 817 .
- ↑ Leonard 1991 ↓, s. 253.
- ↑ Jędrzej Tucholski , Mord w Katyniu, 1991, s. 623 .
- ↑ 20 lat temu otwarto Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu - Redakcja Polska - polskieradio.pl [online], polskieradio.pl [dostęp 2024-06-27] (pol.).
- ↑ Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. LIII.
- ↑ Historia Zbrodni Katynskiej [online] [dostęp 2024-12-10] (pol.).
- ↑ Pierwsze ekshumacje w Katyniu. "Wszystko było przesiąknięte zapachem śmierci" - Historia [online], www.polskieradio.pl [dostęp 2025-01-04] (pol.).
- ↑ Instytut Pamięci Narodowej - Kraków , Niemcy w Katyniu w 1943 roku, „Instytut Pamięci Narodowej - Kraków” [dostęp 2025-01-05] [zarchiwizowane z adresu 2024-12-06] .
- ↑ Auswärtiges Amt , „Amtliches Material zum Massenmord von Katyn“, 1943, s. 177 [dostęp 2025-01-05] (niem.).
- ↑ Katyń według źródeł niemieckich – 1943 r.. stankiewicze.com. [dostęp 2025-01-05].
- ↑ Lista imienna zaginionych w ZSRR polskich jeńców wojennych z obozów Kozielsk - Ostaszków - Starobielsk, „Orzeł Biały. Polska walcząca o wolność.” (44 (330)), pbc.uw.edu.pl, 30 października 1948, s. 3 [dostęp 2025-01-05] (pol.).
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 12 [dostęp 2025-01-05] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ Zbrodnia katyńska, między prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2025-01-05] (pol.).
- ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
- ↑ Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 2024-08-28] (pol.).
- ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 87, poz. 137.
- ↑ M.P. z 1939 r. nr 45, poz. 76.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 636 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.
- ↑ Zarządzenie Ministra Spraw Wojskowych Nr 1/86 w sprawie nadania odznaki pamiątkowej „Krzyż Kampanii Wrześniowej 1939”. „Dziennik Ustaw RP”. 2, s. 30, 1986-04-10. Londyn: Minister Sprawiedliwości..
- ↑ Aktualności [online], psp.dabrowno.pl [dostęp 2025-01-05] .
- ↑ Tomasz Lewandowski , Adam Nielski , Katyń - strona główna [online], www.katyn-pamietam.pl [dostęp 2017-08-27] [zarchiwizowane z adresu 2017-09-04] (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Adam Moszyński (oprac.): Lista Katyńska. Jeńcy obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk, zaginieni w Rosji sowieckiej. Warszawa: Agencja Omnipress – Spółdzielnia Pracy Dziennikarzy, Polskie Towarzystwo Historyczne, 1989. ISBN 83-85028-81-1.
- Władysław Leonard: Dowództwa i Łączność. Obsada we wrześniu 1939, sygn. B.I.9c cz. 2. IPMS, 1991. [dostęp 2017-09-04].
- Jędrzej Tucholski: Mord w Katyniu. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1991. ISBN 83-211-1408-3.
- Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
- УБИТЫ В КАТЫНИ, Москва Общество «Мемориал» – Издательство «Звенья» 2015, ISBN 978-5-78700-123-5.