Skrzela (lotnictwo)
Skrzela (inaczej sloty) – elementy mechanizacji skrzydła samolotu umieszczone wzdłuż krawędzi natarcia samolotu lub (wyjątkowo) szybowca, stałe lub ruchome. Sloty mają za zadanie poprawienie własności aerodynamicznych statku powietrznego przy locie z małymi prędkościami i na dużych kątach natarcia poprzez opóźnienie oderwania się strug. Odbywa się to poprzez zdmuchiwanie warstwy przyściennej przednią częścią skrzydła na części lub całości jego rozpiętości[1].
Zastosowanie skrzeli skraca drogę startu i lądowania samolotu, zwiększa siłę nośną, zmniejsza ryzyko wpadnięcia w korkociąg, polepsza pracę lotek, umożliwia lot z niską prędkością (współgrając z klapami) oraz zmniejsza ryzyko przeciągnięcia[2]. Działanie slotów polega na opóźnieniu oderwania warstwy przyściennej dzięki zwiększeniu jej energii kinetycznej na górnej powierzchni skrzydła poprzez zasilenie jej elementami powietrza pochodzącymi z dolnej powierzchni. Stosuje się sloty automatyczne lub stałe. Zastosowanie slotów automatycznych wiąże się z komplikacją konstrukcji skrzydła i wzrostem jego masy. Zasada działania slotów automatycznych opiera się na wykorzystaniu zmian w rozkładach ciśnień na profilu, jakie zachodzą podczas zmiany kąta natarcia. Ich położenie zależy od bilansu ciśnień na krawędzi natarcia – przy małych kątach natarcia nadciśnienie dociska slot do płata, wraz ze wzrostem kąta natarcia slot wysuwa się[3]. Sloty stałe upraszczają konstrukcję skrzydła, ale to rozwiązanie sprawdza się jedynie w samolotach o niewielkiej prędkości lotu.
Po raz pierwszy urządzenie to zastosowano w samolotach produkowanych przez brytyjską wytwórnię lotniczą Handley Page.
Stałe sloty są np. w samolotach:
- PZL-101 Gawron
- PZL-104 Wilga
- PZL-106 Kruk
Ruchome sloty zamontowano na samolotach:
- RWD-6
- RWD-9
- RWD-13
- RWD-14 Czapla
- RWD-15
- An-2
Przypisy
- ↑ Cymerkiewicz 1982 ↓, s. 121-122.
- ↑ Brodzki, Górski, Lewandowski 1979 ↓, s. 224.
- ↑ Galiński 2016 ↓, s. 138-139.
Bibliografia
- Skrzydło szczelinowe. W: Zdzisław Brodzki, Stefan Górski, Ryszard Lewandowski: Ilustrowana Encyklopedia dla Wszystkich. Lotnictwo. Warszawa: Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, 1979. ISBN 83-204-0005-8. OCLC 746314108.
- Ryszard Cymerkiewicz: Budowa samolotów. Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1982. ISBN 83-206-0282-3. OCLC 749706309.
- Cezary Galiński: Wybrane zagadnienia projektowania samolotów. Wydawnictwa Naukowe Instytutu Lotnictwa, 2016. ISBN 978-83-63539-31-3. OCLC 979252457.
Zobacz też
- p
- d
- e
Płatowiec |
|
---|---|
Układy sterowania lotem |
|
Urządzenia zwiększające siłę nośną oraz aerodynamikę skrzydeł |
|
Awionika i systemy przyrządów pokładowych |
|
Czujniki i urządzenia zespołów napędowych oraz instalacji paliwowej |
|
Podwozie i urządzenia hamujące |
|
Urządzenia ratownicze i awaryjne | |
Pozostałe systemy |
|