Skansen im. Marii Żywirskiej w Brańszczyku
Widok ogólny fragmentu ekspozycji | |||
Państwo | Polska | ||
---|---|---|---|
Województwo | |||
Miejscowość | Brańszczyk | ||
Adres | Jana Pawła II 65A | ||
Data założenia | 2015 | ||
Zakres zbiorów | zabytki architektury drewnianej, zbiory etnograficzne obrazujące życie codzienne Kurpii Białych | ||
Położenie na mapie gminy Brańszczyk | |||
Położenie na mapie Polski | |||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego | |||
Położenie na mapie powiatu wyszkowskiego | |||
52°37′50,5″N 21°35′13,3″E/52,630694 21,587028 | |||
| |||
Strona internetowa |
Skansen im. Marii Żywirskiej w Brańszczyku – skansen zlokalizowany w północnej części Brańszczyka w powiecie wyszkowskim (województwo mazowieckie).
Historia
Placówkę stworzono w 2015 z inicjatywy samorządu gminnego w Brańszczyku. Gromadzi budynki i przedmioty związane z historią oraz kulturą Kurpi Białych, grupy etnicznej o unikatowych strojach, zwyczajach i budownictwie, tworzonej przez osadników przybyłych w XVIII wieku z Kurpi Zielonych (północne Mazowsze)[1]. W 2014 gmina Brańszczyk otrzymała dofinansowanie na organizację skansenu z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (projekt pod nazwą Ochrona dziedzictwa kulturowego poprzez utworzenie skansenu w Brańszczyku przy projektowanym szlaku św. Jakuba do Łomży). Powiat wyszkowski natomiast nieodpłatnie użyczył gminie część działki należącej do domu pomocy społecznej w Brańszczyku. Pierwszymi eksponatami były drewniana chata, dom bartnika, stodoła i kuźnia. Skansen ma być rozbudowywany, by docelowo utworzyć park etnograficzno-przyrodniczy[2][3].
Obiekty
Na terenie skansenu znajdują się:
- chata drewniana z Trzcianki (numer domu 223) sprzed II wojny światowej – duża izba, kuchnia i przedsionek z gankiem i przydomowym ogrodem otoczonym wiklinowym płotem (rośliny w ogrodzie są nasadzane przez Witolda Jechnę, znawcę kultury kurpiowskiej[1]); wyposażenie stanowią dary od lokalnej ludności,
- drewniana chata z Trzcianki (numer domu 95),
- stodoła z gajówki Tuchlin (wewnątrz zgromadzono maszyny mechaniczne z XIX i początku XX wieku),
- kuźnia z Udrzyna z dmuchawą kowalską, wiertarką, szlifierką ręczną i kolekcją podków,
- replika studni podobna do obiektu istniejącego dawniej przy dworze w Brańszczyku,
- stodoła,
- studnia z żurawiem,
- chlew,
- drewniana altana z obrotowym podestem,
- ogrodzenie, brama[2][3].
Skansen obejmuje obszar stawów. W chatach zwraca uwagę wyposażenie, np. krosna z 1897. Organizowane są wystawy stałe i czasowe. W powojennym domu z Trzcianki można zobaczyć ekspozycje pt. „Od sochy do kombajnu” oraz „Zagroda wiejska Jana i Janiny Uchal” autorstwa Stanisława Kądzieli z Niemir, który stworzył drewniane miniatury sprzętów rolniczych i przedmiotów domowego użytku, oraz wystawę poświęconą etnografce i muzealniczce Marii Żywirskiej, urodzonej w Brańszczyku honorowej członkini Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego. Wystawy czasowe to np. „Gmina Brańszczyk w fotografiach Mariana Pokropka” (2017)[1][2].
Imię Marii Żywirskiej skansen nosi na mocy uchwały Rady Gminy Brańszczyk z 13 października 2017[2].
W skansenie organizowane są plenery fotograficzne, sesje zdjęciowe prywatne i zespołów regionalnych. Kręcono tu zdjęcia do etiudy Warszawskiej Szkoły Filmowej. W skansenie organizowane są dożynki, festyny, Dzień Dziecka, pikniki rodzinne[2].
W 2015 samorząd gminy Brańszczyk otrzymał nagrodę Starosty Powiatu Wyszkowskiego „Za Czyn” w kategorii „Kultura” za poszanowanie dziedzictwa kulturowego przez budowę skansenu[2].
Galeria
- Brama wejściowa
- Chałupa z ogrodem ziołowym
- Widok ogólny
Przypisy
- ↑ a b c Skansen im. Marii Żywirskiej w Brańszczyku | Mazowiecki Szlak Tradycji [online], www.mazowieckiszlaktradycji.com [dostęp 2020-08-20] .
- ↑ a b c d e f Maria WeronikaM.W. Kmoch Maria WeronikaM.W., Skansen im. M. Żywirskiej w Brańszczyku – Park Etnograficzno-Krajobrazowy, „Rocznik Ostrowski”, 4, 2018, s. 109–118 [dostęp 2023-09-27] .
- ↑ a b Gmina Brańszczyk, powiat wyszkowski, województwo mazowieckie [online], www.branszczyk.pl [dostęp 2020-08-20] .