Sierpnica pospolita

Sierpnica pospolita

Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	selerowce
Rodzina	selerowate
Rodzaj	sierpnica
Gatunek	sierpnica pospolita
Nazwa systematyczna
Falcaria vulgaris Bernh. Syst. Verz. Erf.: 176 (1800)[3]
Synonimy Bunium falcaria (L.) M.Bieb. Carum falcaria (L.) Lange Critamus agrestis (Hoffm.) Besser Critamus falcaria (L.) Rchb. Drepanophyllum agreste Hoffm. Drepanophyllum falcaria (L.) Desv. Drepanophyllum sioides Wibel Falcaria agrestis (Hoffm.) Sweet Falcaria falcaria (L.) H.Karst. Falcaria glauca Dulac Falcaria neglectissima Klokov Falcaria persica Stapf & Wettst. Falcaria rivini Host Falcaria serrata St.-Lag. Falcaria sioides (Wibel) Asch. Helosciadium falcaria (L.) Hegetschw. Prionitis falcaria (L.) Dumort. Prionitis falcata Delarbre Selinum falcaria (L.) E.H.L.Krause Seseli falcaria (L.) Crantz Sium falcaria L. Sium falcatum Dubois[3]
Multimedia w Wikimedia Commons

Sierpnica pospolita (Falcaria vulgaris) – gatunek roślin z rodziny selerowatych. W szerokim ujęciu systematycznym jest jedynym przedstawicielem rodzaju sierpnica Falcaria. Występuje w Europie i zachodniej Azji, w tym rozpowszechniony jest w Polsce. Rośnie w miejscach suchych i słonecznych^[4].

Rozmieszczenie geograficzne

Zasięg gatunku obejmuje dużą część Europy od Hiszpanii i Francji na wschód oraz zachodnią Azję po Afganistan, Kazachstan i zachodnią Syberię. Jako gatunek introdukowany rośnie w północnej Europie (Wielka Brytania, Dania i Szwecja), w środkowej i wschodniej części Stanów Zjednoczonych oraz w środkowej Syberii^[3].

W Polsce gatunek jest rozpowszechniony w zachodniej części niżu, w pasie wyżyn i pogórzu Sudetów, bardzo rzadko rośnie na pogórzu Karpat, w województwie łódzkim, mazowieckim i warmnińsko-mazurskim, brak go w wyższych położeniach górskich oraz w województwie podlaskim^[5].

Morfologia

Pokrój

Sinozielona i naga, rzadziej nieco w dolnej części owłosiona roślina zielna z wrzecionowatym, białawym korzeniem^[6]. Łodyga jest silnie gałęzista^[6] od dołu lub przynajmniej w górnej połowie^[4]. Osiąga od ok. 30 do 100 cm wysokości^[6]. Po dojrzeniu nasion zasycha i staje się łamliwa w nasadzie^[4].

Liście

Nieco skórzaste^[4]. W dole łodygi pojedyncze lub trójsieczne, w górze trójdzielne, o odcinkach dodatkowo 2–3 krotnie podzielonych^[4]. Górne liście z wąskimi i obłonionymi pochwami liściowymi^[6]. Odcinki równowąsko-lancetowate, piłkowane i często sierpowato zagięte do 10 cm długości i 0,8 cm szerokości^[4].

Kwiaty

Drobne, białe^[6] lub zielonkawobiałe^[4] zebrane w baldachy o 5–15 gładkich szypułach^[6]. Pokrywy i pokrywki składają się z 4–8 nierównych listków kształtu równowąsko szydłowatego^[6].

Owoce

Wydłużone i wąskie rozłupnie osiągające 3–4 mm długości i 1 mm szerokości^[6].

Biologia i ekologia

Roślina roczna, dwuletnia, rzadko wieloletnia^[4][6]. Preferuje gleby wapienne, gliniaste. Rośnie w miejscach słonecznych, na zboczach, przydrożach, przytorzach, miedzach i odłogach^[4][6]. Jest atakowana przez rdzę Puccinia sii-falcariae i Ramularia libanotidis wywołującą plamistość liści^[7].

Przypisy