Samuel Josef Fünn

Samuel Josef Fünn

Data urodzenia	1818
Data i miejsce śmierci	1890 Wilno
Zawód, zajęcie	pisarz, publicysta, wydawca
Multimedia w Wikimedia Commons

Samuel Josef Fünn, także Finn^[1] (ur. 1818, zm. 1890 w Wilnie) – żydowski pisarz, publicysta i historyk. Jeden z czołowych przedstawicieli haskali w Wilnie.

Życiorys

W zależności od źródeł, Samuel Josef Fünn urodził się w Grodnie^[1] lub Wilnie^[2][3]. Uzyskał tradycyjne religijne wykształcenie^[1][2], które wzbogacił poprzez samokształcenie^[1]. Mieszkał w Wilnie, gdzie dołączył do kręgów zwolenników haskali i wykładał Biblię i język hebrajski^[2] w lokalnej szkole rabinackiej^[1].

Na początku lat 40. XIX. wraz z Lazarem Lipmanem Hurwicem^[1][2] założył pismo literackie^[2] „Pirche(j) Cafon”^[1][2]. Był to pierwszy tego typu periodyk w Imperium Rosyjskim^[2]. W latach 1860–1881 wydawał czasopismo „Ha-Karmel”^[1][3], które z początku było tygodnikiem, a następnie miesięcznikiem. Fünn nie tylko je redagował i wydawał, ale i pisał do niego artykuły po hebrajsku i rosyjsku dotyczące m.in. historii Żydów czy krytykę literacką^[2]. W 1863 roku założył hebrajską drukarnię^[2]. Utrzymywał się z budownictwa, posiadał cegielnię i tartak^[3].

Zajął istotne miejsce pośród wiodących postaci żydowskiej społeczności w Wilnie, jego rola doceniona została także przez cywilne władze miasta^[2]. Należał do umiarkowanego skrzydła haskali^[2], usiłując połączyć elementy tradycji z postępowymi ideami^[3]. W początkach istnienia Chowewej Syjon pomógł utworzyć jej wileński oddział, który następnie współprowadził^[2]. W ramach swojej pracy naukowej, którą publikował w języku hebrajskim, przygotował m.in. obszerne opracowania na temat historii Żydów^[1]. W 1860 roku wydał Kirja neemana – pierwszą publikację o historii Żydów w Wilnie w języku hebrajskim^[3].

Zmarł w 1890 roku w Wilnie^[1].

Jego imieniem nazwano ulicę w Wilnie, w dzielnicy Śnipiszki^[3].

Wybrana twórczość

• Nidche(j) Israel (Wygnańcy Izraela), 1850
• Diwre(j) ha-jamim li-wne(j) Israel (Dzieje Żydów), 1871–1877
• Kirja neemana (Wierne miasto), 1860^[1]

Przypisy