Słup graniczny w Biskupicach Radłowskich
nr rej. B-173/70 z 11 listopada 1970 r.[1] | |||
Państwo | Polska | ||
---|---|---|---|
Województwo | |||
Miejscowość | |||
Styl architektoniczny | gotyk | ||
Fundator | Zbigniew Oleśnicki | ||
Data budowy | 1450 | ||
Położenie na mapie gminy Radłów | |||
Położenie na mapie Polski | |||
Położenie na mapie województwa małopolskiego | |||
Położenie na mapie powiatu tarnowskiego | |||
50°07′00,980″N 20°50′25,404″E/50,116939 20,840390 | |||
|
Słup graniczny w Biskupicach Radłowskich – gotycki słup graniczny z 1450 przy ul. Bohaterów Września w Biskupicach Radłowskich, w małopolskiej gminie Radłów. Najstarszy zachowany tego typu obiekt w Polsce[2].
Słup ustawiono przy średniowiecznym trakcie wiodącym z Radłowa do Opatowa; na granicy będących wtedy częścią dóbr biskupów krakowskich Biskupic Radłowskich i wsi rycerskiej Zabawa. Słup ufundował kardynał Zbigniew Oleśnicki, zwierzchnik diecezji krakowskiej, by położyć kres sąsiedzkim zatargom. Jego budowa przypieczętowała podpisanie aktu prawnego ustalającego przebieg granicy między dobrami biskupimi a posiadłościami wsi Zabawy i Zdrochca[2].
Obiekt wpisano do rejestru zabytków ruchomych 11 listopada 1970 pod nr B-173/70.
Opis
Słup w formie czworobocznego graniastosłupa ze ściętymi narożnikami wykonano z wapienia pińczowskiego. Nakrywa go kamienny daszek z kulą na szczycie. W górnej jego części, w niszach na szerszych ścianach widnieją płaskorzeźby. Na przedniej ścianie wyrzeźbiono wizerunek Chrystusa na krzyżu[3]. Pod krucyfiksem na trzech sąsiednich ścianach wygrawerowano minuskułą gotycką tekst w języku łacińskim:
Hoc signum verum clerum distinguit et hern
1450 may 4
Nieco niżej wyryto prawdopodobnie imię Hencze[4], pod nim znajdują się napisy z XVII wieku:
Felix Zilinski AD 1623
Christoferus Zielinski AD 1675
Obok nich na węższej ściance, po prawej stronie widnieje jeszcze napis:
AD 1637 Ioannes Klizinski
U dołu znajduje się napis w języku polskim. Wynika z niego, że w czerwcu 1898 roku słup odnowiono z funduszu Crona oraz kosztem jego konserwatorów i państwa Małgorzaty i Józefa Schinzlów[5]. Na bocznych ścianach wyrzeźbiono wizerunki Matki Bożej i św. Jana Ewangelisty, natomiast na tylnej ścianie herb jego fundatora – Dębno pod kapeluszem kardynalskim. Pod herbem, również na trzech sąsiednich ścianach, wykuto napis:
Dextrum do clero sinistrum largior hern
Tłumaczenie napisów
W przekładzie na język polski napisy brzmią[6]:
Ten znak posiadłości duchowne rozdziela i pańskie. 1450 rok 4 maj.
Na prawo daję duchowieństwu, na lewo przyznaję panom.
W innej wersji[3]:
Ten znak prawdziwy kler oddziela od panów. 4 maja 1450.
Co na prawo przypada klerowi, co na lewo dziedzicom.
Przypisy
- ↑ Decyzja z 1970 r. o wpisie do rejestru zabytków średniowiecznego słupa granicznego w Biskupicach Radłowskich (pol.) facebook.com [dostęp 2024-01-13]
- ↑ a b Biskupice Radłowskie - gotycki słup graniczny [online], www.polskiekrajobrazy.pl [dostęp 2017-08-17] .
- ↑ a b Kwartalnik Informacyjny Ziemi Radłowskiej; Rok V Nr 4 (21) Wrzesień 2011 (str. 58) ISSN 1897-8339 [online], doczz.pl [dostęp 2017-09-04] .
- ↑ Historia i zabytki - Oficjalna strona Miasta i Gminy Radłów [online], www.gminaradlow.pl [dostęp 2017-08-17] (pol.).
- ↑ Biskupice Radłowskie - średniowieczny słup graniczny [online], www.straznicyczasu.pl [dostęp 2017-08-17] (pol.).
- ↑ Słup Graniczny - Biskupice Radłowskie [online], malopolska.przyjedztu.pl [dostęp 2017-08-17] (pol.).