Sławosz Uznański-Wiśniewski

Sławosz Uznański-Wiśniewski

Sławosz Uznański-Wiśniewski na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (2025)
Imię i nazwisko urodzenia	Sławosz Uznański
Data i miejsce urodzenia	12 kwietnia 1984 Łódź
Zawód, zajęcie	inżynier, naukowiec, astronauta
Tytuł naukowy	doktor
Edukacja	Université de Nantes, Université d’Aix-Marseille
Alma Mater	Politechnika Łódzka
Pracodawca	CERN, ESA
Małżeństwo	Aleksandra Uznańska-Wiśniewska
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Wiadomości w Wikinews

Sławosz Uznański-Wiśniewski (ur. 12 kwietnia 1984^[1] w Łodzi) – polski inżynier, astronauta Europejskiej Agencji Kosmicznej^[2]. Drugi Polak w historii oraz 743. (635. w locie orbitalnym) osoba, która znalazła się w przestrzeni kosmicznej^[3][4], a także pierwszy Polak, który przebywał na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej^[5][6].

Pochodzi z Łodzi^[7][8]. Jest synem historyków sztuki Piotra Uznańskiego i Mai Marquardt-Uznańskiej. Absolwent VIII Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Asnyka w Łodzi^[9][10]. W 2008 ukończył z wyróżnieniem studia magisterskie na Politechnice Łódzkiej oraz studia magisterskie na Université de Nantes i w tym samym roku otrzymał również dyplom inżynierski na École Polytechnique de l'Université de Nantes^[11]. W 2011 roku uzyskał z wyróżnieniem^[12] stopień doktora na Université d’Aix-Marseille za pracę dotyczącą konstrukcji odpornych na promieniowanie kosmiczne^[11]. Prócz języka ojczystego posługuje się biegle językiem angielskim oraz francuskim^[13].

Podczas studiów doktorskich pracował jako inżynier ds. efektów promieniowania w STMicroelectronics w Crolles we Francji, koncentrując się na odpornych na promieniowanie europejskich technologiach cyfrowych CMOS do zastosowań kosmicznych^[13]. Od 2014 roku był również wolontariuszem recenzującym wiele komercyjnych projektów satelitarnych, takich jak konstelacja ICEYE, a także polskie misje kosmiczne, takie jak PW-Sat2, HyperSat i EagleEye^[13]. W 2019 roku pełnił funkcję eksperta technicznego i ewaluatora w ramach unijnego programu finansowania badań naukowych i innowacji Horizon 2020, dokonując przeglądu i oceny europejskich technologii kosmicznych dla Europejskiej Agencji Wykonawczej ds. Badań Naukowych (REA)^[13].

Autor książki na temat efektów promieniowania w układach elektronicznych i współautor ponad 50 artykułów naukowych. Prowadził wykłady dotyczące projektowania systemów kosmicznych na międzynarodowych szkołach inżynierskich i był recenzentem wielu projektów satelitów komercyjnych^[12].

W 2011 roku rozpoczął pracę w Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych (CERN) w Genewie w Szwajcarii. Do jego obowiązków należało m.in. prowadzenie kampanii testów radiacyjnych w obiektach testowych ESA w celu kwalifikacji komponentów i systemów elektronicznych do użytku w kosmosie i w akceleratorach^[13]. Specjalizował się w projektowaniu elektroniki pracującej w akceleratorach, projektował m.in. system sterowania mocą Wielkiego Zderzacza Hadronów (LHC)^[11].

W 2013 roku został mianowany kierownikiem projektu i starszym inżynierem ds. niezawodności systemów elektronicznych. Był odpowiedzialny za stworzenie odpornego na promieniowanie systemu sterowania konwerterem mocy, który od 2017 roku stanowi kluczową część LHC^[13].

W latach 2018–2020 był inżynierem odpowiedzialnym za całodobową pracę i optymalne funkcjonowanie Wielkiego Zderzacza Hadronów^[2][13].

Wziął udział w rekrutacji do Europejskiego Korpusu Astronautów, rozpoczętej przez Europejską Agencję Kosmiczną (ESA) w marcu 2021 roku. Spośród 22,5 tys. osób, w tym 549 z Polski, ESA wybrała 17 astronautów, w tym 11 rezerwistów, którzy w razie potrzeby mogą być powołani do korpusu podstawowego. Uznański znalazł się w tej drugiej grupie^[11].

28 czerwca 2023 roku działające przy premierze Centrum GovTech poinformowało, że Uznański, jako drugi Polak w historii, poleci w kosmos^[14]. 1 września 2023 roku dołączył do Europejskiego Korpusu Astronautów jako astronauta projektowy ESA^[2][13], wtedy też rozpoczęło się jego szkolenie w Europejskim Centrum Astronautów^[15].

5 sierpnia 2024 roku ESA oficjalnie ogłosiła, że Uznański weźmie udział w misji Ax-4 na Międzynarodową Stację Kosmiczną jako specjalista misji^[16]. Przeprowadzi on 13 eksperymentów i badań zaprojektowanych przez polskich inżynierów i naukowców w ramach ogłoszonej 2 grudnia 2024 roku^[17] polskiej misji technologiczno-naukowej Ignis. Będą dotyczyć m.in. działania zaawansowanych jednostek AI w warunkach niskiej grawitacji, wpływu długotrwałego pobytu w kosmosie na zdrowie psychiczne człowieka, czy też wykorzystania mikroglonów w przyszłych misjach kosmicznych i medycynie kosmicznej^[18].

Start misji Axiom 4 nastąpił 25 czerwca 2025 roku o godzinie 8:31 czasu polskiego^[3]. Następnego dnia po pomyślnym zadokowaniu statku kosmicznego Crew Dragon Grace z astronautami na pokładzie, o godzinie 14:23 CEST Sławosz Uznański-Wiśniewski jako pierwszy Polak został przyjęty przez załogę na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej^[5]. Uznański został drugim, po Mirosławie Hermaszewskim^[19] Polakiem oraz 743. (635. w locie orbitalnym) człowiekiem, który znalazł się w przestrzeni kosmicznej^[3].

15 lipca kapsuła Dragon Grace z załogą Ax-4, w tym Sławoszem Uznańskim-Wiśniewskim, wróciła na Ziemię^[20].

• Jubileuszowy medal na 600-lecie Łodzi – 2023^[21]
• ESA Astronaut Wings – 2023^[13]
• Universal Astronaut Insignia za lot orbitalny (nr 635) – Stowarzyszenie Uczestników Lotów Kosmicznych (Association of Space Explorers(inne języki))^[22]; 2025^[23][24].

W czerwcu 2025 łódzcy muzycy Marcin Pryt i Grzegorz Fajngold w ramach formacji MASZYNOWA nagrali piosenkę Kosmos dla wszystkich by upamiętnić jego lot^[25].

W 2025 wziął ślub z posłanką na Sejm RP Aleksandrą Wiśniewską i przyjął dwuczłonowe nazwisko^[26].

• Axiom Mission 4
• Mirosław Hermaszewski – pierwszy Polak w kosmosie