Qazim Koculi

Qazim Koculi
Ilustracja
Qazim Koculi (lata 30. XX w.)
Data i miejsce urodzenia

14 kwietnia 1883
Koculi

Data i miejsce śmierci

2 stycznia 1943
Wlora

Premier Albanii
Okres

od 6 grudnia 1921
do 6 grudnia 1921

Poprzednik

Pandeli Evangjeli

Następca

Hasan Prishtina

Sołtys Brataja
Okres

od ?
do 1917

Minister robót publicznych Albanii
Okres

od 16 czerwca 1924
do 24 grudnia 1924

podpis
Multimedia w Wikimedia Commons

Qazim Koculi (ur. 14 kwietnia 1883 w Koculi jako Qazim Muhammed, zm. 2 stycznia 1943 we Wlorze) – osmański, następnie albański wojskowy. Premier Albanii w 1921 roku oraz minister robót publicznych kraju w 1924 roku.

Życiorys

Studiował w osmańskiej akademii wojskowej Kara Harp Okulu, którą ukończył w stopniu podporucznika (teğmen)[1][2]. Służył w osmańskiej marynarce wojennej, gdzie został awansowany do stopnia porucznika (üsteğmen)[1][2].

W 1911 walczył w bitwie morskiej pod Prewezą; odmówił wykonania rozkazu poddania się włoskiej flocie[1]. Za niewykonanie tego rozkazu wydano za nim nakaz aresztowania; Koculi schronił się w Argentynie, gdzie przebywał do 1912 roku[1].

Podczas I wojny światowej pełnił funkcję sołtysa wsi Brataj do 1917 roku, następnie w latach 1918–1919 był zastępcą prefekta Tepeleny[3][1][2]. W styczniu 1920 roku uczestniczył w kongresie w Lushnji jako delegat Wlory[4][2].

Dowodził wojskami albańskimi w bitwie o Wlorę; 3 września 1920 przejęły one miasto z rąk włoskich[3][5][6][2]. Pełnił następnie funkcję prefekta Wlory od 29 maja 1920 do 1921 roku[3][6].

5 kwietnia 1921 roku został wybrany do Rady Narodowej Albanii, reprezentując Partię Ludową (Partia Popullore)[6]. 6 grudnia 1921 roku został mianowany premierem Albanii, jednaki zrzekł się tej funkcji już tego samego dnia[3][7][8][9][10][11]; funkcję premiera Albanii właściwie pełnił przez 12 godzin, został uznany za najkrócej urzędującego premiera w historii tego kraju[12].

Od 16 czerwca do 24 grudnia 1924 był ministrem robót publicznych Albanii w rządzie Fana Nolego[13][14][6][15]. Jako minister, we wrześniu 1924 powołał komisję do przygotowania ustawy o reformie rolnej, która ostatecznie nie doszła do skutku[16]. Z powodu dojścia Ahmeda Zogu do władzy, Koculi opuścił Albanię[6][2]. Na emigracji spędził kilkanaście lat w państwach Europy Zachodniej, gdzie kierował albańskimi antyzogistycznymi organizacjami, między innymi w roku 1925 w Wiedniu współzałożył Komitet Narodowo-Rewolucyjnego KONARE[17][18].

Podczas włoskiej okupacji Albanii wstąpił do Albańskiej Partii Faszystowskiej[19][6][18]. Zlecono mu organizowanie nieregularnych sił w okolicach Wlory w celu rozbicia albańskich partyzantów[20]. Mustafa Kruja, ówczesny szef rządu Albanii, prawdopodobnie potajemnie zlecał Koculiemu tworzenie ruchu oporu[21].

Okoliczności śmierci Koculiego nie są do końca jasne; możliwe, że został zabity przez Hasana Alię na rozkaz Włochów[22][23]. Według innej wersji został zabity przez komunistycznych partyzantów na obrzeżach Wlory po jej zdobyciu[24]; prawdopodobnie Koculi został zabity za zdradę stanu[25][26]. Według władz komunistycznych wpływ na zabójstwo Koculiego mogły mieć również władze włoskie, które nie darzyły go zaufaniem, nawet po inwazji na Albanię w 1939 roku[27]. Na rozkaz gubernatora Protektoratu Albanii Francesco Jacomoniego, wydano nakaz ukarania osób zaangażowanych w zabójstwo Koculiego; premier Albanii Mustafa Kruja podał swój rząd do dymisji dnia 13 stycznia 1943[19][6][28].

Został pochowany dwa dni później, 4 stycznia 1943 w swojej rodzinnej wiosce Koculi, jego grób znajduje się tu do dziś[2].

Życie prywatne

Był synem Muhameta Koçiu i Qamo Hysni Koculi[2].

Qazim Koculi był w związku małżeńskim z Refije Aliu Koculi, z którą miał syna Kujtima i córkę Nurije[2].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e Elsie 2013 ↓, s. 240.
  2. ↑ a b c d e f g h i Qafoku 2017 ↓, s. 72.
  3. ↑ a b c d Dervishi 2012 ↓, s. 153.
  4. ↑ Pearson 2004 ↓, s. 145.
  5. ↑ Pearson 2004 ↓, s. 146, 149–150, 181, 234.
  6. ↑ a b c d e f g Elsie 2013 ↓, s. 241.
  7. ↑ Pearson 2004 ↓, s. 181.
  8. ↑ Fischer 2012 ↓, s. 31–32.
  9. ↑ Elsie 2013 ↓, s. 134, 241.
  10. ↑ Qafoku 2017 ↓, s. 64, 68, 70, 72–73.
  11. ↑ Qeveritë Shqiptare. shtetiweb.org. (alb.).
  12. ↑ Qafoku 2017 ↓, s. 72–73.
  13. ↑ Pearson 2004 ↓, s. 224, 225.
  14. ↑ Dervishi 2012 ↓, s. 18.
  15. ↑ Qafoku 2017 ↓, s. 74.
  16. ↑ Austin 2012 ↓, s. 62.
  17. ↑ Pearson 2004 ↓, s. 241, 412.
  18. ↑ a b Qafoku 2017 ↓, s. 75.
  19. ↑ a b Pearson 2005 ↓, s. 234.
  20. ↑ Pearson 2005 ↓, s. 7.
  21. ↑ Qafoku 2017 ↓, s. 76, 79.
  22. ↑ Pearson 2004 ↓, s. 225, 233–234.
  23. ↑ Qafoku 2017 ↓, s. 76–77.
  24. ↑ Qafoku 2017 ↓, s. 76.
  25. ↑ Pearson 2005 ↓, s. 233–234.
  26. ↑ Qafoku 2017 ↓, s. 77.
  27. ↑ Qafoku 2017 ↓, s. 76–78.
  28. ↑ Qafoku 2017 ↓, s. 79.

Bibliografia

  • OwenO. Pearson OwenO., Albania and King Zog: Independence, republic and monarchy 1908–1939, Londyn, Nowy Jork: I.B. Tauris, 2004, ISBN 1-84511-013-7 .
  • OwenO. Pearson OwenO., Albania in occupation and war: From fascism to communism, Londyn, Nowy Jork: I.B. Tauris, 2006, ISBN 1-84511-014-5 .
  • RobertR. Austin RobertR., Founding a Balkan state: Albania’s experiment with democracy, 1920–1925, Toronto: University of Toronto, 2012, ISBN 978-1-4426-4435-9 .
  • KastriotK. Dervishi KastriotK., Kryeministrat dhe ministrat e shtetit shqiptar në 100 vjet, 2012, ISBN 978-99943-56-22-5 .
  • Bernd JurgenB.J. Fischer Bernd JurgenB.J., King Zog and the struggle for stability in Albania, Tirana: Albanian Institute for International Studies, 2012, ISBN 978-99956-809-6-1 .
  • RobertR. Elsie RobertR., A Biographical Dictionary of Albanian History, Londyn: I.B. Tauris, 2012, ISBN 978-1-78076-431-3 .
  • RolandR. Qafoku RolandR., Historia e 33 kryeministrave të Shqipërisë nga Ismail Qemali te Edi Rama, Tirana: Onufri, 2017, ISBN 978-9928-226-63-1 .