![]() Psalm 100 w „Bardzo bogatych godzinkach księcia de Berry”, XV w. | |||
Autor |
przypisywany Dawidowi | ||
---|---|---|---|
Tematyka |
religijna | ||
Typ utworu | |||
Data powstania |
między XI a III w. p.n.e. | ||
Wydanie oryginalne | |||
Miejsce wydania | |||
Język | |||
Data wydania |
p.n.e. | ||
|
Psalm 100 – jeden z utworów zgromadzonych w biblijnej Księdze Psalmów. W systemie numeracji stosowanym w greckiej Septuagincie i łacińskiej Wulgacie psalm ten jest psalmem 99.
Psalm 100 identyfikuje się również często przez łaciński incipit Iubilate Deo, omnis terra[1].
Tekst psalmu i jego interpretacja
[edytuj | edytuj kod]Psalm ten zaliczany jest do grupy hymnów, stanowi niejako doksologię kończącą całą serię psalmów opiewających powszechne królestwo Boga Jahwe[a][2][3]. Odautorski hebrajski incipit klasyfikuje ten krótki, liczący pięć wersetów utwór jako psalm dziękczynny (hebr. מִזְמוֹר לְתוֹדָה). Wykonywano go zapewne chóralnie w czasie liturgii w świątyni jerozolimskiej[4].
W Psalmie 100 czterokrotnie wymienione zostaje imię Jahwe (hebr. יהוה; w. 1, 2, 3 i 5)[5].
Redaktorzy polskich wydań Biblii opatrzyli Psalm 100 następującymi nagłówkami sugerującymi jego interpretację: hymn podczas procesji do świątyni (Biblia poznańska), służcie Panu z weselem! (Biblia Tysiąclecia), wezwanie do uwielbienia (Biblia jerozolimska)[3][4][5].
Psalm stanowi sekwencję wezwań do wielbienia ustami i gestami. Psalmista zachęca wiernych, by wykrzykiwali, służyli, stawali, uświadamiali sobie, wstępowali, chwalili i błogosławili. Okolicznością jest odczuwanie radości z faktu znajdowania się pod opieką Stworzyciela. Świadomość bycia członkiem społeczności należącej do Jahwe pobudza do dziękczynienia. Przymioty Boga wymienione zostają w ostatnim wersecie, Bóg jest: dobry, łaskawy i wierny przymierzu. Na kontekst kultyczny hymnu wskazuje okoliczność, tzn. czynność wstępowania przez bramy świątynne, oraz umiejscowienie tuż przed przedsionkiem przybytku[6].
W wersecie trzecim podmiot liryczny wyznaje wiarę – „Jahwe jest Bogiem!” (hebr. יְהוָה הוּא אֱלֹהִים). W konsekwencji uznaje się Jahwe za Stwórcę, rękojmię przymierza, Pana i protektora. Tak jak w Ps 23, Jahwe staje się pasterzem swego ludu. Na całym starożytnym Wschodzie król uznawany był za pasterza własnego narodu[4].
Wezwanie „Dobry jest Jahwe, na wieki jego łaskawość!” z finalnego wersetu, znane z Księgi Jeremiasza 33,11, jako wezwanie kultowe szereg razy wraca w psalmach w formie umieszczanej na początku antyfony[b]. Obecne jest też w różnych księgach Starego Testamentu[c][4][3].
Użycie w liturgii chrześcijańskiej
[edytuj | edytuj kod]W rzymskiej liturgii godzin zreformowanej po soborze watykańskim II Psalm 100 odmawiany jest jako jeden z psalmów Wezwania, jako trzeci psalm Jutrzni piątku pierwszego oraz trzeciego tygodnia[7].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Jan Kochanowski: Psałterz Dawidów. [dostęp 2025-04-14].
- ↑ Wstęp do Księgi Psalmów. W: Biblia Jerozolimska. Poznań: Wydawnictwo Pallottinum, 2006, s. 699. ISBN 83-7014-519-1.
- ↑ a b c Psalm 100(99). W: Biblia Jerozolimska. Poznań: Wydawnictwo Pallottinum, 2006, s. 799. ISBN 83-7014-519-1.
- ↑ a b c d Augustyn Jankowski (tłum), Lech Stachowiak (tłum.): Psalm 100 (Biblia Tysiąclecia Online, Poznań 2003). biblia.deon.pl. [dostęp 2025-04-18].
- ↑ a b Konrad Marklowski: Psalm 100. W: Pismo Święte Stary i Nowy Testament w przekładzie z języków oryginalnych. Poznań: Księgarnia Św. Wojciecha, 2004, s. 772. ISBN 83-7015-663-0.
- ↑ Gianfranco Ravasi: Księga czwarta (Ps 90–106) i piąta (Ps 107–150). W: William R. Farmer (red.), Waldemar Chrostowski (red): Międzynarodowy komentarz do Pisma Świętego. Komentarz katolicki i ekumeniczny na XXI wiek. Wyd. 2. Warszawa: Verbinum, 2001, s. 751. ISBN 83-7192-122-5.
- ↑ Liturgia godzin zakonów franciszkańskich w Polsce. T. 1, Okres Adwentu, okres Narodzenia Pańskiego. Wrocław: Franciszkańskie Wydawnictwo św. Antoniego, 2013, s. 1397. ISBN 978-83-63084-17-2.