Artykuł ten został zgłoszony do umieszczenia na stronie głównej w rubryce „Czy wiesz”.
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.
 Porcjunkula, 2013 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ budynku |
kaplica |
| Styl architektoniczny | |
| Pierwszy właściciel |
benedyktyni |
| Obecny właściciel |
franciszkanie |
Położenie na mapie Umbrii  | |
Położenie na mapie Włoch  | |
 43°03′28,04″N 12°34′51,92″E/43,057789 12,581089
| |
Porcjunkula (łac. portiuncula, pol. mała cząsteczka, skrawek gruntu) – średniowieczna kaplica pod wezwaniem Matki Boskiej Anielskiej we wnętrzu bazyliki Matki Bożej Anielskiej pod Asyżem.
Kaplicę, znajdującą się około 2 km od Asyżu, otrzymał od benedyktynów w XIII wieku św. Franciszek z Asyżu. Na podarowanym terenie powstały szałasy jego naśladowców. Kościółek stał się po śmierci świętego miejscem jego kultu. Sanktuarium związane jest z ustanowieniem tzw. odpustu Porcjunkuli.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pierwotnie teren Porcjunkuli, nazwa odnotowana w dokumencie zachowanym w archiwum kościoła św. Rufina w Asyżu z 1045 roku, należał przynajmniej w części do benedyktynów z góry Subasio. Chociaż nazwa oznacza dosłownie „mała część”, była to w średniowieczu znaczna posiadłość leżąca u zbiegu obszaru różnych księstw na zachód od Asyżu. Na terenie Porcjunkuli znajdowały się lasy, pola uprawne i tereny bagniste. Zachował się dokument, który w 1198 roku odnosił nazwę Porcjunkula do opuszczonej kaplicy dedykowanej Matce Boskiej Anielskiej i sąsiadujących ubogich zabudowań gospodarczych. Archiwalium to nawiązuje do pism wcześniejszych. Tomasz z Celano w Życiorysie pierwszym św. Franciszka, napisanym 1228–1229 określa kaplicę w Porcjunkuli przed przybyciem franciszkanów jako przez wszystkich opuszczoną[1].
Po odbudowaniu asyskich kościołów św. Damiana i św. Piotra Franciszek odnowił kaplicę Porcjunkuli (lata 1206–1208). Życiorys pierwszy podaje jako powód podjętych prac nabożną cześć dla Matki Boskiej. Podczas eucharystii odprawianej w Porcjunkuli Franciszek usłyszał perykopę o wymogach Królestwa Niebieskiego (Mt 10,7-10). Po mszy poprosił duchownego o jej wyjaśnienie. Następnie uszył dla siebie zgrzebny, szorstki strój w formie krzyża i przepasał się powrozem. Podjął drogę życia radykalnego. W Porcjunkuli przystąpili do Franciszka pierwsi towarzysze, zapoczątkowany został zakon franciszkański. Liczne epizody z życia samego Franciszka jak i pierwszych braci nastąpiły w Porcjunkuli. Zdaniem Bonawentury z Bagnoregio Porcjunkula była miejscem umiłowanym dla Franciszka. Święty zmarł w Porcjunkuli 4 października 1226 roku[1].
Kopie
[edytuj | edytuj kod]Kopia kaplicy Porcjunkuli znajduje się w ogrodach Klasztoru Franciszkanów w Waszyngtonie[2][3].
W 1987 roku powstała kopia Porcjunkuli przy Uniwersytecie Franciszkańskim w Steubenville w Stanach Zjednoczonych[4].
Wierna kopia Porcjunkuli znajduje się w obrębie zespołu kościelno-klasztornego oo. franciszkanów-reformatów w Wieliczce. Kapliczkę poświęcił 11 czerwca 2000 roku kardynał Franciszek Macharski[5].
Kardynał William J. Levada poświęcił kopię asyskiej Porcjunkuli w San Francisco 27 września 2008 roku[6].
Odpust Porcjunkuli
[edytuj | edytuj kod]Odpust zupełny w Kościele katolickim, w tym w zakonach i zgromadzeniach franciszkańskich obchodzony jest 2 sierpnia w uroczystość patronki Porcjunkuli – Matki Bożej Anielskiej[7].
Św. Franciszek z Asyżu gorąco prosił Boga o łaskę zbawienia wszystkich ludzi. Objawili mu się Jezus i Maryja, obiecując mu, że kto z wiernych chrześcijan nawiedzi kapliczkę Porcjunkuli pw. Matki Bożej Anielskiej od I nieszporów, czyli zachodu słońca 1 sierpnia do II nieszporów, czyli zachodu słońca 2 sierpnia (Uroczystość Matki Bożej Anielskiej), ten dostąpi łaski odpustu zupełnego odpuszczenia win za wszystkie swoje grzechy i darowania przed Bogiem kary doczesnej za grzechy, ale musi się z nich szczerze wcześniej wyspowiadać, otrzymując ważnie sakramentalne rozgrzeszenie[8][9]. Ponieważ trudno było wiernym z odległych stron świata spełnić te warunki, więc Kościół zatwierdził, że Odpustu Porcjunkuli mogą dostąpić wszyscy bracia i siostry należący do któregoś z trzech zakonów franciszkańskich, którzy od zachodu słońca 1 sierpnia do zachodu słońca 2 sierpnia nawiedzą dowolny kościół franciszkański, przy którym pełnią posługę duchową zakonnicy franciszkańscy[10].
Paweł VI swoją konstytucją apostolską Indulgentiarum Doctrina w 1967 roku rozciągnął przywilej uzyskania odpustu pełnego najpierw na franciszkanów, później na benedyktynów i na cały Kościół[11].
Każdy, kto w tym dniu (2 sierpnia) nawiedzi kościół franciszkański bądź parafialny, spełniając zwykłe warunki konieczne do uzyskania odpustu, zyskuje odpust zupełny[10].
Warunki uzyskania odpustu za nawiedzenie kościoła to stan łaski uświęcającej oraz modlitwa w intencjach (ogólnej i ewangelizacyjnej), w których w danym miesiącu modli się papież[12].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Luciano Canonici: Porcjunkula. W: Leksykon duchowości franciszkańskiej. Kraków • Warszawa: Wydawnictwo M • Franciszkańskie Centrum dla Europy Wschodniej i Azji Północnej, 2006, kol. 1259–1274. ISBN 83-7221-766-1.
- ↑ The Portiuncula Chapel, Franciscan Monastery, Washington, D. C.. www.digitalcommonwealth.org. [dostęp 2025-08-01]. (ang.).
- ↑ Feast of Our Lady of the Angels of Portiuncula. myfranciscan.org. [dostęp 2025-08-01]. (ang.).
- ↑ The Portiuncula. chapel.franciscan.edu. [dostęp 2025-08-01]. (ang.).
- ↑ Kaplica Wieczystej Adoracji. www.franciszkaniewieliczka.pl. [dostęp 2025-08-01].
- ↑ La Porziuncola Nuova. shrinesf.org. [dostęp 2025-08-01]. (ang.).
- ↑ Paweł Staniszewski, Odpust Porcjunkuli [online], niedziela.pl, 31 grudnia 2002 [dostęp 2025-08-10] (pol.).
- ↑ Piotr Gajda, Zyskiwanie odpustów - Piotr Gajda - Portal OPOKA [online], opoka.org.pl [dostęp 2018-02-11] (pol.).
- ↑ Odpust Porcjunkuli – Święto Matki Bożej Anielskiej [online], www.franciszkaniejozefow.pl, 18 lipca 2021 [dostęp 2025-08-10] (pol.).
- ↑ a b Klasztor Sióstr Bernardynek, Święto Matki Bożej Anielskiej - Odpust Porcjunkuli [online], bernardynki.diecezja.tarnow.pl, 2 sierpnia 2019 [dostęp 2025-08-10] (pol.).
- ↑ Fundacja Opoka, Konstytucja apostolska "Indulgentiarum doctrina" [online], opoka.org.pl, 6 listopada 2003 [dostęp 2025-08-10] (pol.).
- ↑ Sanktuarium św. Jana Pawła II Wielkiego w Krakowie, 2 sierpnia – Odpust Porcjunkuli [online], sjanpawel2.pl, 2 sierpnia 2025 [dostęp 2025-08-10] (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Odpust Porcjunkuli. Internetowa Liturgia Godzin, brewiarz.pl, 2012-07-05. [dostęp 2013-01-29].
- Ks. Paweł Staniszewski: Odpust Porcjunkuli. Niedziela, edycja łowicka 29/2002. [dostęp 2013-01-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-08)].
