Pinus oocarpa
Systematyka[1][2][3] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | nagonasienne | ||
Klasa | iglaste | ||
Rząd | sosnowce | ||
Rodzina | sosnowate | ||
Rodzaj | sosna | ||
Gatunek | Pinus oocarpa | ||
Nazwa systematyczna | |||
Pinus oocarpa Schiede ex Schltdl. Linnaea 12: 491. 1838 | |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
najmniejszej troski | |||
| |||
|
Pinus oocarpa Schiede ex Schltdl. – gatunek drzewa z rodziny sosnowatych (Pinaceae). Sosna ta występuje w Meksyku, Gwatemali, Hondurasie, Salwadorze i północno-zachodniej Nikaragui[5]. Jest to najbardziej pospolita sosna w południowym Meksyku i Ameryce Środkowej.
Morfologia
- Pokrój
- Korona drzewa nieregularna.
- Pień
- Na dobrych stanowiskach osiąga 20–35 m wysokości i 45–80 cm średnicy pnia, na słabszych 10–15 m wysokości. Kora gruba, szara i spękana.
- Liście
- Igły zebrane po 3, 4 lub 5 na krótkopędzie, długości 15–30 cm, proste.
- Szyszki
- Szyszki nasienne długości 4–10 cm, szeroko jajowate, symetryczne, czasem zakrzywione. Osadzone na grubych, długich szypułkach.
Ekologia
Jest gospodarzem rośliny pasożytniczej Arceuthobium aureum subsp. petersonii w Oaxaca i Chiapas, oraz Arceuthobium hondurense w Hondurasie[6].
Pinus oocarpa stanowi blisko 45% lasów sosnowych w Chiapas, 50% w Gwatemali, 66% w Hondurasie, 90% w Nikaragui i 60% w Salwadorze[7]. Występuje na wysokościach 350–2500 m n.p.m., ale najlepiej rośnie na wysokościach 1200–1800 m. Obecność w drzewostanie P. oocarpa wydaje się być silnie zależna od występowania okresowych pożarów lasu. Najlepiej rośnie we wschodniej Gwatemali, Hondurasie i północnej Nikaragui, gdzie roczne opady są powyżej 1200 mm. W północnym Meksyku, gdzie klimat jest suchszy, rośnie wolniej i osiąga mniejsze rozmiary.
Systematyka i zmienność
Pozycja gatunku w obrębie rodzaju Pinus[8]:
- podrodzaj Pinus
- sekcja Trifoliae
- podsekcja Australes
- gatunek P. oocarpa
- podsekcja Australes
- sekcja Trifoliae
Wyróżnia się dwie odmiany:
- Pinus oocarpa var. oocarpa – odmiana typowa, występuje w całym zasięgu
- Pinus oocarpa var. trifoliata Martínez 1948 – występuje tylko w Hondurasie i Meksyku (Durango, Hidalgo, Jalisco, Michoacan, Oaxaca).
Sosna ta jest blisko spokrewniona z P. greggii, P. jaliscana, P. patula, P. praetermissa i P. pringlei.
Drzewa tego gatunku rosnące w Mountain Pine Ridge w Belize oraz w Chiapas w Meksyku[7] są obecnie traktowane jako odrębny gatunek Pinus tecunumanii.
Pinus oocarpa krzyżuje się z P. caribaea var. hondurensis (Sénécl) Barr. & Golf. oraz P. tecunumanii Eguiluz & J. P. Perry. Naturalne hybrydy można znaleźć w Ameryce Centralnej.
Zagrożenia
Międzynarodowa organizacja IUCN przyznała temu gatunkowi kategorię zagrożenia LC (least concern), czyli jest gatunkiem o niskim ryzyku wyginięcia[4].
Zastosowanie
- Drewno
Drewno o średniej gęstości, ma kolor białawo-żółty. Lokalny przemysł i rolnicy wykorzystywali drewno tej sosny do konstrukcji drewnianych, wyrobu sklejek, kijów do mioteł, pudełek drewnianych itp. Najczęściej używane jako drewno na opał.
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).
- ↑ M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
- ↑ a b A.A. Farjon A.A., Pinus oocarpa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2009-10-14] (ang.).
- ↑ Christopher J. Earle: Pinus oocarpa. [w:] Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2009-10-14]. (ang.).
- ↑ F.G. Hawksworth, D. Wiens. Dwarf mistletoes: Biology, pathology and systematics. „Agriculture Handbook”. 709, 1996. Washington, DC: U.S.D.A. Forest Service. [dostęp 2009-10-14].
- ↑ a b W.S. Dvorak: Pinus oocarpa. W: Tropical Tree Seed Manual. (ang.).
- ↑ Christopher J. Earle: Pinus. [w:] Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2009-10-14]. (ang.).
Bibliografia
- George Russell Shaw: The genus Pinus. Cambridge, 1914. [dostęp 2009-10-14]. (ang.).
- W.S. Dvorak: Pinus oocarpa. W: Tropical Tree Seed Manual. (ang.).
- J9U: 987007550923905171
- EoL: 1061753
- Flora of North America: 242414084
- GBIF: 5285220
- identyfikator iNaturalist: 135728
- IPNI: 314959-2
- ITIS: 822576
- NCBI: 164243
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2562388
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:314959-2
- identyfikator Tropicos: 24900645
- USDA PLANTS: PIOO2
- CoL: 4J2DP