Pieniążniczka szyszkowa
Systematyka | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | grzyby | ||
Typ | podstawczaki | ||
Klasa | pieczarniaki | ||
Rząd | pieczarkowce | ||
Rodzina | incertae sedis | ||
Rodzaj | pieniążniczka | ||
Gatunek | pieniążniczka szyszkowa | ||
Nazwa systematyczna | |||
Baeospora myosura (Fr.) Singer Revue Mycol., Paris 3: 193 (1938) | |||
|
Pieniążniczka szyszkowa (Baeospora myosura (Fr.) Singer) – gatunek grzybów z rzędu pieczarkowców (Agaricales)[1].
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Baeospora, Incertae sedis, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1818 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus myosurus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1938 r. Rolf Singer[1].
Synonimy[2]:
- Agaricus myosurus Fr. 1818
- Chamaeceras varicosus (Fr.) Kuntze 1898
- Collybia clavus var. myosura (Fr.) Quél. 1886
- Collybia friesii Bres. 1928
- Collybia myosura (Fr.) Quél. 1872
- Marasmius friesii (Bres.) Rea 1932
- Marasmius myosurus (Fr.) P. Karst. 1889
- Marasmius varicosus Fr. 1838
- Mycena myosura (Fr.) Kühner 1938
- Mycena myosura (Fr.) Kühner 1938 subsp. myosura
- Mycena myosura subsp. varicosa (Fr.) Kühner 1938
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.[3]
Morfologia
- Kapelusz
Drobny grzyb o średnicy kapelusza zazwyczaj od 8–22 mm. U młodych okazów kapelusz półkulisty, potem wypukły, na koniec płaski, czasami z brodawką na środku. Powierzchnia gładka, matowa, w stanie wilgotnym blaszki nieco prześwitują do połowy średnicy kapelusza. Brzeg prosty, ostry i delikatnie, promieniście włókienkowaty[4].
- Blaszki
Wąsko przyrośnięte do trzonu lub prawie wolne, bardzo gęste. Barwa biaława, u starszych z brązowymi plamami[5]. Mają szerokość 1–2 mm i gładkie ostrza[4].
- Trzon
Wysokość 1,5–5 cm, grubość 1–2 mm, równogruby, pełny. Powierzchnia gęsto i drobno oprószona białymi ziarenkami[5]. W górnej części jest ma barwę od bladokremowej do bladobrązowej, w dolnej jest ciemniejsza – różowawo brązowa lub żółtawo-brązowa. Często trzon jest w nasadzie korzeniasty z białymi ryzomorfami i porośnięty białymi włoskami[4].
Tej samej barwy co powierzchnia kapelusza. Ma słaby grzybowy zapach i smak[4].
- Cechy mikroskopowe
Wysyp zarodników biały. Zarodniki gładkie, eliptyczne i prawie cylindryczne, amyloidalne, o rozmiarach 3–4 × 1,5–2 μm. Pleurocystydy i cheilocystydy zgrubiałe, wrzecionowate, o długości do 40 μm i szerokości do 10 μm. Pleurocystydy rzadkie, cheiolocystydy obfite. Strzępki skórki o szerokości 4–14 μm, słabo wybarwione[5].
Występowanie i siedlisko
Opisano występowanie tego gatunku w Ameryce Północnej, Europie oraz Korei i Japonii[6]. W Polsce jest rzadki[4].
Występuje w lasach iglastych i mieszanych. Rośnie na opadłych szyszkach sosnowych, rzadziej świerkowych, często zagrzebanych w podłożu. Owocniki wytwarza od sierpnia do listopada[3].
Gatunki podobne
Na szyszkach występują w Polsce 3 gatunki szyszkówek: szyszkówka świerkowa (Strobilurus esculentus), szyszkówka tęporozwierkowa (Strobilurus stephanocystis) i szyszkówka gorzka (Strobilurus tenacellus). Występują głównie wiosną. Pieniążniczka szyszkowa odróżnia się od nich gęsto oprószonym trzonem, gęstymi blaszkami, mniejszymi rozmiarami, przeważnie jaśniejszą barwą oraz amyloidalnymi zarodnikami i cienkościennymi cheilocystydami[4][5].
Na szyszkach występuje także grzybówka wiosenna (Mycena strobilicola). Pojawia się wiosną. Różni się wyraźnym zapachem chloru, białym, kruchym trzonem oraz bardziej stożkowatym kapeluszem[7].
Przypisy
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2020-10-18] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2016-10-24] (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f Atlas grzybów. ''Baeospora myosura'' [online] [dostęp 2016-10-25] .
- ↑ a b c d Mushroom Expert. Baeospora myosura.. [dostęp 2016-10-25].
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2016-10-24] .
- ↑ Marek Snowarski: Grzyby. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010. ISBN 978-83-7073-776-4.