Nabinae

Nabinae[1]
Costa, 1853
Zażartka mrówkowata
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	pluskwiaki
Podrząd	pluskwiaki różnoskrzydłe
Infrarząd	Cimicomorpha
(bez rangi)	Cimiciformes
Nadrodzina	Naboidea
Rodzina	zażartkowate
Podrodzina	Nabinae
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Nabinae – podrodzina pluskwiaków z podrzędu różnoskrzydłych i rodziny zażartkowatych. Rozprzestrzeniona jest kosmopolitycznie. Przedstawiciele są głównie generalistycznymi drapieżnikami. Dość licznie występują w agrocenozach, odgrywając pożyteczną rolę w zwalczaniu szkodników.

Pluskwiaki te zwykle osiągają średnie rozmiary, rzadko przekraczając 10 mm długości ciała^[2]. Ich ubarwienie zazwyczaj jest maskujące: szare, żółtoszare lub brązowe^[2][3]. Na głowie, tułowiu jak i odwłoku nie mają długich, sterczących włosków^[3]. Kłujka jest stosunkowo długa i cienka; w pozycji spoczynkowej nie przylega do spodu głowy, lecz wygina się łukowato^[2][3]. Tarczka ma trójkątny kształt i pozbawiona jest trichobotrii^[2]. Odnóża mają długie, przeciętnie grube, pozbawione ząbków uda pierwszej pary. Pierwsza para goleni jest tylko nieco rozszerzona^[3]. Odwłok może mieć przy przetchlinkach dołki parastigmalne na sternicie siódmym, kilku sternitach lub być pozbawionym takiż dołków. Samiec ma pygofor z otworem umieszczonym grzbietowo. U części gatunków samce mają narząd Ekbloma i od 30 do 40 sztywnych szczecinek na tylnych goleniach współpracujących z tymże w rozprzestrzenianiu feromonów z gruczołów rektalnych. Samice mają spermatekę w postaci robakowatego gruczołu oraz lancetowate pokładełko, tylko u Arachnocoris zredukowane^[2].

Zarówno osobniki dorosłe jak i ich larwy są generalistycznymi drapieżnikami aktywnie wyszukującymi swe ofiary, którymi padają owady i ich larwy, pajęczaki, a także jaja stawonogów^[3][2]. Nierzadki jest u nich kanibalizm, zwłaszcza względem młodszych stadiów rozwojowych^[3]. Wyjątkiem wśród Nabinae są Arachnocorini, którzy to bytują w sieciach łownych pająków, żerując tam na ich zdobyczy^[2].

Kopulacja u Nabinae odbywa się podobnie jak u większości pluskwiaków, w przeciwieństwie do Prostemmatinae brak u nich zaplemnienia hemocelicznego^[2]. Zapłodnione jaja składane są przez samicę do nacięć wykonanych pokładełkiem w tkankach traw i roślin zielnych. Kształt jaj jest walcowaty, pociągły, nieco zgięty, a na ich wierzchołku znajdują się wieczka, które wystają poza tkanki rośliny^[3].

W rozwoju pozazarodkowym występuje pięć stadiów larwalnych^[3][4], jedynie w przypadku Nabicula limbata jest ich cztery^[4]. Zwykle są one podobne do owadów dorosłych, często też zamieszkują podobne siedlisko, ale niektóre, celem ochrony przed drapieżnikami, upodobniają się do mrówek wyglądem i zachowaniem, niekiedy trzymając się mrowisk^[3].

Podrodzina kosmopolityczna. Spośród zaliczanych do niej plemion Nabini mają zasięg kosmopolityczny, Gorpini pantropikalny, a Arachnocorini i Carthasini neotropikalny^[2]. W Polsce rodzinę reprezentuje 13 gatunków z 2 rodzajów, Nabis i Himacerus^[5] (zobacz: zażartkowate Polski).

Takson ten wprowadził w 1852 roku Achille Costa^[6], jednak umieszczał go w obrębie zajadkowatych. Podział na cztery plemiona wprowadzony został w 1981 roku przez Izjasława Kierżnera^[2]. Klasyfikacja podrodziny wygląda następująco^[6]:

• plemię: Arachnocorini Reuter, 1890
  • Arachnocoris Scott, 1881
• plemię: Carthasini Blatchley, 1926
  • Carthasis Champion, 1900
  • Praecarthasis Kerzhner, 1986
• plemię: Gorpini Reuter, 1909
  • Gorpis Stål, 1859
  • Neogorpis Barber, 1924
• plemię: Nabini Costa, 1853
  • Arbela Stål, 1866
  • Himacerus Wolff, 1811
  • Hoplistoscelis Reuter, 1890
  • Lasiomerus Reuter, 1890
  • Metatropiphorus Reuter, 1872
  • Nabis Latreille, 1802
  • Omanonabis Asquith & Lattin, 1991
  • Stenonabis Reuter, 1890

Nabinae odgrywają dużą rolę pożyteczną w zbiorowiskach roślin uprawnych (agrocenozach), efektywnie polując na rozmaite szkodniki i biorąc udział w ich biologicznym zwalczaniu. Najlepiej przebadane pod tym względem został zażartki z rodzaju Nabis. Biorą one udział w redukowaniu populacji m.in. Anticarsia gemmatalis, Hypena scabra, skośnika bawełnowego, słonecznicy orężówki i różnych mszyc^[4].