Mikołaj Antoni Koiszewski

Mikołaj Antoni Koiszewski
Ilustracja
pułkownik kawalerii pułkownik kawalerii
Data i miejsce urodzenia

14 listopada 1885
Warszawa

Data i miejsce śmierci

9 listopada 1942
Auschwitz-Birkenau

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Imperium Rosyjskiego
Wojsko Polskie na Wschodzie
Wojsko Polskie

Jednostki

I Korpus Polski
12 pułk ułanów
XIII Brygada Kawalerii

Stanowiska

dowódca pułku
dowódca brygady

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920–1941, dwukrotnie) Złoty Krzyż Zasługi Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Medal Zwycięstwa (międzyaliancki)

Mikołaj Antoni Koiszewski (ur. 14 listopada 1885 w Warszawie, zm. 9 listopada 1942 w Auschwitz-Birkenau) – oficer armii rosyjskiej, Wojska Polskiego na Wschodzie i Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Mikołaja (1850–1914), generała majora Armii Imperium Rosyjskiego, i Jadwigi z Kraszewskich (1857–1944)[1]. Był starszym bratem Spirydiona (1886–1978), również pułkownika kawalerii.

W 1904, po ukończeniu nauki w korpusach kadetów w Niżnym Nowogrodzie i Połtawie, wstąpił do rosyjskiej Michałowskiej Szkoły Kawalerii. Po jej ukończeniu skierowany do 5 Litewskiego pułku ułanów. W armii rosyjskiej walczył na frontach I wojny światowej. Pod Dryświatami został kontuzjowany[2].

W 1917 wstąpił do I Korpusu Polskiego, a po jego rozwiązaniu, do 5 Dywizji Syberyjskiej. W lipcu 1920 wrócił do kraju. 6 września tego roku objął dowództwo 12 pułkiem ułanów[3]. Od 8 października, w zastępstwie chorego płk. Konstantego Plisowskiego, dowodził 6 Brygadą Jazdy w czasie zagonu na Korosteń[4]. 10 października 1920 osobiście dowodził brawurowym atakiem na Korosteń, na czele spieszonych trzech szwadronów z 1, 12 i 14 pułku ułanów[5]. Za czyn ten został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari[6]. 23 października 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku, jako oficer byłej 5 Dywizji Strzelców Polskich w stopniu podpułkownika, w kawalerii, w grupie oficerów byłych Korpusów Wschodnich i byłej armii rosyjskiej[7].

3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu pułkownika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 28. lokatą w korpusie oficerów jazdy (od 1924 roku – kawalerii)[8]. Z dniem 1 czerwca 1924 został mianowany dowódcą XIII Brygady Kawalerii w Płocku[9]. W listopadzie 1926 został zwolniony ze stanowiska dowódcy brygady i przydzielony do kadry oficerów kawalerii z pozostawieniem w dyspozycji szefa Departamentu Kawalerii Ministerstwa Spraw Wojskowych[10]. Następnie został komendantem placu w Lublinie[11]. W marcu 1929 został mianowany członkiem Oficerskiego Trybunału Orzekającego[12][13][14], a od 1 października tego roku pełnił obowiązki zastępcy przewodniczącego trybunału[15]. Z dniem 28 lutego 1933 został przeniesiony w stan spoczynku[16].

W 1934, jako oficer stanu spoczynku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr I. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”[17].

We wrześniu 1939 zamierzał powrócić do czynnej służby wojskowej. Zbiegł z tymczasowego obozu oficerskiego w Radomiu. Aresztowany w Warszawie. 22 września 1942 został przewieziony do obozu Auschwitz-Birkenau i tam 9 listopada zamordowany[18][19].

Funkcjonuje również wersja według, której pułkownik miał zginąć 17 września 1939 w Wojcieszkowie i być pochowanym na tamtejszym cmentarzu parafialnym[20][21].

Symboliczny grób pułkownika znajduje się na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie[5] (kwatera 51-3-13)[1].

Mikołaj Antoni Koiszewski był żonaty z Niną z Yazykov'ów (1891–1977), z którą miał córkę Helenę Zofię po mężu Zahorską (1913–1953)[1].

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ a b c Cmentarz Stare Powązki: KOISZEWSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2021-10-14] .
  2. ↑ Polak (red.) 1991 ↓, s. 69.
  3. ↑ Ułani Podolscy 1991 ↓, s. 97.
  4. ↑ Ułani Podolscy 1991 ↓, s. 106.
  5. ↑ a b Polak (red.) 1991 ↓, s. 70.
  6. ↑ Turkiewicz 1928 ↓, s. 29.
  7. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 41 z 27 października 1920 roku, s. 1086.
  8. ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 153.
  9. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 53 z 5 czerwca 1924 roku, s. 310.
  10. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 49 z 17 listopada 1926 roku, s. 400.
  11. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 327, 336.
  12. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 12 marca 1929 roku, s. 89.
  13. ↑ Rocznik oficerów kawalerii 1930 ↓, s. 56, 68.
  14. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 139, 432.
  15. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 29 stycznia 1930 roku, s. 38.
  16. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 31 grudnia 1932 roku, s. 469.
  17. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 335, 846.
  18. ↑ Informacja o więźniach. Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu. [dostęp 2020-01-19]., jako Mikołaj Kojszewski ur. 18 listopada 1885.
  19. ↑ Ułani Podolscy 1991 ↓, s. 202.
  20. ↑ Głowacki 1986 ↓, s. 432.
  21. ↑ Straty ↓, za Kryska-Karski Tadeusz, Straty korpusu oficerskiego 1939-1945, Londyn, 1996.
  22. ↑ M.P. z 1931 r. nr 179, poz. 260 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  23. ↑ a b c Rocznik oficerów kawalerii 1930 ↓, s. 56.
  24. ↑ M.P. z 1939 r. nr 45, poz. 76 „za zasługi w służbie wojskowej”.
  25. ↑ a b Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 327.

Bibliografia

  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-09-07].
  • Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
  • Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
  • Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
  • Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
  • Rocznik oficerów kawalerii. Warszawa: Przegląd Kawaleryjski, 1930.
  • Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
  • Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
  • Ludwik Głowacki: Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939. Wyd. 2. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1986. ISBN 83-222-0377-2.
  • Ułani Podolscy. Dzieje Pułku Ułanów Podolskich 1809–1947. Kazimierz Grocholski (red.). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1991. ISBN 83-04-03664-9.
  • Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945. T. 2/1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1991. ISBN 83-900510-0-1.
  • Józef Turkiewicz: Zarys historii wojennej 12-go pułku ułanów podolskich. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
  • Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2020-01-19].