Mak Dizdar

Mak Dizdar, właśc. Mehmedalija Dizdar (ur. 17 października 1917 w Stolacu, zm. 14 lipca 1971 w Sarajewie^[1]) – jugosłowiański poeta, pochodzenia bośniackiego, brat pisarza Hamida Dizdara.

Życiorys

Był drugim z trójki dzieci Muharema i Neziry z d. Babović. W 1936 przeniósł się wraz z rodziną ze Stolaca do Sarajewa, gdzie ukończył szkołę średnią. W czasie II wojny światowej związał się z kierowanym przez komunistów ruchem oporu. Obawiając się aresztowania przez władze NDH często zmieniał miejsce pobytu. W tym czasie zaczął posługiwać się pseudonimem Mak^[2]. Matka i siostra Dizdara zostały zamordowane w obozie Jasenovac^[2].

Po zakończeniu wojny pełnił funkcję redaktora naczelnego pisma „Oslobođenje”. Pod koniec życia pełnił funkcję przewodniczącego Stowarzyszenia Pisarzy Bośni i Hercegowiny.

Życie prywatne

Był żonaty, miał syna Envera (1944–2012) – dziennikarza i publicystę.

Twórczość

Pierwsze utwory publikował w czasopiśmie Gajret, założonym przez Safeta bega Bašagicia, w którym pracował jego brat Hamid^[1]. Na przełomie lat 60. i 70. opublikował dwa najbardziej znane tomiki poezji: Kameni spavač (Kamienny Śniarz) i Modra rijeka (Modra rzeka). W swojej poezji Dizdar nawiązywał do islamskich mistyków z Bośni, a także do pre-osmańskiej kultury chrześcijańskiej^[2]. Poeta przeciwstawiał się rosnącym wpływom języka serbskiego na dialekt bośniacki. Dał temu wyraz w artykule Marginalije o jeziku i oko njega, opublikowanym w 1970. W 1969 został laureatem Złotego Wieńca, przyznawanego na Strużańskich wieczorach poezji. W 1966 otrzymał za swoją twórczość nagrodę Jovana Jovanovicia Zmaja.

Utwory Dizdara w polskim przekładzie A. Dukanovicia i B. Nowaka publikowano w latach 1972–1975 w czasopismach Poezja i Literatura na Świecie.

Dzieła opublikowane

• 1936: Vidovopoljska noć
• 1954: Plivačica (poemat)
• 1958: Povratak (poemat)
• 1960: Okrutnosti kruga (poezja)
• 1961: Panorama savremene bosanskohercegovacke proze
• 1963: Koljena za madonu (poezja)
• 1965: Minijature (poezja)
• 1966: Ostrva (poezja)
• 1966: Kameni spavač
• 1968: Poezija
• 1971: Modra rijeka
• 1969: Stari bosanski tekstovi
• 1972: Pjesme
• 1981: Izabrana djela (wol.1-3)

Pamięć

Portret Maka Dizdara znajduje się na bośniackim banknocie 10 marek.

Przypisy

Bibliografia

• Mak Dizdar. Biografija. = 2017-02-21 [online], makdizdar.ba [dostęp 2017-02-21] [zarchiwizowane z adresu 2017-02-22]  (bośn.).