![]() | |||||||||||||||||||||||
kościół parafialny | |||||||||||||||||||||||
![]() Widok od południa | |||||||||||||||||||||||
Państwo | |||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||||||||||||||||||||
Miejscowość | |||||||||||||||||||||||
Adres |
ul. Kościelna | ||||||||||||||||||||||
Wyznanie | |||||||||||||||||||||||
Kościół | |||||||||||||||||||||||
Parafia | |||||||||||||||||||||||
Wezwanie | |||||||||||||||||||||||
Wspomnienie liturgiczne |
6 grudnia | ||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Nowej Rudy ![]() | |||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski ![]() | |||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego ![]() | |||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego ![]() | |||||||||||||||||||||||
![]() |
Kościół świętego Mikołaja – rzymskokatolicki kościół parafialny należący do dekanatu Nowa Ruda diecezji świdnickiej. Znajduje się w dzielnicy Centrum Nowej Rudy.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pierwotną, późnogotycką świątynię zbudowano jako ewangelicką w 1515 roku[2]. Po 1623 roku przejęli ją katolicy. W 1884 roku została zniszczona przez pożar[2]. Odbudowa w obecnym, neogotyckim kształcie w latach 1885–1887 według projektu Josepha Ebersa[2] i Josepha Elsnera. Kościół był remontowany w roku 1968 i latach 1970–1975[2].
Architektura
[edytuj | edytuj kod]
Jest to duży, trzynawowy kościół halowy o długości około 72 metrów i szerokości 22 metrów[2]. Bryła świątyni jest mocno rozczłonkowana z wydzielonym, wielobocznie zakończonym prezbiterium i jednakowo zamkniętymi nawami bocznymi[2]. Wieża zwieńczona jest strzelistym hełmem, z narożnikowymi małymi hełmami-sterczynami[2]. Na kalenicy dachu znajduje się bardzo smukła, czworokątna sygnaturka[2]. Wnętrze nakryte jest sklepieniami. kościół posiada bardzo bogate detale ceglane w stylu neogotyckim (są to m.in. opaski okienne, portale, fryzy, przypory itp.)[2].
Wnętrze posiada bogate, jednolite wyposażenie w stylu neogotyckim, pochodzące z końca XIX wieku (są to drewniane, polichromowane ołtarze; drewniany prospekt organowy)[2]. Oprócz tego ze starej świątyni zachowały się: chrzcielnica z piaskowca datowana na XIII wiek[3], gotycka kamienna figura św. Krzysztofa z 1511 roku; gotycka, drewniana, polichromowana figurka Matki Bożej z XV wieku i późnogotycka figura św. Jana Nepomucena z XVI wieku[4].
Rzeźby
[edytuj | edytuj kod]Rzeźby dwunastu apostołów umieszczone są na filarach w nawie głównej:
- Franz Wagner (1887−1942) w latach 1890-1895 wykonał rzeźby śś. Mateusza, Tadeusza, Tomasza z włócznia i Szymona z piłą;
- Alois Schmidt (1855−1939) w 1890 wykonał rzeźby śś. Jakuba Większego i Jana z kielichem;
- Joseph Elsner (1845−1945) wykonał rzeźby śś. Andrzeja i Jakub Mniejszego z toporem; a w roku 1914 rzeźby: Filipa z krzyżem i księgą i Bartłomieja z nożem;
- rzeźby Piotra i Pawła, który nie jest apostołem znajdują się w ołtarzu głównym, Juda Tadeusza przedstawiony jest z maczugą i podobizną Jezusa[5].
Organy
[edytuj | edytuj kod]Organy wybudowała w 1890 roku firma Schlag & Söhne jako opus 310. To jedne z największych zachowanych mechanicznych organów tej firmy. Wiatrownice z bocznymi klapkami są autorską konstrukcją tego zakładu. Instrument ostatnio remontowany przez firmę organmistrzowską z Wrocławia[6].
Dyspozycja instrumentu:
Manuał I | Manuał II | Manuał III | Pedał |
---|---|---|---|
1. Pryncypał 8’ | 1. Klarnet 8’ | 1. Progr. Har 2–3x | 1. Puzon 32’ |
2. Gamba 8’ | 2. Rurflet 8’ | 2. Gedakt 16’ | 2. Majorbas 32’ |
3. Tuba 8’ | 3. Portunal 8’ | 3. Obój 8’ | 3. Oktawa 4’ |
4. Burdon 16’ | 4. Gemshorn 8’ | 4. Prync. Skrzyp 8’ | 4. Kwintbas 10 2/3’ |
5. Pryncypał 16’ | 5. Salicet 8’ | 5. Aeolina 8’ | 5. Gamba 16’ |
6. Fagot 16’ | 6. Pryncypał 8’ | 6. Voxcelestis 8’ | 6. Wiolon 16’ |
7. Holflet 8’ | 7. Mikstura 5x | 7. Gedakt 8’ | 7. Prync. Bas 16’ |
8. Gedakt 8’ | 8. Kwinta 2 2/3’ | 8. Traversflet 4’ | 8. Puzon 16’ |
9. Kwinta 2 2/3’+2’ | 9. Kwintaton 16’ | 9. Oktawa 4’ | 9. Trąbka 8’ |
10. Kornet 3–5x | 10. Wiolina 4’ | 10. Kornet 3x | |
11. Mikstura 5x | 11. Rurflet 4’ | 11. Cello 8’ | |
12. Trąbka 8’ | 12. Róg nocny 2’ | 12. Oktawbas 8’ | |
13. Oktawa 4’ | 13. Fletbas 8’ | ||
14. Flet 4’ | 14. Subbas 16’ | ||
15. Pikolo 2’ |
Dzwony
[edytuj | edytuj kod]We wrześniu 1890 roku na wieży zainstalowano pierwszy komplet trzech dzwonów z brązu[7]. W 1919 z powodu działań wojennych na ich miejsce zawieszono znajdujące się do dziś, cztery staliwne dzwony, odlane rok wcześniej w Bochum[8].
Imię | Waga (kg) | Ton | Średnica (cm) | Rok odlania | Odlewnia | |
---|---|---|---|---|---|---|
4 | św. Józef | ok. 250 kg | cis" (+) | 88 cm | 1918 | Bochumer Verein, Bochum |
3 | św. Barbara | ok. 600 kg | gis' (+) | 115 cm | ||
2 | Maria | ok. 1300 kg | e' (-) | 143 cm | ||
1 | św. Mikołaj | ok. 1950 kg | c' (+) | 166 cm |
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 czerwca 2025, s. 82 [dostęp 2016-05-17] .
- ↑ a b c d e f g h i j Marek Staffa: Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 11: Góry Sowie, Wzgórza Włodzickie. Wrocław: I-Bis, 1994, s. 267. ISBN 83-85773-12-6.
- ↑ Janusz Czerwiński, Ryszard Chanas , Dolny Śląsk – przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka, 1977, s. 281-284 .
- ↑ O mieście – Zabytki Nowej Rudy. Nowaruda.info. [dostęp 2016-05-17]. (pol.).
- ↑ Andrzej Behan: Nowa Ruda: przewodnik historyczno-turystyczny. Nowa Ruda: Wydawnictwo Maria, 2006, s. 128. ISBN 83-60478-08-2.
- ↑ Krzysztof Brzenk , Nowa Ruda ( Kościół św. Mikołaja) [online], musicamsacram.pl [dostęp 2024-02-15] (pol.).
- ↑ Epitafia i płyty nagrobne [online], www.dokumentyslaska.pl [dostęp 2025-02-04] .
- ↑ a b Nowa Ruda - Dzwony kościoła pw. św. Mikołaja. Igor Dzwony 2023-12-02. [dostęp 2025-02-04].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 11: Góry Sowie, Wzgórza Włodzickie. Wrocław: Wyd: I-Bis 1995, ISBN 83-85773-12-6.