Kikół

miasto w gminie miejsko-wiejskiej

Rynek kikolski (plac T. Kościuszki)


Herb	Flaga

Państwo

Polska

Województwo

kujawsko-pomorskie

Powiat

lipnowski

Gmina

Kikół

Prawa miejskie

1745–1870, od 2024

Burmistrz

Renata Gołębiewska

Powierzchnia

4,0079^[1] km²

Populacja (2021)
• liczba ludności
• gęstość

1994^[2]
497,15 os./km²

Strefa numeracyjna

+48 54

Kod pocztowy

87-620^[3]

Tablice rejestracyjne

CLI

Położenie na mapie gminy Kikół

Położenie na mapie Polski

Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego

Położenie na mapie powiatu lipnowskiego

52°54′35,7840″N 19°07′12,5760″E/52,909940 19,120160

TERC (TERYT)

0408054

SIMC

0863480^[4]

Urząd miejski

pl. Kościuszki 7
87-620 Kikół

Multimedia w Wikimedia Commons

Hasło w Wikisłowniku

Strona internetowa

Kikół – miasto w Polsce, położone w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie lipnowskim, siedziba miejsko-wiejskiej gminy Kikół^[5]^[4].

Kikół uzyskał lokację miejską w 1745 roku^[6]. Został pozbawiony praw miejskich 13 stycznia 1870 i włączony do gminy Kikół w powiecie lipnowskim^[7]. W latach 1867–1954 siedziba wiejskiej gminy Kikół, 1954–1972 gromady Kikół^[8], a od 1973 reaktywowanej gminy Kikół^[9]. W latach 1975–1998 należał administracyjnie do województwa włocławskiego. 1 stycznia 2024 odzyskał status miasta^[1].

Położenie

Miasto leży się nad jeziorem Kikolskim, przy drodze krajowej nr 10 Szczecin – Warszawa, około 9,5 km na północny zachód od Lipna.

Pod względem historycznym Kikół znajduje się w ziemi dobrzyńskiej^[10].

Według regionalizacji fizycznogeograficznej Polski miasto znajduje się na Pojezierzu Dobrzyńskim^[11].

Historia

W 2. połowie XVII wieku właścicielem wsi był generał Jan Stachurski, komendant twierdzy w Białej Cerkwi. Miasto w latach 1745–1870^[12]. W roku 1870 za udział w powstaniu styczniowym Kikół utracił prawa miejskie^[13].

Od 1 stycznia 2024 roku Kikół ponownie posiada prawa miejskie^[10].

Demografia

Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) Kikół liczył 2241 mieszkańców. Jest największą miejscowością gminy Kikół.

Sport

Kikół posiada klub Klub Rekreacyjno-Sportowy Ogończyk Kikół, założony w roku 1998. Piłkarze tego klubu do sezonu 2010/2011 (włącznie) występowali głównie w B Klasie włocławskiej. Ich największym sukcesem było zajęcie 2. miejsca w sezonie 2004/2005 (22 mecze, 45 pkt, bilans: 13-6-3)^[14].

Zabytki

Według rejestru zabytków NID^[15] na listę zabytków wpisane są:

Kościół parafialny pw. św. Wojciecha Biskupa i Męczennika, lata 1904–1909, cmentarz kościelny i ogrodzenie, nr rej.: A/491/1-3 z 29.08.1996
cmentarz rzymskokatolicki z 2. połowy XIX w., kaplica i ogrodzenie z bramą, nr rej.: 390/A z 16.08.1996
zespół pałacowy, około roku 1790, XIX-XX w., nr rej.: 274 z 29.12.1952 oraz 204/A z 25.04.1986: pałac i oficyna oraz park z aleją dojazdową – został wybudowany przez rodzinę Zboińskich. Otacza go park założony w latach 40. XIX wieku przez Karola Zboińskiego. Obecnym właścicielem jest przedsiębiorca i inwestor giełdowy Roman Karkosik, jeden z najbogatszych ludzi w Polsce^[16]^[17].

Galeria

Wybrane zabytki miasta
Kościół św. Wojciecha
Pomnik na placu Tadeusza Kościuszki

Zobacz też

Kikół-Wieś
Stacja kolejowa Kikół
Cmentarz żydowski w Kikole

Przypisy

↑ ^a ^b Dz.U. 2023 poz. 1472.
↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04] .
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 471 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ ^a ^b GUS. Rejestr TERYT
↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 38-39.
↑ Postanowienie z 19 (31) grudnia 1869, ogłoszone 1 (13 stycznia) 1870 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, str. 471)
↑ Uchwała Nr 24/8 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu lipnowskiego; w ramach Zarządzenia Nr 9 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z 18 listopada 1954 w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z 5 października 1954 dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 1 grudnia 1954 r., Nr. 12, Poz. 63)
↑ Uchwała Nr XVIII/88/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 6 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie bydgoskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 9 grudnia 1972, Nr. 17, Poz. 200).
↑ ^a ^b MarekM. Weckwerth MarekM., Trzy miejscowości w województwie kujawsko-pomorskim odzyskują prawa miejskie: Bobrowniki, Gąsawa i Kikół [online], Gazeta Pomorska, 27 grudnia 2023 (pol.).
↑ Regiony fizycznogeograficzne Polski po zmianach w 2018r. [online], warmaz.pl, 2018 (pol.).
↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 38-39.
↑ Historia Kikoła. Urząd Gminy Kikół. [dostęp 2009-05-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-02)]. (pol.).
↑ portal 90minut.pl
↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo kujawsko-pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 54 [dostęp 2016-04-23] .
↑ Kikół [online], Polskie Zabytki [dostęp 2015-11-29] .
↑ Roman Karkosik: miliarder, outsider [online], www.polityka.pl [dostęp 2015-11-29] .

Linki zewnętrzne

Kikół – Wzgórze kościelne. kikol.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-19)].
Kikoł, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 95 .

Gmina Kikół

Siedziba gminy: Kikół

miasto	Kikół
Wsie	Ciełuchowo Dąbrówka Grodzeń Hornówek Janowo Jarczechowo Kikół-Wieś Kołat-Rybniki Konotopie Lubin Moszczonne Niedźwiedź Sumin Trutowo Walentowo Wawrzonkowo Wola Wolęcin Wymyślin Zajeziorze
Integralne części wsi	Bielica Boguchwała Buchowo Kikolskie Kołat Kołatek Korzyczewo Ksawery Ciełuchowskie Lubinek Nowopole Rybniki

Miasta województwa kujawsko-pomorskiego

Miasta na prawach powiatu	Bydgoszcz Grudziądz Toruń Włocławek
Miasta powiatowe	Aleksandrów Kujawski Brodnica Chełmno Golub-Dobrzyń Inowrocław Lipno Mogilno Nakło nad Notecią Radziejów Rypin Sępólno Krajeńskie Tuchola Wąbrzeźno Świecie Żnin
Miasta gminne do 8 tys. mieszkańców	Barcin Bobrowniki Brześć Kujawski Chodecz Dobrzyń nad Wisłą Gąsawa Gniewkowo Górzno Izbica Kujawska Jabłonowo Pomorskie Janowiec Wielkopolski Kamień Krajeński Kcynia Kikół Kowal Kowalewo Pomorskie Lubień Kujawski Lubraniec Łabiszyn Łasin Mrocza Nieszawa Nowe Pakość Piotrków Kujawski Pruszcz Radzyń Chełmiński Skępe Strzelno Więcbork
Miasta gminne powyżej 8 tys. mieszkańców	Chełmża Ciechocinek Janikowo Koronowo Kruszwica Solec Kujawski Szubin

Powiat lipnowski

Miasta	Bobrowniki Dobrzyń nad Wisłą Kikół Lipno Skępe
Gminy miejskie	Lipno
Gminy miejsko-wiejskie	Bobrowniki Dobrzyń nad Wisłą Kikół Skępe
Gminy wiejskie	Chrostkowo Lipno Tłuchowo Wielgie

Powiat lipnowski (1867–1975)

Siedziba powiatu – Lipno

Przynależność wojewódzka	gubernia płocka (1867–1915) woj. warszawskie (II RP) (1919–38) woj. pomorskie (II RP) (1938–39) woj. pomorskie (PRL) (1945–50) woj. bydgoskie (1950–75)
Miasta	Bobrowniki (do 1870) Dobrzyń nad Wisłą Kikół (do 1870) Lipno Skępe (do 1870)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Bobrowniki Brudzeń (do 19?? →) Chalin (do 1954) Chrostkowo (od 1973) Czarne (do 1954) Czernikowo (od 1929) Dobrzejewice (do 1954) Dobrzyń nad Wisłą (od 1973) Jastrzębie (do 1954) Kikół Kłokock (do 1954) Ligowo (1921–54) Lipno (od 1973) Łąkie (do 1874) Mazowsze (do 1954) Narutowo (1932–44 i 1947–54) Nowogród (do 1954) Obrowo (1868–1929) Oleszno (1868–1930) Osiek (do 1921) Osiek nad Wisłą (do 1868) Ossówka (Osówka) (do 1954) Skępe (1932–54) Skępe (do 1932 i od 1973) Szpetal (Górny) Tłuchowo Wielgie (od 1973) Zaduszniki (do 1868 i 1930–54)
Gromady (1954–72)	Barany (1954–59) Bobrowniki (1954–72) Brzeźno (1954–59) Chalin (1954–71) Chrostkowo (← 1956–72) Ciechocin (1954–55 →) Czarne (1954–68) Czernikowo (1954–72) Dobrzyń nad Wisłą (1959–72) Dyblin (1954–59) Działyń (1954–55 →) Fabianki (1954–55 →) Głodowo (1954–61) Głogowo (1954 →) Grochowalsk (1954–72) Huta (1954–59) Jankowo (1954–68) Jasień (1954–59) Jastrzębie (1954–68) Karnkowo (1954–71) Kikół (1954–72) Kukowo (1954–68) Lenie Wielkie (1954–59) Ligowo (1954–55 →) Lipno (1969–72) Łąkie (1954–61) Łążyn (1954–55 →) Łochocin (1954–71) Makówiec (1954–59) Mazowsze (1954–71) Mierzynek (1954 →) Mokowo (1954–61) Moszczonne (1954–68) Mysłakówko (1954–71) Nasiegniewo (1954–57 →) Nowogród (1954–55 →) Obrowo (1954–55 →) Osiek nad Wisłą (1954–55 →) Osówka (1954–71) Ostrowite (1954–59) Pokrzywno (1954–59) Radomice (1954–72) Skępe (1954–72) Stalmierz (← 1956–59) Sumin (1954–59) Szpetal Górny (1954–55 →) Świętosław (1954–55 →) Tłuchowo (1954–72) Wielgie (1954–72) Wioska (1954–59) Witoszyn Stary (1954–55 →) Wola (1954–71) Wólka (1954–68) Zaduszniki (1954–68)

Miasta zdegradowane reformą carską z 1869–1870

Legenda: (1) w nawiasach podano okres praw miejskich; (2) wytłuszczono miasta trwale restytuowane; (3) tekstem prostym opisano miasta nierestytuowane, miasta restytuowane przejściowo (ponownie zdegradowane) oraz miasta niesamodzielne, włączone do innych miast (wyjątek: miasta połączone na równych prawach, które wytłuszczono); (4) gwiazdki odnoszą się do terytorialnych zmian administracyjnych: (*) – miasto restytuowane połączone z innym miastem (**) – miasto restytuowane włączone do innego miasta (***) – miasto nierestytuowane włączone do innego miasta (****) – miasto nierestytuowane włączone do innej wsi; (5) (#) – miasto zdegradowane w ramach korekty reformy (w 1883 i 1888); (6) zastosowane nazewnictwo oddaje formy obecne, mogące się różnić od nazw/pisowni historycznych.

Adamów (1539–1870)
Aleksandrów Łódzki (1822–1870, od 1924)
Andrzejewo (1528–1870)
Annopol (1761–1870, od 1996)
Babiak (1815–1870)
Bakałarzewo (1570–1870)
Balwierzyszki (1520–1870)
Baranów (1544–1870)
Bełchatów (1737–1870, od 1925)
Bełżyce (1417–1870, od 1958)
Będków (1453–1870)
Biała Rawska (1498–1510, 1521–1870, od 1925)
Białaczów (1456–1674, 1787–1870, od 2024)
Białobrzegi (1540–1870, od 1958)
Bielawy (1403–1870)
Bielsk (1373–1870)
Bieżuń (1406–1674, 1767–1870, od 1994)
Biskupice (1450–1870)
Bobrowniki (1403–1870, od 2024)
Bobrowniki (1485–1870)
Bodzanów (1351–1870, od 2023)
Bodzentyn (1355–1870, od 1994)
Bogoria (1616–1870, od 2024)
Bolesławiec (1266–1870, od 2024)
Bolimów (1370–1870, od 2022)
Brdów (1436–1870)
Brok (1501–1870, od 1922)
Brudzew (1458–1870)
Burzenin (1378–1870)
Busko-Zdrój (1287–1870, od 1916)
Bychawa (1537–1870, od 1958)
Cegłów (1621–1870, od 2022)
Chocz (1382–1870, od 2015)
Chodecz (1442–1812, 1822–1870, od 1921)
Chodel (1517–1824, 1838–1870)
Chorzele (1542–1870, od 1919)
Ciechanowiec Nowe Miasto (1580–1795, 1807–1870, 1938→***)
Ciepielów (1548–1870, od 2024)
Czeladź (1242–1870, od 1915)
Czemierniki (1509–1870, od 2024)
Czersk (1350–1870)
Czerwińsk nad Wisłą (1373–1870, od 2020)
Czyżew (1738–1870, od 2011)
Ćmielów (1505–1870, od 1962)
Daleszyce (1569–1870, od 2007)
Dąbrowice (1455–1870, od 2023)
Denków (1564–1870, 1954→***)
Dobra (1392–1870, od 1919)
Dobrzyń nad Drwęcą (1789–1870, 1919–1950→*)
Drobin (1511–1870, od 1994)
Drzewica (1429–1870, od 1987)
Działoszyn (1412–1870, od 1994)
Filipów (1570–1870)
Firlej (1557–1870)
Frampol (1738–1870, od 1993)
Gielniów (1455–1870, od 2024)
Gliniany (1595–1870)
Głowaczów (1445–1870, od 2024)
Głowno (1427–1870, od 1925)
Głusk (1688–1870, 1989→***)
Gniewoszów (1693–1870)
Golina (1330–1870, od 1921)
Goraj (1405–1870, od 2021)
Gorzków-Osada (1689–1870)
Goszczyn (1386–1870)
Gowarczów (1430–1870, od 2024)
Góra Kalwaria # (1670–1883, od 1916)
Grabowiec (1601–1870)
Grabowiec (1418–1870)
Grabów (1372–1690, 1800–1870, od 2024)
Grajewo (1540–1870, od 1919)
Granica (1735–1870, 1965→****)
Grocholice (1485–1870, 1977→***)
Grodzisk Mazowiecki (1522–1870, od 1916)
Grzegorzew (1435–1870)
Horodło (1432–1870)
Horodyszcze (1558–1870)
Iłów (1506–1870)
Iłża (1239–1870, 1916–1919, od 1925)
Inowłódz (1350–1870, od 2024)
Iwaniska (1403–1870, od 2022)
Iwanowice (1460–1870)
Izbica (1750–1870, od 2022)
Izbica Kujawska (1394–1870, od 1973)
Jadów (1823–1870, od 2023)
Janowiec (1537–1870)
Janowo (1421–1870)
Janów (1696–1870)
Janów Podlaski (1465–1870, 1919–1940, 1944–1946)
Jarczów (1775–1870)
Jastrząb (1422–1870, od 2023)
Jedlińsk (1530–1870)
Jeziorzany (Łysobyki) (1498–1870)
Jeżów (1334–1870, od 2023)
Jędrzejów (1271–1870, od 1916)
Józefów (1725–1870, od 1988)
Józefów nad Wisłą (1687–1870, od 2018)
Kamieńczyk (1428–1870)
Kamieńsk (1374–1870, od 1994)
Kamionka (1469–1870, od 2021)
Karczew (1548–1870, od 1959)
Kazanów (1566–1870)
Kazimierz (1288–1870)
Kazimierz Biskupi (1287–1870)
Kazimierz Dolny (1348–1870, od 1927)
Kiernozia (1523–1579, 1784–1870, od 2024)
Kikół (1791–1870, od 2024)
Kleczew (1366–1870, od 1919)
Klimontów (1604–1870, od 2020)
Klwów (1413–1870)
Kłobuck (1339–1870, od 1919)
Kłodawa (1383–1870, od 1925)
Kock (1417–1870, od 1919)
Kodeń (1511–1870)
Kołbiel (1532–1870)
Komarów-Osada (1748–1870)
Koniecpol (1403–1870, od 1927)
Konstantynów (1729–1870)
Konstantynów Łódzki (1830–1870, od 1924)
Końskowola (1532–1870)
Koprzywnica (1262–1870, od 2001)
Kosów Lacki (1723–1870, od 2000)
Koszyce (1374–1870, od 2019)
Kowal (1339–1870, od 1919)
Koziegłowy (1472–1870, od 1950)
Koźminek (1369–1870, od 2021)
Krasnobród (1576–1870, od 1994)
Krasnosielc (1824–1870)
Kromołów (1388–1870, 1977→***)
Krośniewice (1452–1870, od 1926)
Kryłów (1523–1870)
Krzepice (1357–1870, od 1915)
Krzeszów (1641–1870)
Książ Wielki (1372–1870, od 2023)
Kuczbork-Osada (1384–1870)
Kunów (1467–1870, od 1990)
Kurów (1442–1870)
Kurozwęki (1347–1870)
Kurzelów (1285–1870)
Lasocin (1547–1870)
Latowicz (1423–1870, od 2023)
Lądek (1269–1870)
Lelów (1314–1870)
Lipsk (1580–1870, od 1983)
Lipsko (1613–1870, od 1958)
Liw (1421–1870)
Lubień Kujawski (1489–1870, od 1919)
Lubraniec (1509–1870, od 1919)
Ludwinów (1719–1870)
Lutomiersk (1274–1870, od 2022)
Lututów (1406–1720, 1843–1870, od 2020)
Łagów (1375–1870, od 2018)
Łaskarzew (1418–1870, od 1969)
Łaszczów (1549–1870, od 2010)
Łomazy (1566–1870)
Łosice (1505–1870, od 1919)
Łoździeje (1597–1870, od 1946)
Maciejowice (1507–1870, od 2024)
Magnuszew (1377–1576, 1776–1870, od 2024)
Małogoszcz (1408–1870, od 1996)
Markuszów (1330–1870)
Michów (1531–1870)
Miedzna (1470–1870)
Modliborzyce (1642–1870, od 2014)
Modrzejów (1706–1870, 1915→***)
Mogielnica (1317–1870, od 1916)
Mokobody (1496–1870)
Mordy (1488–1870, od 1919)
Mrzygłód (1412–1870, 1915–1919; 1983→***)
Mstów (1278–1870)
Myszyniec (1791–1870, od 1993)
Nadarzyn (1453–1870)
Nowa Brzeźnica (1287–1870)
Nowa Słupia (1351–1870, od 2019)
Nowe Brzesko (1279–1870, od 2011)
Nowe Miasto (1420–1870, od 2022)
Nowe Miasto nad Pilicą (1400–1870, od 1916)
Nowogród (1427–1870, od 1927)
Nowy Korczyn (1258–1870, 1916–1919, od 2019)
Nur (1416–1870)
Odrzywół (1418–1870, od 2024)
Ogrodzieniec (1386–1870, od 1973)
Okuniew (1538–1870)
Oleśnica (1470–1870, od 2019)
Olita (1581–1870, od 1977)
Olsztyn (1488–1870, od 2022)
Opatowiec (1271–1870, od 2019)
Opatówek (1338–1870, od 2017)
Opole Lubelskie (1418–1870, od 1957)
Orchówek (1506-XVIII, 1775–1870)
Osieck (1558–1870, od 2024)
Osiek (1430–1870, od 1994)
Osięciny (1824–1870)
Osmolin (1462–1870)
Ostrów Lubelski (1548–1870, od 1919)
Ożarów (1569–1870, od 1988)
Pacanów (1265–1870, od 2019)
Pajęczno (1276–1870, od 1958)
Parysów (1538–1870)
Parzęczew (1421–1870, od 2024)
Pawłów (1470–1870)
Piaseczno (1429–1870, od 1916)
Piaski (1456–1870, od 1993)
Piątek (1339–1870, od 2020)
Pierzchnica (1370–1870, od 2019)
Pilica (1394–1870, od 1994)
Pilwiszki (1536–1870)
Piotrków Kujawski (1738–1870, od 1998)
Piszczac (1530–1870, od 2024)
Pławno (1544–1870)
Poddębice (1400–1673, 1822–1870, od 1934)
Połaniec (1264–1870, od 1980)
Poniemuń (1763–1825, 1836–1870, 1931→***)
Praszka (1392–1870, od 1919)
Proszowice (1358–1870, od 1923)
Przedecz (1363–1870, od 1919)
Przerośl (1576–1870)
Przybyszew (1396–1870)
Przyrów (1369–1870, od 2024)
Przysucha (1710–1870, od 1958)
Przytyk (1333–1870, od 2024)
Puchaczów (1527–1870)
Pyzdry (1257–1870, od 1919)
Raciąż (1425–1870, od 1922)
Raciążek (1317–1870)
Raczki (1703–1870)
Radoszyce (1370–1870, 1915–1919, od 2018)
Radzanów (1400–1870)
Radziejów (1252–1870, od 1919)
Radziłów (1466–1870)
Rajgród (1566–1870, od 1924)
Raków (1569–1870)
Rejowiec (1547–1870, od 2017)
Rossosz (1584–1870)
Rozprza (1272–1870, od 2023)
Różan (1378–1870, od 1919)
Rychwał (1458–1870, od 1921)
Ryczywół (1369–1870)
Rzgów (1502–1870, 1915–1919, od 2006)
Sapieżyszki (1825–1870)
Sarnaki (1754–1870)
Sawin (1492–1870)
Secemin (1395–1870)
Sereje (1511–1870)
Serock (1417–1870, od 1923)
Serokomla (1537–1870)
Sieciechów (1370–1870)
Siennica (1526–1870, od 2024)
Sienno (1421–1870, od 2024)
Siewierz (1304–1870, od 1962)
Simno (1626–1870, od 1956)
Skalbmierz (1342–1870, od 1927)
Skała (1262–1870, od 1987)
Skaryszew (1264–1870, od 1922)
Skępe (1445–1870, od 1997)
Skrzynno (1308–1870)
Skulsk (1384–1504, 1566–1662, 1793–1870)
Sławatycze (1577–1870)
Sławków (1286–1870, 1958–1977→**, od 1984)
Słomniki (1358–1870, od 1917)
Służewo (1339–1870)
Sobków (1563–1870)
Sobota (1393–1870)
Sochocin (1385–1870, od 2021)
Sokoły (1827–1870, 1919–1950)
Solec nad Wisłą (1370–1870, 1916–1919, od 2021)
Sompolno (1477–1870, od 1973)
Sopoćkinie (1560–1870)
Stanisławów (1523–1870)
Staw (1405–1870)
Stawiski (1702–1871, od 1915)
Stawiszyn (1291–1870, od 1915)
Sterdyń (1737–1870)
Stężyca (1330–1870)
Stoczek Łukowski (1540–1870, od 1919)
Stopnica (1362–1870, 1916–1919, od 2015)
Stryków (1394–1870, od 1923)
Sudargi (1724–1870)
Sulejów (1296–1870, od 1927)
Szadek (1295–1870, od 1919)
Szczekociny (1470–1870, od 1923)
Szczerców (1364–1870)
Szreńsk (1383–1870)
Szydłów (1329–1870, od 2019)
Ślesin (1358–1579, 1618–1870, od 1921)
Śniadowo (1775–1870)
Tarczyn (1353–1870, od 2003)
Tarłów (1550–1870)
Tarnogóra (1548–1870)
Tarnogród (1567–1870, 1915–1919, od 1987)
Tuliszków (1458–1870, od 1919)
Turobin (1420–1870, od 2024)
Tuszyn (1416–1870, od 1924)
Tyszowce (1419–1870, od 2000)
Uchanie (1484–1870)
Ujazd (1428–1870, od 2023)
Uniejów (1331–1870, od 1919)
Urzędów (1405–1870, od 2016)
Waśniów (1351–1870)
Wąchock (1454–1870, od 1994)
Wąsosz (1436–1870)
Wąwolnica (1346–1870)
Widawa (1388–1870)
Wieniawa (1768–1870, 1916→***)
Wieruszów (1368–1870, od 1919)
Wierzbica (1469–1870)
Wierzbnik (1624–1870, 1916–1939→*)
Wilczyn (1458–1478, 1485–1870)
Wiskitki (1595–1870, 1916–1919, od 2021)
Wisznice (1579–1870)
Wisztyniec (1570–1870)
Wiślica (1345–1870, od 2018)
Wizna (1435–1870)
Wiżajny (1620–1870)
Władysławów (1727–1870, 1919–1934)
Włodowice (1386–1870, od 2023)
Włoszczowa (1539–1870, od 1916)
Wodzisław (1366–1870, od 2021)
Wohyń (1519–1870)
Wojsławice (1445–1870)
Wolanów (1773–1870)
Wolbórz (1273–1870, od 2011)
Wolbrom (1321–1870, od 1930)
Wysokie Mazowieckie (1503–1870, od 1919)
Wyszków (1502–1870, od 1919)
Wyśmierzyce (1338–1870, od 1922)
Zagórów (1407–1870, od 1919)
Zaklików (1565–1870, od 2014)
Zambrów (1430–1870, od 1919)
Zawichost # (1255–1888, od 1926)
Złoczew (1605–1870, od 1919)
Zwoleń (1425–1870, 1915–1919, od 1925)
Żarki (1382–1870, od 1949)
Żarnowiec (1340–1870)
Żarnów (1360–1577, 1655–1662, 1786–1870, od 2024)
Żółkiewka (1702–1870)
Żuromin (1767–1870, od 1925)
Żychlin (1397–1870, od 1924)

Źródła: Ukaz do rządzącego senatu z 1 (13) czerwca 1869, ogłoszony 1 (13 lipca) 1869. Listy miast poddanych do degradacji wydano w 20 postanowieniach między 29 października 1869 a 12 listopada 1870. Weszły one w życie: 13 stycznia 1870, 31 maja 1870, 28 sierpnia 1870, 13 października 1870 oraz 1 lutego 1871 (Stawiski).