Katastrofa kolejowa pod Piotrkowem Trybunalskim

Ten artykuł od 2022-06 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Katastrofa kolejowa pod Piotrkowem Trybunalskim

Państwo	Polska
Miejsce	pogranicze wsi Jarosty i Moszczenica
Rodzaj zdarzenia	zderzenie dwóch pociągów pośpiesznych
Data	9 października 1962
Ofiary śmiertelne	34 osoby
Ranni	67 osób
Położenie na mapie Polski miejsce zdarzenia
51°28′13,1″N 19°41′40,4″E/51,470306 19,694556

Katastrofa kolejowa pod Piotrkowem Trybunalskim wydarzyła się 9 października 1962, 7 km od dworca PKP w Piotrkowie Trybunalskim, między wsiami Jarosty i Moszczenicą. W wyniku zderzenia dwóch pociągów pasażerskich, śmierć poniosły 34 osoby, a 67 osób zostało rannych. Według relacji Polskiej Kroniki Filmowej (nr 62/42A) zginęło 41 osób, około 70 odniosło rany^[1].

W zderzeniu brały udział dwa międzynarodowe pociągi pośpieszne. Jeden ze składów był relacji Sofia – Warszawa (przez Belgrad, Budapeszt i Zebrzydowice), a drugi – Chopin – jechał z Warszawy do Wiednia^[2]. Kilka minut po opuszczeniu Piotrkowa Trybunalskiego, kilkaset metrów za wsią Jarosty, około godziny 21, trzy ostatnie wagony pociągu pośpiesznego relacji Sofia – Warszawa odczepiły się od składu i wypadły z torów, blokując równoległy tor. Oprócz oderwanej części, kilka końcowych wagonów było również wykolejonych. Kilkanaście minut później nadjechał na pełnej prędkości pociąg pośpieszny relacji Warszawa – Wiedeń. Kolejarze usiłowali zatrzymać skład, jednak ze względu na gęstą mgłę próby nie powiodły się. Maszynista Wiesław Kolarczyk w ostatniej chwili dostrzegł światła latarek i rozpoczął hamowanie: z prędkości 105 km/h zdołał zejść do 90 km/h. Pociąg uderzył w oderwaną część składu stojącą na jego torze, wagony spiętrzyły się, a metalowe fragmenty zostały porozrzucane w promieniu stu metrów.

Do zbadania przyczyn wypadku powołano komisję, której ustalenia kwestionowane są przez naocznych świadków. Oficjalny raport mówił o 34 osobach zabitych i 67 rannych. Liczby te wielu uznaje za zaniżone, gdyż rannych przyjmowały szpitale z Piotrkowa, Tomaszowa Mazowieckiego, Rawy Mazowieckiej, Radomska i Łodzi. W ówczesnej prasie lokalnej w tamtym czasie napisano, że sam szpital w Piotrkowie przyjął 60 rannych. Początkowo pomoc była źle zorganizowana, zabrakło powiadamiania ratunkowego (pierwsze karetki z oddalonego o 7 km Piotrkowa dojechały na miejsce po godzinie). Brakuje także jakichkolwiek informacji na temat katastrofy w archiwach państwowych, kolejowych i policyjnych^{[potrzebny przypis]}.

Po trzech dniach prac komisji ogłoszono wyniki śledztwa. Za przyczynę wykolejenia wagonów uznano pękniętą w kilku miejscach na odcinku pięciu metrów szynę wyprodukowaną z nieodpowiedniej stali.

W październiku 2007 roku, w 45. rocznicę wypadku, odsłonięto w miejscu zdarzenia pomnik upamiętniający ofiary katastrofy.

Historycy uznają, że władze wykorzystały katastrofę do zatuszowania w mediach wypadku podczas Defilady Wojsk Układu Warszawskiego (9 października 1962).

W katastrofie zginęło m.in. węgierskie małżeństwo László i Éva Teleki. Urodzony w 1912 roku László Teleki von Szek pochodził z rodziny znanej na Węgrzech w okresie międzywojennym. Rodzinnym gniazdem rodziny Teleki było miasto Gyömrő, w którym znajduje się pałac należący do familii. László Teleki był m.in. przywódcą węgierskiego ruchu skautingowego^[2].

• Artykuły w miesięczniku „KurieR – Kultura i Rzeczywistość” z września i października 2007 r. autorstwa Pawła Reisinga oraz Jana Kaźmierczaka
• Przemysław Semczuk Czarny wtorek, „Newsweek”, 10 VII 2010, nr 29.
• „Dziennik Łódzki”: 10 X 1962, nr 242, s. 1 (art. „Katastrofa pociągów pośpiesznych pod Piotrkowem.”); 11 X 1962, nr 243, s. 1 i 2. (art. „Na miejscu katastrofy w Moszczenicy. Od specjalnego wysłannika.”); 13 X 1962, nr 245, s. 1 (art. „Wstępne opinie ekspertów. Po tragicznej katastrofie kolejowej”; „Informacja KG MO [Komendy Głównej Milicji Obywatelskiej]. 34 osoby zabite, 59 rannych”; „Podziękowanie” [piotrkowskich władz państwowych i partyjnych dla biorących udział w akcji ratowniczej]).