Jakub Węgierko
Data i miejsce urodzenia | 26 stycznia 1889 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | 2 czerwca 1960 |
profesor nauk medycznych | |
Specjalność: internista, diabetolog | |
Alma Mater | Wydział Lekarski Uniwersytetu w Zurychu, |
Profesura | 1947 |
leczenie i praca naukowo-dydaktyczna | |
uczelnia | Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, |
Odznaczenia | |
Jakub Ryszard Węgierko (ur. 26 stycznia 1889 w Warszawie, zm. 2 czerwca 1960 tamże) – polski diabetolog i internista żydowskiego pochodzenia, pionier w leczeniu cukrzycy.
Profesor Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, pierwszy rektor Akademia Lekarskiej, a następnie Pomorskiej Akademii Medycznej im. gen. Karola Świerczewskiego w Szczecinie, wykładowca Akademii Medycznej w Warszawie; współzałożyciel (obok Józefa Grotta[1]) Sekcji Diabetologicznej Towarzystwa Internistów Polskich – obecnego Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego.
Życiorys
Urodził się w Warszawie, w żydowskiej rodzinie Mieczysława, głównego ogrodnika cmentarza żydowskiego przy ulicy Okopowej, i Justyny z Obstblumów (1860–1923). Jego brat Aleksander, był aktorem i reżyserem teatralnym. W 1907 ukończył szkołę średnią w Warszawie. W latach 1908–1909 studiował na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu w Zurychu. Następnie kontynuował naukę na Uniwersytecie w Bernie, gdzie 18 lutego 1914 uzyskał dyplom lekarza oraz stopień doktora medycyny na podstawie pracy O budowie mikroskopowej mięśnia sercowego, którą wykonał pod kierunkiem prof. Wilhelma Sahlego. W drugiej połowie 1914 nostryfikował dyplom na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu w Kijowie. W tym samym roku został powołany jako lekarz do armii rosyjskiej, w której służył do 1917.
Od 1918 był lekarzem wojska polskiego w stopniu kapitana. W 1921 odszedł z wojska i od tego czasu pracował w I Klinice Chorób Wewnętrznych w Warszawie, początkowo jako asystent, a od 1924 jako starszy asystent u profesora Władysława Antoniego Gluzińskiego. Od 1925 pracował jako starszy asystent u profesora Witolda Orłowskiego w II Klinice Chorób Wewnętrznych w Warszawie. 22 czerwca 1934 obronił na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego pracę habilitacyjną Badania nad wydzielaniem żółci wątrobowej. W 1935 został ordynatorem oddziału obserwacyjnego Szpitala Zakaźnego św. Stanisława w Warszawie; funkcję tę pełnił do 1939. W tym czasie prowadził także wykłady z dziedziny diagnostyki i terapii chorób zakaźnych na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego. Od 1934 był redaktorem miesięcznika „Prasa Lekarska”, a później wieloletnim redaktorem naczelnym „Polskiego Archiwum Medycyny Wewnętrznej”[2].
Po wybuchu II wojny światowej, w listopadzie 1939 opuścił Warszawę i wyjechał do Lwowa, gdzie został konsultantem szpitala przy ulicy Kurkowej. Od maja 1940 do czerwca 1941, pełnił funkcję konsultanta i kierownika Kliniki Instytutu Badawczego w Morszynie k. Lwowa. Następnie wyjechał do Ufy, stolicy Baszkirii, gdzie pracował jako kierownik oddziału chorób zakaźnych i wewnętrznych. Później podjął pracę w miasteczku Yangiyoʻl pod Taszkentem, w Uzbekistanie. W 1942 jako kapitan lekarz wstąpił do formującej się Armii Andersa. Wraz z nią przebywał m.in. w Iranie. W maju 1943, po zwolnieniu się z wojska, rozpoczął pracę w Teheranie jako konsultant oddziału chorób wewnętrznych w szpitalu Polskiej Delegatury Ministerstwa Pomocy i Opieki Społecznej rządu w Londynie. Po likwidacji szpitala w sierpniu 1944 udał się do Polski.
14 października 1944 przyjechał do Lublina. Tam przystąpił do organizowania II Kliniki Chorób Wewnętrznych Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. 1 listopada 1944 przewodniczący Krajowej Rady Narodowej Bolesław Bierut mianował go profesorem nadzwyczajnym. Wkrótce został dyrektorem II Kliniki Patologii i Terapii Szczegółowej Chorób Wewnętrznych; był także członkiem Komisji Ochrony Zdrowia przy Wojewódzkim Wydziale Zdrowia w Lublinie oraz Lubelskiego Towarzystwa Lekarskiego. We wrześniu 1947 został wybrany do Rady Okręgowej Izby Lekarskiej, w której zasiadał do 1948. 30 sierpnia 1947 otrzymał tytuł naukowy profesora zwyczajnego. W tym samym roku został wiceprezesem Naczelnej Izby Lekarskiej w Warszawie, którą to funkcję pełnił do 1950. Dekretem prezydenta Polski z dnia 8 czerwca 1948 został powołany na stanowisko pierwszego rektora nowo powstającej Akademii Lekarskiej w Szczecinie. Tam zorganizował Klinikę Chorób Wewnętrznych i został jej kierownikiem. W 1950 z powrotem przeniósł się do Warszawy, gdzie objął kierownictwo III Kliniki Chorób Wewnętrznych oraz funkcję prorektora Akademii Medycznej. W latach 1953–1955 był członkiem Rady Naukowej przy Ministrze Zdrowia[2]. W latach 1951–1953 i 1955–1957 pełnił funkcję prezesa Towarzystwa Internistów Polskich. Od 1955 wraz z Józefem Grottem był członkiem założycielem Sekcji Diabetologicznej Towarzystwa Internistów Polskich – obecnego Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego.
Od 1911 był mężem Stefanii Piwowarow (1891–1955), lekarki, okulistki. Ich syn Aleksander (ur. 1915) zginął w czasie II wojny światowej[2].
Zmarł w Warszawie na zawał mięśnia sercowego. Spoczął obok żony na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A22-1-25)[3].
Publikacje
- 1927: Kwasica cukrzycowa i jej leczenie
- 1934: Najważniejsze zasady leczenia dietetycznego
- 1934: O cukrzycy i jej leczeniu
- 1956: Typowy zespół objawów klinicznych u chorych na cukrzycę ze śpiączką bez zakwaszenia ketonowego
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (22 lipca 1949)[4]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (8 sierpnia 1946)[5]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (13 stycznia 1955)[6]
Nagrody
- Nagroda Państwowa II stopnia za prace badawcze, doświadczalne i kliniczne nad cukrzycą (1952)[7]
Przypisy
- ↑ Jerzy Supady. Professor Józef Wacław Grott and his methods of pancreas palpation. „Polish Archives of Internal Medicine / Polskie Archiwum Medycyny Wewnętrznej”, s. 1-3, 2007.
- ↑ a b c Wspomnienie [online], Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza [dostęp 2024-07-23] (pol.).
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [online], www.cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 2024-07-23] .
- ↑ M.P. z 1949 r. nr 49, poz. 679 „za wybitne zasługi w dziedzinie służby zdrowia”.
- ↑ M.P. z 1947 r. nr 25, poz. 162 „w uznaniu zasług położonych na polu naukowym oraz przy organizacji Uniwersytetu im. M. Curie-Skłodowskiej w Lublinie”.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 99, poz. 1387 - Uchwała Rady Państwa z dnia 13 stycznia 1955 r. nr 0/114 - na wniosek Ministra Zdrowia.
- ↑ Uchwała Prezydium Rządu w sprawie przyznania nagród za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki za rok 1952. „Trybuna Ludu”. Rok V, NR 203 (1265), s. 6. Warszawa: KC PZPR. [dostęp 2024-07-23].
Bibliografia
- Jan Jagielski Przewodnik po cmentarzu żydowskim w Warszawie przy ul. Okopowej 49/51. Z. 1, Kwatery przy Alei Głównej Towarzystwo Opieki nad Zabytkami: Społeczny Komitet Opieki nad Cmentarzami i Zabytkami Kultury Żydowskiej w Polsce, Warszawa 1996, s. 87. ISBN 83-906629-6-5.
Linki zewnętrzne
- Prezesi Lubelskiej Izby Lekarskiej – prof. Jakub Ryszard Węgierko
- Prezesi i sekretarze Towarzystwa Internistów Polskich
- p
- d
- e
Rektorzy Akademii Medycznej (1948–2010) |
|
---|---|
Rektorzy Uniwersytetu Medycznego (od 2010) |
|
- PWN: 3995114